Rozwiązania rewitalizacji przestrzeni pokolejowych na cele rekreacyjne w Europie

• Autorzy: Dudzinska-Jarmolinska A.

Warianty tytułu

EN

The revitalization of disused railway areas on the recreational spaces in Europe

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Od pewnego czasu w całej Europie, w tym także w Polsce, obserwuje się utratę znaczenia transportu kolejowego. Proces ten nasilił się w latach 90. XX w. Działania polegające na rewitalizacji przestrzeni pokolejowych powinny iść w parze z zabiegami rekultywacji terenu, ponieważ tego typu obszary są silnie skażone metalami ciężkimi, co ma negatywny wpływ na zdrowie człowieka. Rewitalizacja terenów pokolejowych powinna cechować się dbałością o roślinność, która zdążyła się wykształcić na tych terenach, stanowi ona bowiem nie tylko doskonałą bazę dla wszystkich działań projektowych, ale również korzystnie wpływa na zwiększenie bioróżnorodności i tworzenie stabilnych ekosystemów. Zieleń ta jest też elementem istotnym przy rekultywacji terenów zdegradowanych. Warto przy tym również zachować główne elementy świadczące o historii danego miejsca, a więc część torów kolejowych, semafory czy budynki pokolejowe. Takie działania powinny nie tylko wzmocnić kulturowy krajobraz miejsca, ale także nadać mu unikalny charakter oraz pozwolić na obniżenie kosztów rewitalizacji danej przestrzeni. Przy wszelkich tego typu przekształceniach przestrzeni istotny jest udział lokalnej społeczności, ponieważ dawniej to ona korzystała z danego terenu i powinna mieć możliwość jego ponownego wykorzystania w innej, zaproponowanej przez projektantów formie. Wszystkie wyżej wymienione aspekty związane z rewitalizacją terenów pokolejowych na cele rekreacyjne zostały przedstawione na przykładach obiektów z miast europejskich (Natur-Park Schöneberger Südgelände, Park am Nordbahnhof, Park am Gleisdreieck, Jardins Rosa-Luxemburg, Jardin Atlantique, Dworzec Atocha, Lettenviadukt, Białowieża-Pałac). Przykłady celowo znacznie różnią się od siebie, co ma pokazać, jak ogromna jest gama rozwiązań projektowych, które można wykorzystać przy rewitalizacji obszarów pokolejowych.

EN

For some time in the entire European Union, just like in Poland, there has been observed a loss of significance of railway transport. This process intensified in the nineties. The measures aiming at revitalizing disused railway areas should go hand in hand with the efforts aimed at land regeneration, since such areas are seriously polluted by heavy metals, which has a negative influence on human health. Revitalizing disused railway areas should be accompanied by due care for the plant-life there. Such a step constitutes not just an excellent starting point for all of the project measures, but it also serves to enhance biodiversity and the creation of stable ecosystems. The green areas are also a significant element of the process of regenerating degraded territories. One should also preserve some major elements telling us the history of a given place, such as a section of railway track, semaphore signals, or disused railway buildings. This not only serves to enhance the cultural aspect of the place, but it also renders it unique. At the same time, this type of measures shall serve to reduce the costs of revitalizing a given area. Speaking of the transformations of that type of areas, of significance is the participation of the local community, since it is the local community that formerly made use of a given territory, and should have the opportunity of using it once again, in a changed form, in line with the suggestions of regeneration projects’ designers. All the above aspects associated with the revitalization of disused railway areas into recreational spaces will be shown using examples of complexes from European cities (Natur-Park Schöneberger Südgelände, Park am Nordbahnhof, Park am Gleisdreieck, Jardins Rosa-Luxembourg, Jardin Atlantique, Atocha Station, Lettenviadukt, Białowieża – Pałac). These examples differ greatly from each other intentionally to demonstrate a range of design solutions it is possible to use in the revitalization of disused railway areas.

Słowa kluczowe

PL

tereny kolejowe; zagrozenia srodowiska; rewitalizacja przestrzenna; parki; rekreacja; planowanie przestrzenne; tory kolejowe; wykorzystanie; trasy rowerowe; sciezki biegowe; aleje spacerowe; Europa

• Wydawca: -
• Czasopismo: Problemy Rozwoju Miast
• Rocznik: 2016
• Tom: 13
• Numer: 4
• Opis fizyczny: s.65-73,tab.,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Dudzinska-Jarmolinska A.

• Zakład Geografii Rozwoju i Planowania Przestrzennego, Instytut Studiów Regionalnych i Globalnych, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Uniwersytet Warszawski, Warszawa

Bibliografia

• 1000 x Landscape Architecture, 2009, Braun.
• Bender J., Gilewska M., 2004, Rekultywacja w świetle badań i wdrożeń, Roczniki Gleboznawcze, 55, 29–46.
• Der Park am Gleisdreieck Idee, Geschichte, Entwicklung und Umsetzung, 2013, Berlin. Dostępne na: http://www.stadtentwicklung.berlin.de/umwelt/stadtgruen/gruenanlagen/downloads/gleisdreieck_der-park-am-gleisdreieck_broschuere.pdf [29.09.2016].
• Foljanty K., 2012, Park am Gleisdreiech w Berlinie jako przykład rewitalizacji terenów pokolejowych, Kwartalnik Architektury i Urbanistyki, 3, 129–137.
• Fornal-Pieniak B., Wysocki Cz., 2010, Flora nasypów nieużytkowanej linii kolejowej w okolicach Sokołowa Podlaskiego, Woda – Środowisko – Obszary Wiejskie, 10 (3), 85–94.
• Hansen R., 2013, Równoważenie rozwoju urbanistycznego z ochroną bioróżnorodności na miejskich terenach niezagospodarowanych – Sieć Dróg Kolejowych w Monachium, Zrównoważony Rozwój – Zastosowania, 4, 125–131.
• Jalbert E., b.d. Dostępne na: https://www.arquitectes.cat/iframes/paisatge/cat/mostrar_ projecte.php?id_projecte =9827& lan=en [29.09.2016].
• Jardin Rosa Luxembourg, Halle Pajol – Paris 18ème, b.d., Dostępne na: http://mosspaysage.com/portfolio_page/jardin-rosa-luxembourg-halle-pajol-paris-18eme-75/ [29.09.2016].
• Klarzyńska A., Kryszak A., 2014, Trawy w procesie kolonizowania nieużytkowanych linii kolejowych w Wielkopolsce, Łąkarstwo w Polsce, 17, 39–52.
• Kowarik I., Korner S., 2005, Natur-Park Südgelände: Linking Conservation and Recreation in an Abandoned Railyard in Berlin, [w:] I. Kowarik, S. Korner, Wild Urban Woodlands. New Perspectives for Urban Forestry, Springer, Berlin-Heildelberg, 287–299.
• Lettenviadukt, b.d. Dostępne na: http://www.landezine.com/index.php/2012/01/lettenviadukt-by-schweingruber-zulauf-landschaftsarchitekten/ [29.09.2016].
• Lorenc J., 2011, Modernizm w architekturze dworców kolejowych początku lat trzydziestych XX wieku. Linia kolejowa ze Starych Bielic do Skwierzyny, [w:] M. Sołtysik, R. Hirsch (red.), Architektura pierwszej połowy XX wieku i jej ochrona w Gdyni i w Europie, Urząd Miasta Gdyni, Gdynia, 123–128.
• Loures L., 2015, Post-industrial landscapes as drivers for urban redevelopment: Public versus expert perspectives towards the benefits and barriers of the reuse of post-industrial sites in urban areas, Habitat International, 45, 72–81.
• Maciejewska A., Turek A., 2012, Rewitalizacja obszarów zurbanizowanych i poprzemysłowych jako kierunek zrównoważonego rozwoju miast, Studia Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, 142, 465–476.
• Radziemska M., Fronczyk J., Mazur Z., Vaverková M., 2016, Oddziaływanie transportu kolejowego na zanieczyszczenie gleb i Pleurozium Schreberi metalami ciężkimi, Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 1 (1), 45–57.
• Rokicki W., Foljanty K., 2015, The Renaissance of Train Stations? Modernization of Train Stations in Europe in the 21st Century, Spaces & Flows: An International Journal of Urban & Extra Urban Studies, 6 (1), 24–34.
• Rosa Luxemburg Garden, b.d. Dostępne na: http://www.landezine.com/index.php/2016/08/rosa-luxemburg-garden-by-in-situ-architectes-paysagistes/ [29.09.2016].
• Siemiński M., 2008, Środowiskowe zagrożenia zdrowia, PWN, Warszawa.
• Strzelecka E., 2011, Rewitalizacja miast w kontekście zrównoważonego rozwoju, Budownictwo i Inżynieria Środowiska, 2 (4), 661–668.
• Trasa rowerowa „Szlakiem Zwiniętych Torów”, b.d. Dostępne na: http://ustka.ug.gov.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=273&Itemid=155&lang=pl [29.09.2016].
• Tylman A., 2015, Rewitalizacja jako kluczowy aspekt polityki finansowania i rozwoju zrównoważonego miast, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 395, 364–371.
• Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji, DzU 2015, poz. 1777. Dostępne na: http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20150001777 [14.12.2016].
• Wytyczne w zakresie wymagań dla procesów rekultywacji, w tym makroniwelacji, prowadzonych przy użyciu odpadów, 2008, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Dostępne na: https://www.mos.gov.pl/g2/big/2009_04/7b7172248842fadc1c5d45003db601ef.pdf [14.12.2016].
• Załuski D., 2009, Tereny pokolejowe PKP S.A. – szanse i możliwości przekształceń na nowe funkcje miejskie, [w:] W. Jarczewski (red.), Przestrzenne aspekty rewitalizacji – śródmieścia, blokowiska, tereny poprzemysłowe, pokolejowe i powojskowe (Rewitalizacja miast polskich, tom 4), Instytut Rozwoju Miast, Kraków.
• Załuski D., Przekształcenia dworców kolejowych i terenów kolejowych na nowe funkcje miejskie. Politechnika Gdańska, Studio DZ, Gdańsk. Dostępne na: http://www.torun.pl/sites/default/files/pictures/2._dworce_kolejowe_d.zaluski.pdf [14.12.2016].
• Zimmer L., b.d., Madrid’s Atocha Station Doubles as an Indoor Botanical Garden and Turtle Sanctuary. Dostępne na: http://inhabitat.com/madrids-atocha-station-doubles-as-an-indoor-botanical-garden-and-turtle-sanctuary/ [29.09.2016].