EN
A field experiment, conducted on loess-derived gray-brown podzolic soil, evaluated the effect of different levels of intensive fertilization with nitrogen, phosphorus and potassium on the soil content of mineral phosphorus fractions which are the major but varying source of this nutrient for crop plants. Before the establishment of the experiment, the soil contained 77.2 mg P kg–1, 187 mg K kg–1, 44 mg Mg kg–1, and 1.18% of humus, whereas pHKCl was 4.9. The experiment consisted of twenty seven fertilization treatments – nine nitrogen and potassium fertilization treatment combinations, each in four replicates, were carried out in relation to three increasing levels of phosphorus fertilization. Phosphorus fraction was indicated with the modified Chang-Jackson method. Mineral nitrogen, phosphorus and potassium fertilization after timothy grass harvest significantly affected the easily soluble phosphate fraction content in soil. Phosphorus fertilization caused the highest increase, while this increase was lower in the case of potassium and nitrogen fertilization. Mineral fertilization (with nitrogen, phosphorus, and potassium) used in the experiment caused a significant increase of the content of aluminium phosphate fractions in soil. Evaluating iron phosphate fraction content in soil, it can be concluded that it was the most stable fraction and that mineral fertilization at increasing NPK rates essentially did not have any statistically proven effect on its occurrence. Among the three fertilizer nutrients applied (NPK), phosphorus and potassium fertilization caused a significant increase in calcium phosphate fraction content in soil. The application of nitrogen was not found to have such an effect. Mineral NPK fertilization significantly affected the total mineral phosphorus fraction content in soil. A systematic increase in the total fraction analysed was found primarily under the influence of phosphorus and potassium fertilization. Phosphorus applied as granulated triple superphosphate was primarily transformed in the soil into fractions of iron and aluminium phosphates, to lower extent into calcium phosphate fraction, and – to the lowest extent – into easily soluble phosphates fraction.
PL
W doświadczeniu polowym przeprowadzonym na glebie płowej wytworzonej z lessu oceniano wpływ intensywnego, zróżnicowanego, nawożenia azotem, fosforem i potasem na zawartość mineralnych frakcji fosforu w glebie, które stanowią podstawowe, ale różniące się, źródło tego składnika dla uprawianych roślin. Przed założeniem eksperymentu gleba zawierała 77,2 mg P∙kg–1, 187 mg K∙kg–1, 44 mg Mg∙kg–1, 1,18% próchnicy oraz pHKCl – 4,9. Doświadczenie obejmowało dwadzieścia siedem obiektów nawozowych – na tle trzech, wzrastających poziomów nawożenia fosforem, rozlosowano dziewięć kombinacji azotowo-potasowych, w czterech powtórzeniach każda. Frakcje fosforu oznaczono zmodyfikowaną metodą Changa-Jacksona. Nawożenie mineralne azotem, fosforem i potasem, po zbiorze tymotki łąkowej, w istotny sposób wpływało na zawartość frakcji fosforanów łatwo rozpuszczalnych w glebie. Największy przyrost powodowało nawożenie fosforem, mniejszy potasem oraz azotem. Zastosowane w eksperymencie nawożenie mineralne ( azotem, fosforem i potasem) istotnie wpływało na przyrost zawartości frakcji fosforanów glinowych w glebie. Oceniając zawartość frakcji fosforanów żelazowych w glebie, można stwierdzić, że była ona najbardziej stabilną frakcją i, że nawożenie mineralne wzrastającymi dawkami NPK w zasadzie nie miało wpływu udowodnionego statystycznie na jej występowanie. Spośród trzech zastosowanych składników nawozowych (NPK), nawożenie fosforem oraz potasem wpływało istotnie na przyrost zawartość frakcji fosforanów wapniowych w glebie. Takiego wpływu nie odnotowano po zastosowaniu azotu. Nawożenie mineralne NPK wpłynęło istotnie na zawartość sumy mineralnych frakcji fosforu w glebie. Systematyczny przyrost ocenianej sumy frakcji odnotowano przede wszystkim pod wpływem nawożenia fosforem oraz potasem. Fosfor zastosowany w postaci superfosfatu potrójnego granulowanego przechodził w glebie przede wszystkim we frakcję fosforanów żelazowych i glinowych, w mniejszych ilościach – frakcję fosforanów wapniowych oraz w najmniejszych – frakcję fosforanów łatwo rozpuszczalnych.