Zmiany strukturalne w gospodarstwach rolnych na ziemiach polskich przed odzyskaniem niepodległości

• Autorzy: Dzun W.

Warianty tytułu

EN

Farm structure change in Polish lands before the independence recovery

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W opracowaniu podjęto próbę analizy zmian strukturalnych w gospodarstwach rolnych w poszczególnych zaborach w okresie od początków realizacji procesów uwalniania chłopów z poddaństwa i ich uwłaszczania do uzyskania niepodległości. Analiza wykazała ścisłe powiązanie skali i dynamiki zmian strukturalnych w gospodarstwach rolnych z czasem i sposobem realizacji reform uwłaszczeniowych oraz przeobrażeniami w otoczeniu gospodarstw wynikającymi z realizowanej polityki społeczno-gospodarczej państw zaborczych. W rezultacie skala zmian w gospodarstwach rolnych w poszczególnych zaborach była bardzo zróżnicowana. Pod względem struktury obszarowej, wyposażenia technicznego, organizacji i zarządzania, poziomu intensyfikacji produkcji rolniczej i wyników produkcyjnych najbardziej korzystne zmiany zaszły w gospodarstwach w zaborze pruskim (przede wszystkim w Wielkopolsce i na Pomorzu), mniej korzystnie w Królestwie Polskim i najmniej w zaborze austriackim i na ziemiach byłego zaboru rosyjskiego włączonych do Rosji.

EN

Subject of this study is to analyze structural changes in agricultural holdings in each of the partitioned areas of Poland, starting from the end of landlordism up to the point of regaining independence by Poland. Analysis has indicated close connection of scale and pace of such structural changes to the way and timing of landlordism abolishment as well as to the transformation of economic environment in each of the partitioned areas. As an outcome scale of agricultural holdings transformation was very different in each of the partitioned areas. Taking into account agrarian structure, technical equipment, management and organization, intensification and output of agrarian production, most positive transformation was observed in partitioned area under Prussian governance (mainly Wielkopolska and Pomorze), less positive in the area of Kingdom of Poland and least positive in the partitioned area under Austrian governance, as well in the areas which were incorporated to Russia.

Słowa kluczowe

PL

Polska; rolnictwo; rozwoj rolnictwa; gospodarstwa rolne; struktura gospodarstw; zmiany strukturalne; chlopi; uwlaszczenie; zabor pruski; zabor austriacki; zabor rosyjski; I wojna swiatowa; wlasnosc ziemska; niepodleglosc

• Wydawca: -
• Czasopismo: Wieś i Rolnictwo
• Rocznik: 2018
• Numer: 3
• Opis fizyczny: s.253-279,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Dzun W.

• Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa - Polska Akademia Nauk, ul.Nowy Świat 72, 00-330 Warszawa

Bibliografia

• Chomać-Klimek R. (1970). Struktura agrarna Królestwa Polskiego na przełomie XIX i XX w. Warszawa: PWN.
• Grabski W., Stojanowski J., Wyrężak J. (1936). Rolnictwo Polski 1914–1920. Warszawa 1936.
• Groniewski K. (1976). Uwłaszczenie chłopów w Polsce. Geneza – realizacja – skutki. Warszawa: Wiedza Powszechna.
• GUS (1939). Mały Rocznik Statystyczny. Warszawa.
• GUS (1991). Historia Polski w liczbach. Rolnictwo. Leśnictwo. Warszawa.
• GUS (1994). Historia Polski w liczbach. Ludność. Terytorium. Warszawa.
• GUS (1998). Historia Polski w liczbach. Materialne warunki życia. Warszawa.
• GUS (2006). Historia Polski w liczbach. Gospodarka. Warszawa.
• GUS (2012). Zarys historii Polski w liczbach. Społeczeństwo. Gospodarka. Warszawa.
• GUS (2014). Historia Polski, Polska w Europie. Warszawa.
• Leszczyńska C. (2018). Wieś pouwłaszczeniowa, materiał powielany – referat na seminarium w Instytucie Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.
• Łuczak C. (2001). Dzieje gospodarcze Wielkopolski w okresie zaborów (1815–1918). Poznań: PSO.
• Łukasiewicz J. (1983). Drogi rozwoju rolnictwa na ziemiach polskich. W: Polska XIX wieku, wyd. 2, Warszawa: Wiedza Powszechna
• Madejczyk C. (1956). Burżuazyjno-obszarnicza reforma rolna w Polsce. Warszawa: KiW.
• Mieszczankowski M. (1960). Struktura agrarna Polski międzywojennej. Warszawa: PWN.
• Mieszczankowski M. (1983). Rolnictwo II Rzeczpospolitej. Warszawa: KiW.
• Roszkowski W. (1986). Gospodarcza rola większej prywatnej w własności ziemskiej w Polsce 1918–1939. Warszawa: Szkoła Główna Planowania i Statystyki.
• Strużek B. (1979). Rozwój rolnictwa i przemiany na wsi w latach 1918–39. W: Z. Grochowski, A. Woś (red.). Procesy rozwojowe polskiego rolnictwa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne.
• Woś A. (1987). Rozwój i postęp w rolnictwie polskim. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne.

Identyfikatory

DOI

10.7366/wir032018/14