Geneza polskiej prasy ludowej w zaborze rosyjskim

• Autorzy: Koziolek A.

Warianty tytułu

EN

The genesis of the polish rural press in the territories annexed during the russian partition

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badania nad prasą skierowaną do środowisk wiejskich od XIX w. jest wprowadzeniem do uchwycenia przemian na rynku wydawniczym i czytelniczym od momentu powstania pierwszych pism, aż do transformacji ustrojowej. Omówiona została prasa ludowa w zaborze rosyjskim, która początkowo miała za zadanie przede wszystkim zmniejszyć analfabetyzm na terenach wiejskich. Porównanie poszczególnych tytułów, pod względem zawartości treści, grup odbiorców i składów osobowych redakcji, tworzonych w pierwszych periodykach i zawodowej prasie skierowanej dla ludu, pozwoliła wskazać funkcje, jakie prasa o charakterze branżowym (rolniczym) pełniła w omawianym okresie i zaborze. Działalność prasy dla środowisk wiejskich od XIX w. aż do okresu I wojny światowej była zróżnicowana. W czasopismach dominowały przede wszystkim treści o charakterze edukacyjnym, społecznym i religijnym. Walka o zachowanie polskości w trzech zaborach, choć różna ze względu na zależności od administracji rządowej, skupiała się na upowszechnianiu wiedzy o historii Polski i nauce języka ojczystego.

EN

Studies on the press aimed at rural populations from the 19th century until World War I aim to determine and describe changes in publishing and the reading markets, from the establishment of the first journals up until the socio-political transformation. The popular press during the Russian Partition is discussed, whose first goal was to cut illiteracy in rural areas. Comparison of particular titles with regard to their content, addressees and editorial teams facilitated the determination of the functions of the popular press during the period and region defined. The activity of the press for the rural population in the period defined above varied. The journals were dominated by educational, social and religious content. The struggle to preserve Polishness during the three partitions, although different due to state administration circumstances, focused on the popularisation of knowledge of Polish history and on learning the native language.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Wieś i Rolnictwo
• Rocznik: 2019
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.107-121,bibliogr.

Twórcy

autor

Koziolek A.

• Polskie Wydawnictwo Rolnicze, ul. Metalowa 5, 60-118 Poznań

Bibliografia

• Bałabuch H. (2011). Nonkonformistyczne ujęcie problematyki cenzury i wolności słowa (zaborczej i polskiej) w komparatystyce Aleksandra Świętochowskiego. Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym, 17 (2), 71–96.
• Bystroń J.S. (1947). Kultura ludowa (wyd. 2). Warszawa: Trzaska, Evert i Michalski. Gmitruk J. (2010). Geneza powstania ruchu ludowego i miejsce „Siewby” w dorobku prasowym ludowców przed I wojną światową. W: J. 
• Gmitruk, R. Szydlik (red.). „Siewba” (1906–1908) (s. 83–85). Warszawa: Muzeum Historii Polski. Gzella G. (1994). Pisma dla ludu pod zaborami w pierwszej połowie XIX wieku. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Inglot S. (1995). Historia chłopów polskich. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Kmiecik Z. (1976). Prasa polska w Królestwie Polskim i Imperium Rosyjskim w latach 1865–1904. W: J. Łojek (red.). Prasa polska w latach 1864–1918 (s. 11–57). Warszawa: Pracownia Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego, Instytut Badań Literackich PAN.
• Kołodziejczyk A. (2010). „Siewba” na tle prasy Królestwa Polskiego przełomu XIX i XX wieku. W: J. Gmitruk, R. Szydlik (red.). „Siewba” (1906–1908) (s. 43–59). Warszawa: Muzeum Historii Polski.
• Krisań M. (2008). Kształtowanie inteligencji chłopskiej w Królestwie Polskim w warunkach dominacji Imperium. W: J. Kieniewicz (red.). Inteligencja, imperium i cywilizacje w XIX i XX wieku (s. 55–108). Warszawa: Instytut Badań Interdyscyplinarnych „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego.
• Lato S. (1963). U źródeł prasy „dla ludu”. W: I. Turowska-Bar (red.). Polskie czasopisma o wsi i dla wsi od XVIII w. do roku 1960: Materiały bibliograficzno-katalogowe (s. 20–174). Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
• Stankiewicz W. (1957). Czasopiśmiennictwo ludowe w Królestwie Polskim 1905–1914. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
• Stępień S. (1984). Prasa ludowa w Polsce. Zarys historyczny. Warszawa: Wydawnictwo „Prasa ZSL”.
• Syska H. (1949). Od „Kmiotka” do „Zarania”: Z historii prasy ludowej. Warszawa: Wydawnictwo Ludowe.
• Szydlik R. (2010). 100. rocznica powstania „Siewby” (1906–1908) – pierwszego pisma chłopskiego na Mazowszu, wydawanego w Tłuszczu, w powiecie radzymińskim. W: J. Gmitruk, R. 
• Szydlik (red.). „Siewba” (1906–1908) (s. 139–140). Warszawa: Muzeum Historii Polski. Szyndler B. (1993). Dzieje cenzury w Polsce do 1918 roku. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza. Wawrzykowska-Wierciochowa D. (1961). Z dziejów kobiety wiejskiej. Szkice historyczne 1861–1945. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
• Czasopisma
• „Gazeta Świąteczna” 1886, nr 282, s. 6.
• „Siewba” 1906, nr 2, s. 12; 1906, nr 4, s. 3; 1907, nr 21/22, s. 1–2; 1907, nr 26, s. 1–2.
• „Wieś Polska” 1906, nr 3, s. 1–2.
• „Zagon” 1907, nr 15, s. 10–11.
• „Zaranie” 1911, nr 37, s. 847–848; nr 39, s. 899–901; nr 40, s. 926–928; nr 50, s. 1178; 1912, nr 2, s. 25; 1913, nr 35, s. 922–923.
• „Zorza” 1866, nr 11.
• „Życie Gromadzkie” 1906, nr 1, s. 6–7.

Identyfikatory

DOI

10.7366/wir012019/06