Ograniczanie rozprzestrzeniania mineralnych form azotu w wodzie gruntowej przez zadrzewienie środpolne

• Autorzy: Ryszkowski L. , Kedziora A. , Bartoszewicz A.

Warianty tytułu

EN

Control of inorganic nitrogen dispersion in subsurface water by mid-field afforestation

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W ciągu trzech lat badano przepływ wody w warstwie wodonośnej znajdują­cej się pod polem uprawnym i zadrzewieniem brzozowym. Określając ilość energii słonecznej zużytej w procesach ewapotranspiracji zadrzewienia, oceniono pobór przez drzewa wody i zawartych w niej azotanów i jonów amonowych. W warstwie wodonośnej o szerokości 1 m i głębokości 2 m z pola uprawnego w ciągu trzech lat badań napływało rocznie do zadrzewienia od 6,7 m3 do 9,4 m3 wody, która niosła od 219 g do 335 g N-N03- i od 8,6 g do 14,2 g N-NH4+. Analizując stosu­nek dopływających form mineralnych azotu do zadrzewienia i wypływających z niego w odległości 50 m, stwierdzono efektywność redukcji w wysokości 70%. Jednak analiza ilości pobranej wody w procesach ewapotranspiracji wskazuje, że zadrzewienie jest w stanie w okresie wegetacji pobrać całą napływającą wodę z pola wraz z rozpuszczonym w niej azotem w pasie około 12 m szerokości. Na tej podstawie wysunięto przypuszczenie, że azot znajdujący się w wodzie gruntowej wypływającej spod zadrzewienia pochodzi z rozkładu masy roślinnej, natomiast napływający z pola azot jest bardzo efektywnie pobierany przez zadrzewienie.

EN

Water flux in aquifer under cultivated field and the adjoining birch affore­station was studied during three years. Uptake of water by the afforestation in the evapotranspiration process was estimated by the measurment of solar energy used for evapotranspiration. It was assumed that along with the water uptake there were also absorbed nitrates and ammonia ions dissolved in those water. In aquifer layer 1 m wide and 2 m deep from 6.7 to 9.4 m3 water carrying from 219 g to 335 g N-NO3- and from 8.6 g to 14.2 g N-NH4+ were transported annually from the field to the afforestation. The analysis of output to input ratio of both mineral forms showed 70% reduction of their concentration. However the esti­mates of evapotranspiration rates during plant growth period, when evapotrans­piration approximate transpiration rates, showed that the total inflowing water in the phreatic zone was uptaken by the trees within the 12 m wide egde part of the afforestation. One can assume that the mineral nitrogen contained in water used for evapotranspiration was also uptaken by trees. Thus it was indicated that mi­neral nitrogen forms present in aquifer inside afforestation were released from decomposition of the litter and organic matter in soil.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 1998
• Tom: 458
• Opis fizyczny: s.473-484,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Ryszkowski L.

autor

Kedziora A.

autor

Bartoszewicz A.

Bibliografia

• [1] Bartoszewicz A. 1985. Stężenie niektórych jonów w wodach grunto­wych gleb uprawnych. Rocz. AR Poznań 127: 19-31.
• [2] Bartoszewicz A. 1990. Chemizm wód gruntowych zlewni użytkowanych rolniczo w warunkach glebowo-klimatycznych Równiny Kościa­ńskiej. W: Obieg wody i bariery biogeochemiczne w krajobrazie rol­niczym. Red. L. Ryszkowski, J. Marcinek, A. Kędziora. Wyd. UAM Poznań: 126-142.
• [3] Bartoszewicz A. 1994. Skład chemiczny wód powierzchniowych zlewni intensywnie użytkowanych rolniczo w warunkach glebowo-klimatycznych Równiny Kościańskiej. Rocz. AR Poznań 250: 5-68.
• [4] Bartoszewicz A., Ryszkowski L. 1996. Influence of shelterbelts and meadows on the chemistry of ground water. W: Dynamics of an agri­cultural landscape. Red.. L. Ryszkowski, N.R. French, A. [5] Kędziora. PWRiL Poznań: 98-109.
• [5] GUS. 1997. Ochrona środowiska 1997. Główny Urząd Statystyczny, Warszawa: 519 ss.
• [6] Jacobs T.T., Gilliam J.W. 1983. Nitrate loss from agricultural drainage waters: Implications for nonpoint source control. Univ. of Carolina, Raleigh: 208 ss.
• [7] Kanemasu E.T., Wesely M.L., Heiman J.L. 1979. Techniques for calcu­lating energy and mass fluxes. W: Modification of the aerial environ­ment of plants. Red.. B.J. Barfield, J.F. Gerber. American Society of Agricultural Engineers. St. Joseph (Michigan USA): 538 ss.
• [8] Kauppi L. 1990. Hydrology: water quality changes. W: Toward ecologi­cal sustainability in Europe. Red. A.M. Solomon, L. Kauppi. Inter­national Institut for Applied Systems Analysis. Laxenburg (Austria): 43-66.
• [9] Kędziora A. 1995. Podstawy agrometeorologii. PWRiL Poznań: 264 ss.
• [10] Kędziora A., Olejnik J., Kapuściński J. 1989. Impact of landscape structure on heat and water balance. Ecology International 17: 1-17.
• [11] Lowrance R., Leonard R., Sheridan J. 1985. Managing riparian eco­systems to control nonpoint pollution. Journal of Soil and Water Con­servation 40: 87-91.
• [12] Marcinek J., Spychalski M., Komisarek J. 1990. Obieg wody w mi- krozlewni rolniczej. W: Obieg wody i bariery biogeochemiczne w kra­jobrazie rolniczym. Red. L. Ryszkowski, J. Marcinek, A. Kędziora. Wyd. Nauk. UAM Poznań: 79-96.
• [13] Monteith J.L. 1975. Vegetation and the atmosphere. Academic Press, London: 278 ss.
• [14] Oecd. 1986. Water pollution by fertilizers and pesticides. OECD Paris: 144 ss.
• [15] Pauliukevicius G. 1978. Evaluation of forest role for ecological optimi­zation of hilly landscapes of the Lithuanian SSR. Vilnnious Pjargale: 181 ss.
• [16] Peterjohn W.T., Correll D.L. 1984. Nutńent dynamics in agricultural watershed: observations on the role of a riparian forest. Ecology 65: 1466-1475.
• [17] Rosenberg N.J. 1974. Microclimate: the biological environment. John Wiley and Sons. New York, USA: 315 ss.
• [18] Ryszkowski L. 1979. Produkcja rolna a przepływ energii i obieg materii w agroekosystemach. Zesz. Probl. Post. Nauk Roi. 228: 29-50.
• [19] Ryszkowski L. 1987. Rolnictwo ekologiczne. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 324: 15-42.
• [20] Ryszkowski L. 1992. Rolnictwo a zanieczyszczenia obszarowe środo­wiska. Post. Nauk Rol. 4: 3-14.
• [21] Ryszkowski L., Bartoszewicz A. 1989. Impact of agricultural land­scape structure on cycling of inorganic nutrients. W: Ecology of arable land. Red. M. Clarholm, L. Bergstróm. Kluwer Acad. Publ.: 241-246.
• [22] Ryszkowski L., Bartoszewicz A., Kędziora A. 1997. The potential role of mid-field forests as buffer zones. W: Buffer zones: their pro­cesses and potential in water protection. Red. N.E. Haycock, T.P. Burt, K.W.T. Goulding, S. Piney. Quest Environmental, Harpenden U.K.: 171-191 ss.
• [23] Ryszkowski L., Bartoszewicz A., Marcinek J. 1990. Bariery biogeochemiczne. W: Obieg wody i bariery biogeochemiczne w krajobrazie rolniczym. Red. L. Ryszkowski, J. Marcinek, A. Kêdziora. Wyd. UAM Poznañ: 167-181.
• [24] Stanners D., Bourdeau P 1995. Europe's environment. European Environment Agency. Copenhagen: 676 ss.