Czy cukier może uzależniać? Ścieżkami mózgowego układu nagrody

• Autorzy: Jablonowska-Lietz B. , Wrzosek M. , Nowicka G.

Warianty tytułu

EN

Can sugar be addictive? Neural reward pathways in the brain

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zlokalizowany w mózgu układ nagrody odpowiada za subiektywne odczuwanie przyjemności. Zaangażowany jest w różne zachowania człowieka, w tym: pobieranie pokarmu, wody, aktywność seksualną czy agresją. Ponadto, układ ten odgrywa istotną rolą w mechanizmie powstawania uzależnień, w tym uzależnień od substancji psychoaktywnych (heroiny, kokainy, alkoholu), ale również od preferowanych pokarmów. Istotne znaczenie w funkcjonowaniu układu nagrody mają endogenne peptydy opioidowe (endorfiny, enkefaliny i dynorfiny), które działają na receptory opioidowe znajdujące się w mózgu, rdzeniu kręgowym i tkankach obwodowych, a ich pobudzenie związane jest z odczuwaniem przyjemności.

EN

The brain reward system is considered to be responsible for the subjective feeling of pleasure, and involved in various human behaviors, including food intake, water, sexual activity and aggression. In addition, reward system plays an important role in development of addiction, including drugs addiction (heroin, cocaine, alcohol), and is also involved in uncontrolled enhanced intake of specific food and nutrients. An important role in the action of the reward system play endogenous opioid peptides (endorphins, enkephalins and dynorphin), which act on opioid receptors in the brain, spinal cord and peripheral tissues, and their agitation is associated with pleasure feeling.

Słowa kluczowe

PL

fizjologia czlowieka; mozg; układ nagrody; preferencje pokarmowe; cukier; uzaleznienie od jedzenia

• Wydawca: -
• Czasopismo: Żywienie Człowieka i Metabolizm
• Rocznik: 2012
• Tom: 39
• Numer: 4
• Opis fizyczny: s.276-283,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Jablonowska-Lietz B.

• Centrum Promocji Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej, Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie, ul.Powsińska 61/63,Warszawa

autor

Wrzosek M.

autor

Nowicka G.

Bibliografia

• 1. Vetulani J.: Uzależnienia lekowe: mechanizmy neurobiologiczne i podstawy farmakoterapii. Alkoholizm i Narkomania, 2001, 14, 1, 13-58.-
• 2. Davis C., Strachan S., Berkson M.: Sensitivity to reward: Implications for overeating and obesity. Appetite, 2004, 42, 131-138.-
• 3. Dawe S., Loxton N.J.: The role of impulsivity in the development of substance use and eating disorders. Neuroscience and Biobehavioral Review., 2004, 28, 343-351.-
• 4. Blum K., Braverman E.R., Holder J.M., et al.: Reward deficiency syndrome: A biogenic model for the diagnosis and treatment of impulsive, addictive, and compulsive behaviors. Journal of Psychoactive Drugs., 2000, 32, 1.-
• 5. Wang G.J., Volkow N.D., Fowler J.S.: The role of dopamine in motivation for food in humans: implications for obesity. Expert Opinion on Therapeutic Targets. 2002, 6, 601-609.-
• 6. Woodward D.J, Chang J.Y., Janak P., et al.: Mesolimbic neuronal activity across behavioral states. Ann N Y Acad Sci. 1999, 877, 91-112.-
• 7. Martel P., Fantino M.: Mesolimbic dopaminergic system activity as a function of food reward: A microdialysis study. Pharmacol Biochem Behav., 1996, 53, 1, 221-226.-
• 8. Yamamoto T.: Neural substrates for the processing of cognitive and affective aspects of taste in the brain. Arch Histol Cytol., 2006, 69, 243-525.-
• 9. Przewłocka B., Przewłocki R.: Neuronalne i molekularne podstawy uzależnienia od opiatów. Alkoholizm i Narkomania 2001, 14, 1.-
• 10. Cooper S.J., Jackson A., Kirkham T.C., et al.: Endorphins, opiates and food intake. In: Rodgers R.J., Cooper S.J. Endorphins, Opiates and Behavioural Processes. Wiley, Chichester, 1988, 143-186.-
• 11. Cooper S.J.: Endocannabinoids and food consumption: comparisons with benzodiazepine and opioid palatability-dependent appetite. European Journal of Pharmacology, 2004, 500, 37-49.-
• 12. Gomułka W., Rewerski W., Członkowski A.: Terapia Bólu, Warszawa, Wydawnictwo PZWL, 1989, 29-31.-
• 13. Bodnar R.J.: Endogenous opiates and behavior: 2010. Peptides, 2011, 32, 12, 2522-2552.-
• 14. Mierzejewski P., Kostowski W.: Zmiany adaptacyjne wywołane długotrwałą ekspozycją na opiaty. Rola układu antyopioidowego. Alkoholizm i Narkomania, 2001 14, 4, 451-460.-
• 15. Szukalski B.: Narkotyki: kompendium wiedzy o środkach uzależniających. Warszawa, Instytut Psychiatrii i Neurologii 2005.-
• 16. Koob G.F.: Hedonic valence, dopamine and motivation. Mol Psychiatry, 1996, 1, 3, 186-189.-
• 17. Mercer M.E., Holder M.D.: Food Cravings, Endogenous Opioid Peptides, and Food Intake: A Review. Appetite, 1997, 29, 325-352.-
• 18. Olszewski P.K., Levine A.S.: Central opioids and consumption of sweet tastants: when reward outweighs homeostasis. Physiol Behav., 2007, 15, 91, 5, 506-512.-
• 19. Rosołowska-Huszcz D.: Regulacja bilansu energii. W: Żywienie a regulacja hormonalna - wybrane zagadnienia. Warszawa, Wydawnictwo SGGW, 2005, 123-146.-
• 20. Yeomans M.R., Gray R.W.: Opioid peptides and the control of human ingestive behaviour. Neuroscience and Biobehavioral Reviews, 2002, 26, 713-728.-
• 21. Arbisi P.A., Billington C.J., Levine A.S.: The effect of naltrexone on taste detection and recognition threshold. Appetite, 1999, 32, 2, 241-249.-
• 22. Lotsch J., Darimont J., Skarke C., et al.: Effects of the opioid remifentanil on olfactory function in healthy volunteers. Life Sci, 2001, 69, 2279-2285.-
• 23. Morley J.E.: Neuropeptide regulation of appetite and weight. Endocr. Rewiew, 1987, 8, 256-287.-
• 24. Pelchat M.L.: Food cravings in young and elderly adults. Appetite, 1997, 28(2), 103-113.-
• 25. Wurtman J.: Carbohydrate craving: relationship between mood and disorders of carbohydrate intake. Drugs, 1990, 39, 3, 49-52.-
• 26. Dum J., Gransch C.H., Herz A.: Activation of hypothalamic Bendorphin pools by reward induced by highly palatable food. Pharmacol Biochem Behav, 1983, 33, 119-126.-
• 27. Gunion M.W., Peters R.H.: Pituitary beta-endorphin, naloxone and feeding in several experimental obesities. Am J Physiol, 1981, 241, 173-184.-
• 28. Welch C.C., Kim E.M., Grace M.K., Billington CJ, Levine AS. Palatability-induced hyperphagia increases hypothalamic dynorphin peptide and mRNA levels. Brain Res 1996, 721, 126-131.-
• 29. Yamamoto T, Sako N, Maeda S.: Effects of taste stimulation on bendorphin levels in rat cerebrospinal fluid and plasma. Physiol Behav., 2000, 69, 345-350.-
• 30. Morabia A., Fabre J., Chee E., et al.: Diet and opiate addiction: a quantitative assessment of the diet of non-institutionalized opiate addicts. Br. J. Addict., 1989, 84, 173-180.-
• 31. Zador D., Lyons Wall P. M, Webster I.: High sugar intake in a group of women on methadone maintenance in south western Sydney, Australia. Addiction, 1996, 91, 1053-1061.-
• 32. Weiss G.: Food fantasies of incarcerated drug users. Int. J. Addict. 1982, 17, 905-912.-
• 33. Jabłonowska B., Gromadzka-Ostrowska J.: Ocena parametrów klinicznych pacjentów oddziału detoksykacyjnego uzależnionych od opiatów. Żyw. Człow. Metab., 2008, 4, 314-331.-
• 34. O’Doherty J.P., Deichmann R., Critchley H.D., et al.: Neural responses during anticipation of a primary taste reward. Neuron, 2002, 33, 815-826.-
• 35. Hutchison K.E., McGeary J., Smolen A., et al.: The DRD4 VNTR polymorphism moderates craving after alcohol consumption, Health Psychol, 2002, 21, 139-146.-
• 36. Small D.M., Gerber J., Mak Y.E.: Differential neural responses evoked by orthonasal versus retronasal odorant perception in humans. Neuron, 2005, 47, 593-605.-
• 37. Putnam J., Allhouse J.E.: Food consumption, prices, and expenditures, Food and Consumers Economics Division, Economics Research Service, US Department of Agriculture, Washington, DC, 1999, 1970-1997.-
• 38. McIntosh M., Miller C.: A diet containing food rich in soluble and insoluble fiber improves glycemic control and reduces hyperlipidemia among patients with type 2 diabetes mellitus. Nutr Rev., 2001, 59, 2, 52-55.-
• 39. Fullerton D.T., Getto C.J., Swift W.J., et al.: Sugar, opioids and binge eating. Brain Research Bulletin, 1985, 14, 673-680.