Występowanie błonkówki - smukwy kosmatej Scolia hirta na Wyżynie Małopolskiej

• Autorzy: Bonk M. , Sepiol B.

Warianty tytułu

EN

The occurrence of the mammoth wasp Scolia hirta in the Malopolska Upland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Smukwa kosmata Scolia hirta (Schrank, 1781) jest rzadkim gatunkiem błonkówki (Hymenoptera) o słabo rozpoznanym w kraju rozmieszczeniu. Brakuje informacji o jej występowaniu w Polsce południowej i południowo-wschodniej. Niniejsza praca przedstawia dane o występowaniu smukwy na Wyżynie Małopolskiej. W latach 2006–2010 stwierdzono ten gatunek na 22 stanowiskach, w większości zlokalizowanych w północnej części regionu. Obserwacji dokonywano w typowych dla tego gatunku siedliskach – kserotermach. Większość osobników żerowała na roślinach uznawanych powszechnie za preferowane przez ten gatunek. Najwięcej stwierdzeń odnotowano w czasie typowym dla rójki tego owada. Nie stwierdzono szczególnych zagrożeń dla smukwy kosmatej, jednak intensywne zalesianie oraz ekspansja roślin inwazyjnych może w przyszłości ograniczać powierzchnię dogodnych dla niej siedlisk

EN

The mammoth wasp Scolia hirta (Schrank, 1781) is a species with poorly investigated distribution in Poland. Nevertheless, it is regarded as a very rare species and is listed in the Polish Red Data Book of Animals (category: VU; Banaszak 2004). To date there was almost no data about the species occurrence in southern and southeastern Poland. In this contribution, we present data about S. hirta in southern Poland (Małopolska Upland, see the map in Fig. 2 and Table 1 for detailed information). Our observations are typical of this species in the context of habitat selection, foraging plant selection and phenology. We also discuss a recent increase in the number of located sites of this species in the context of climate warming and field activity of entomologists. No well-defined threats to this species were identified within the studied region. However, in a long time perspective, forestation and invasive plant species expansion may reduce the area of habitats suitable for S. hirta

Słowa kluczowe

PL

owady; blonkoskrzydle; Hymenoptera; smukwa okazala; Scolia hirta; wystepowanie; Wyzyna Malopolska

• Wydawca: -
• Czasopismo: Chrońmy Przyrodę Ojczystą
• Rocznik: 2013
• Tom: 69
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.159-164,rys.,tab.,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Bonk M.

• Zakład Entomologii ze Stacją Górską w Ochotnicy Górnej, Instytut Zoologii, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, ul.Gronostajowa 9, 30-387 Kraków

autor

Sepiol B.

• Towarzystwo Badań i Ochrony Przyrody, ul.Sienkiewicza 68, 25-501 Kielce

Bibliografia

• Banaszak J. 2004. Smukwa kosmata Scolia hirta Schrank 1781. W: Głowaciński Z., Nowacki J. (red.). Polska czerwona księga zwierząt. Bezkręgowce. Inst. Ochr. Przyr. PAN, AR w Poznaniu, Kraków-Poznań.
• Banaszak J., Twerd L. 2009. Historical and current records of Scolia hirta Schrank, 1781 (Hymenoptera: Scolidae) in Poland. Polish J. Entomol. 78: 101-113.
• Barabasz B., Górz A. 1998. Agriope hruennichi (Scopoli 1772) rzadki i słabo zbadany gatunek pająka w Polsce. Fragm. Faun. 41: 255-267.
• Bonk M., Kajzer J. 2009.a Wzrost liczby stanowisk modliszki zwyczajnej Mantis religiosa L. na Wyżynie Małopolskiej. Chrońmy Przyr. Ojcz. 65: 189-184.
• Ciach M., Gwardjan M. 2005. Występowanie tygrzy- ka paskowanego Agriope bruennichi na Wyżynie Małopolskiej i Południowym Mazowszu. Kulon 10: 81-86.
• Jermaczek A. (red.). 2008. Zalesiać czy nie zalesiać? Wyd. Klubu Przyrodników, Świebodzin.
• Landeck I. 2002. Feeding plant spectrum of the hairy flower wasp Scolia hirta in Lusatia (Central Europe) with special focus on flower colour, morphology of flowers and inflorescences (Hymenoptera: Scoliidae). Entomol. Generalis 26:107-120.
• Liana A. 2007. Distribution of Mantis religiosa (L.) and its changes in Poland. Fragm. Faun. 2: 91-125.
• Niesiołowski W. 1949. Przyczynek do fauny żądłówek Polski południowej. Pol. Pismo entomol. 19: 221-228.
• Puławski W. 1963. Klucze do oznaczania owadów Polski. Cz. XXIV, Błonkówki - Hymenoptera, Z. 57-62, Warszawa.
• Stolarz R, Stolarz J. 2009. Wychodnie limonitu z interesującą entomofaunę w dolinie dolnej Pilicy Kulon 14: 147-148.