Analysis of social and spatial accessibility of educational services in the municipalities of Plock district

• Autorzy: Podawca K. , Pawlat-Zawrzykraj A.

Warianty tytułu

PL

Analiza dostępności społeczno-przestrzennej usług oświaty w gminach powiatu płockiego

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The issue addressed in the present paper deals with spatial accessibility of the basic public education services, which is an important element determining the level of social development of a region and the quality of life of the residents. The current relevance of the topic is realated to the the amendments to the Act on Educational Law of December 14, 2016 introducing the liquidation of junior high schools and the return to 8-year primary schools. The designated study objects were the municipalities located around the Płock city hub. According to the National Strategy for Regional Development 2010–2020, these administrative units belong to the areas with high concentration of negative socio-economic phenomena, with low accessibility of public services, including educational services for residents, especially those in rural areas. In the study, a multi-index analysis based on spatial information from Local Data Bank (BDL) and Database of Topographical Objects (BDOT) was applied. Residential development areas and residential buildings located in the districts serving educational facilities were generated using the ArcMap software, which facilitated the determination of accessibility parameters. The results obtained from the performed analysis made it possible to present the diversification in the access to educational services in the municipalities of Płock district, and to determine the problem areas. The spatial approach to issues of social accessibility may also have a practical aspect for local governments, which make decisions on transforming junior high schools into primary schools, and which determine the location of new educational facilities.

PL

Problematyka podjęta w pracy dotyczy dostępności przestrzennej podstawowych publicznych usług oświaty – ważnego kryterium oceny poziom rozwoju społecznego regionu oraz jakości życia mieszkańców. Aktualność zagadnienia wynika ze zmian w Ustawie Prawo oświatowe z dnia 14 grudnia 2016 r. zakładających likwidację gimnazjów i powrót do 8-letnich szkół podstawowych. Jako obiekty badań wytypowano gminy skupione wokół rdzenia jakim jest Płock. Zgodnie z Krajową Strategią Rozwoju Regionalnego 2010–2020 gminy objęte analizą zaliczono do obszarów koncentracji negatywnych zjawisk społeczno-gospodarczych, o niskim poziomie dostępności mieszkańców, szczególnie obszarów wiejskich, do usług publicznych, w tym usług oświaty. Metodą badań była analiza wielowskaźnikowa oparta o informacje przestrzenne zawarte w BDL-u oraz BDOT. Z wykorzystaniem oprogramowania ArcMap wygenerowano tereny zabudowy mieszkaniowej i budynki mieszkaniowe leżące w okręgach obsługi usług oświaty, co pozwoliło na określenie parametrów dostępności. Wykonana analiza pozwoliła na przedstawienie zróżnicowania dostępności usług oświaty w gminach powiatu płockiego oraz wyznaczenie obszarów problemowych. Ujęcie przestrzenne zagadnień dostępności społecznej może mieć aspekt praktyczny przy podejmowaniu przez władze samorządowe decyzji o przekształcaniu gimnazjów w szkoły podstawowe lub typowaniu lokalizacji nowych obiektów oświatowych.

Słowa kluczowe

EN

Plock district; commune; accessibility; service accessibility; social accessibility; spatial accessibility; educational service

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Scientiarum Polonorum. Formatio Circumiectus
• Rocznik: 2018
• Tom: 17
• Numer: 4
• Opis fizyczny: p.23-33,fig.,ref.

Twórcy

autor

Podawca K.

• Department of Civil Engineering, Faculty of Civil and Environmental Engineering, Warsaw University of Life Sciences - SGGW, Nowoursynowska 159, 02-786 Warsaw

autor

Pawlat-Zawrzykraj A.

• Department of Civil Engineering, Faculty of Civil and Environmental Engineering, Warsaw University of Life Sciences - SGGW, Nowoursynowska 159, 02-786 Warsaw

Bibliografia

• BDL. Bank Danych Lokalnych. https://bdl.stat.gov.pl/
• Borys, T. (2010). Wskaźniki Zrównoważonego Rozwoju – efektywna forma konkretyzacji nowego paradygmatu rozwoju. Cz. 1. Co chcemy mierzyć? „Zielona Planeta”, 3(90).
• Chmielewski J.M. (2001). Teoria urbanistyki w projektowaniu i planowaniu miast. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej.
• Czapiewski K.Ł., Janc K. (2012). Dostępność do edukacji, jakość kształcenia i poziom wykształcenia mieszkańców a struktura funkcjonalna gmin województwa mazowieckiego, MAZOWSZE Studia Regionalne, 10, 33–51.
• Feltynowski M. (2013). Wykorzystanie baz danych systemu informacji oświatowej do oceny poziomu dostępności szkół na obszarach wiejskich Łódzkiego Obszaru Metropolitalnego, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica Socio-Oeconomica, 13, 153–163.
• Herczyński J. (2012). Wskaźniki oświatowe, Biblioteczka Oświaty Samorządowej, Warszawa: Wydawnictwo ICM.
• Kapusta, F. (2012). Poziom infrastruktury technicznej i społecznej jako indykator i stymulator rozwoju regionalnego, Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, Uniwersytet Rzeszowski, 29, 315–325.
• Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010–2020. Regiony – miasta – obszary wiejskie, Warszawa lipiec 2010, dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 13 lipca 2010 r.
• Legutko-Kobus P., Jastrzębska E., Gałązka A., Sierak J. (2014). Strategia Rozwoju Powiatu Płockiego na lata 2014–2020, Płock.
• Rakowska, J. (2013). Klasyfikacja obszarów – kryteria, definicje, metody delimitacji. Studium metodyczno-statystyczne. Wiadomości Statystyczne, 2, 81–83.
• Rosner, A. (red) (2007). Zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów wiejskich a zróżnicowanie dynamiki przemian. Problemy rozwoju wsi i rolnictwa. Warszawa : Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.
• Runge J. (2007). Metody badań w geografii społeczno-ekonomicznej – elementy metodologii, wybrane narzędzia badawcze. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Siemiński J.L. (1992). Zróżnicowania infrastruktury obszarów wiejskich. Warszawa : Polska Akademia Nauk-Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa.
• Strzelecki Z., Gałązka A., Jastrzębska E., Legutko-Kobus P. (2013). Raport problemowy: Dostępność usług publicznych i ich efektywność ekonomiczna. Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości. Warszawa: MRR.
• Tabor M. (2011). Raport z badań SAS w zakresie oświaty za lata 2005-2009, Poznań – Wrocław – Nysa.
• Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 59, 949, 2203 -tekst jednolity]
• Ustawa z dnia 19 marca 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw [Dz.U. 56, poz. 458]
• Ustawa z dnia 25 lipca 1998 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty [Dz.U. nr 117, poz. 758 i 759]
• Ustawa z dnia 29 grudnia 2015 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw [Dz.U. z dnia 8 stycznia 2016, poz. 35]
• Witkowski, K., Starościc, D. (2008). System infrastruktury społecznej w gminie Pwsz Ipia Studia Lubuskie, 4.

Identyfikatory

DOI

10.15576/ASP.FC/2018.17.4.23