Znaczenie etologii w naukach o dobrostanie zwierząt

• Autorzy: Kokocinska A. , Kaleta T.

Warianty tytułu

EN

The role of ethology in animal welfare

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Poznanie behawioru gatunku umożliwia zapewnienie dobrostanu zwierząt w warunkach hodowlanych, znając bowiem wzorzec bahawioralny jesteśmy w stanie zagwarantować pokrycie przynajmniej minimum potrzeb życiowych. Obserwacja zachowania zwierząt hodowlanych jest pierwszym elementem w ocenie ich komfortu zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Dąży się przede wszystkim do tego, by zmaksymalizować produkcję przy jednoczesnym zachowaniu dobrostanu zwierząt. Często jednak jest to trudne i ekonomia kłóci się z komfortem i potrzebami zwierząt. Skupiając się na czynnikach składowych owego „poznania” behawioru należałoby wymienić przede wszystkim naukę zajmującą się badaniem behawioru, czyli etologię, ale także zoosemiotykę i nauki kognitywne – popierające występowanie konkretnych zachowań aspektami biologiczno-fizjologicznymi.

EN

Knowledge of the behaviour of a species makes it possible to ensure the well-being of animals raised in farm conditions, because when we know the behavioural standard we can guarantee that at least the animals’ minimum needs will be met. Observation of animal behaviour is the first element in assessing their physical and psychological comfort. The main objective is to maximize production while at the same time maintaining animal welfare. However, this is often difficult and economic considerations come into conflict with the comfort and needs of the animals. The elements of knowledge of behaviour, in addition to ethology, i.e. the science dealing with animal behaviour, also include zoosemiotics and cognitive science, which explain of the occurrence of specific behaviours in terms of biology and physiology.

Słowa kluczowe

PL

dobrostan zwierzat; etologia; zachowanie sie zwierzat; zoosemiotyka

• Wydawca: -
• Czasopismo: Roczniki Naukowe Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego
• Rocznik: 2016
• Tom: 12
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.49-62,rys.,bibliogr.

Twórcy

autor

Kokocinska A.

• Instytut Genetyki i Hodowli Zwierząt Polskiej Akademii Nauk, Jastrzębiec, ul.Postępu 36A, 05-552 Magdalenka

autor

Kaleta T.

• Katedra Genetyki i Ogólnej Hodowli Zwierząt, Wydział Nauk o Zwierzętach, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, ul.Ciszewskiego 8, 02-786 Warszawa

Bibliografia

• 1. BEKOFF M., 1995 – Cognitive Ethology and the Explanation of Nonhuman Animal Behavior. [In:] Comparative Approaches to Cognitive Science. J.A. Meyer and H. L. Roitblat, 119-150.
• 2. BEKOFF M., 2010 – O zakochanych psach i zazdrosnych małpach. Emocjonalne życie zwierząt. Wydawnictwo Znak, Kraków.
• 3. BENNETT A.T.D., 1996 – Do animals have cognitive maps? The Journal of Experimental Biology 199, 219-224.
• 4. CHMURZYŃSKI J., 2009 – ”Instynkt” (pol.) encyklopedia.pwn.pl. [dostęp 16 lipca 2009]
• 5. CRICK F., KOCH C., 2005 – What is the function of the claustrum? Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences 360 (1458), 1271-1279.
• 6. DEMBOWSKI J., 1946 – Psychologia zwierząt. Spółdzielnia Wydawnicza Czytelnik.
• 7. DETHIER V.G., STELLAR E., 1966 – Zachowanie się zwierząt. PWN, Warszawa.
• 8. DOWNS R.M., STEA D., 2011 – Cognitive Maps and Spatial Behaviour: Process and Products, The Map Reader: Theories of Mapping Practice and Cartographic Representation (ed. M. Dodge, R. Kitchin and C. Perkins). John Wiley & Sons, Ltd. Published 2011 by John Wiley & Sons, Ltd. ISBN: 978-0-470-74283-9.
• 9. DUNCAN I.J.H., 1996 – Animal welfare defined in terms of feeling. Acta Agriculturae Scandinavica, Section A – Animal Science, Supplement 27, 29-35.
• 10. EDWARDS J.D., 2004 – The role of the veterinarian in animal welfare – A global perspective. [In:] Global Conference on Animal Welfare: an OIE initiative; 2004; feb. 23-25; Paris.p. 27-32(b).
• 11. EIBL-EIBESFELDT I., 1989/2007 – Human Ethology. Aldine de Gruyter, New York.
• 12. GAJOS E., 2010 – Dobrostan bydła mlecznego – implikacje ekonomiczne. Zeszyty Naukowe SGGW – Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej 84, 123-131.
• 13. GRIFFIN D. R., 2001 – Animal Minds: Beyond Cognition to Consciousness, Chicago University Press.
• 14. GRIFFIN D.R., 2009 – Windows on nonhuman minds. [In:] Process Approaches to Consciousness in Psychology, Neuroscience, and Philosophy of Mind. Weber M., Weekes A., Albany, New York, State University of New York Press, s. 219.
• 15. GROOT J., 2012 – Chemosignals Communicate Human Emotions. Psychological Science 23 (11), 1417-1424.
• 16. HUGHES B.O., 1988 – Welfare of intensively housed animals. Veterinary Research 123, 33.
• 17. KALETA T., 2007 – Zachowanie się zwierząt. SGGW, Warszawa.
• 18. KINGSTONE A., SMILEK D., EASTWOOD J.D., 2008 – Cognitive Ethology: a new approach for studying human cognition. British Journal of Psychology 99, 317-340.
• 19. KITCHIN R.M., 1994 – Cognitive maps: What are they and why study them? Journal of Environmental Psychology 14, 1-19.
• 20. KITCHIN R.M., 1996 – Methodological convergence in cognitive mapping research: Investigating configurational knowledge. Journal of Environmental Psychology 16, 163-185.
• 21. KOCH C., 2008 – Neurobiologia na tropie świadomości. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• 22. KOŁACZ R., BODAK E., 1999 – Dobrostan zwierząt i kryteria jego oceny. Medycyna Weterynaryjna 55 (3), 147-154.
• 23. Komunikat prasowy Trybunału konstytucyjnego po K 52/13, http://trybunal.gov.pl/rozprawy/ komunikaty-prasowe/komunikaty-po/art/7277-uboj-rytualny/
• 24. KONOPSKI L., KOBERDA M., 2003 – Feromony człowieka. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• 25. KORPIKIEWICZ H., 2011 – Biokomunikacja. Jak zwierzęta komunikują się ze światem. Wydawnictwo Naukowe UAM.
• 26. KOUBEISSI M. Z., BARTOLOMEI F., BELTAGY A., PICARD F., 2014 – Electrical stimulation
• of a small brain area reversibly disrupts consciousness. Epilepsy & Behavior 37, 32-35.
• 27. KRZYMOWSKI T., PRZAŁA J., 2005 – Fizjologia zwierząt. PWRiL, Warszawa.
• 28. LIPIŃSKA I., 2012 – Problematyka prawna transportu a dobrostan zwierząt gospodarskich. Logistyka, Instytut Logistyki i Magazynowania, nr 4.
• 29. LORENZ K., 1975 – Tak zwane zło. PIW, Warszawa.
• 30. LORENZ K., 1986 – Regres człowieczeństwa. PIW, Warszawa.
• 31. MANNING A., 1976 – Wstęp do etologii zwierząt. PWN, Warszawa.
• 32. MARĆ-PIEŃKOWSKA J., TOPOLIŃSKA P., MITURA K., 2014 – Poziom stresu wskaźnikiem dobrostanu zwierząt. Wiadomości Zootechniczne, R. LII, 2, 36-42.
• 33. MARTINELLI D., 2010 – A Critical Companion to Zoosemiotics: People, Paths, Ideas. Series Biosemiotics 5. Springer.
• 34. MAŚLAK M., GINDA G., 2013 – Mapy kognitywne do eksperckiej analizy relacji pomiędzy czynnikami ryzyka i ich rola w szacowaniu bezpieczeństwa pożarowego. Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza 2, 23-29.
• 35. MEYER J.R., 2006 – Elements of Behavior. General Entomology ENT 425 http://www.cals. ncsu.edu/course/ent425/tutorial/Behavior/
• 36. PISULA W., 1999 – Dobrostan zwierząt użytkowych – wybrane zagadnienia psychologii zwierząt. Przegląd Hodowlany 1, 1-3.
• 37. RADOMSKA M., 2006 – Zoosemiotics as a new perspective. Homo communicativus 1, 71-78.
• 38. REINHOLZ-TROJAN A., 2007 – Znaczenie wiedzy o zachowaniu zwierząt w kontekście dobrostanu na przykładzie bydła domowego (Bos taurus) [W:] M. Trojan (red.). Zachowanie się zwierząt. Przegląd wybranych zagadnień z zakresu psychologii porównawczej, s. 130-146.
• 39. SADOWSKI B., 2007 – Biologiczne mechanizmy zachowania się ludzi i zwierząt. PWN, Warszawa.
• 40. SEBEOK T.A., 1981 – Perspectives in zoosemiotics. Walter De Gruyter Inc.
• 41. SHETTLEWORTH S.J., 2010 – Cognition, Evolution, and Behavior. New York, Oxford.
• 42. SMITH T.D., LAITMAN J.T., BHATNAGAR K.P., 2014 – The shrinking anthropoid nose, the human vomeronasal organ, and the language of anatomical reduction. The Anatomical Record 297 (11), 2196-2204.
• 43. THOMSON H., 2014 – Consciousness on-off switch discovered deep in brain. New Scientist magazine, 05 July 2014, http://www.newscientist.com/
• 44. TINBERGEN N., 1951 – The study of instinct. Oxford University Press, London.
• 45. TINBERGEN N., 1963/2005 – Facsimile of: On aims and methods of Ethology. Origin.: Zeitschrift für Tierpsychologie 20, 410-433. Tu: Animal Biology 55, 4, 297-321.
• 46. TOLMAN E.C., 1948 – Cognitive maps in rats and men. Psychological Review 55 (4), 189-208.
• 47. TOLMAN E.C., 1995 – Zachowanie celowe u zwierząt i ludzi. PWN, Warszawa.
• 48. TZENG G.H., CHEN W.H., YU R., SHIH M.L., 2010 – Fuzzy decision maps: a generalization of the DEMATEL methods. Soft Computing 14, 1141-1150.
• 49. UNGAR S., BLADES M., SPENCER C., 1996 – The Construction of Cognitive Maps by Children with Visual Impairments. The Construction of Cognitive Maps. Ed.: Juval Portugali. GeoJournal Library 32, 247-273.
• 50. VALENTA J.G., RIGBY M.K., 1968 – Discrimination of the Odor of Stressed Rats. Science 9, vol. 161, no. 3841, 599-601.
• 51. WESSELS Q., HOOGLAND P.V., VORSTER W., 2014 – Anatomical evidence for an endocrine activity of the vomeronasal organ in humans. Clinical Anatomy 27 (6), 856-860.
• 52. WISMAN A., SHRIRA I., 2015 – The smell of death: evidence that putrescine elicits threat management mechanisms. Frontiers in Psychology, Aug 28, 6, 1274.