Zróżnicowanie spływu powierzchniowego i spłukiwania gleby na poletkach doświadczalnych o różnej długości (Szymbark, Beskid Niski)

• Autorzy: Bochenek W. , Gil E.

Warianty tytułu

EN

The diversity of overland flow and soil wash on experimental plots of different lengths (Szymbark, Low Beskidy Mts.)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The study on soil wash was conducted on the experimental slope within the Scientific-Research Station of the Institute of Geography and Spatial Organization (Polish Academy of Sciences) in Szymbark in years 1990-96. Five experimental plots installed on the slope were 2m wide, had lengths of 2, 4, 8, 16, and 32m and were under black fallow. Measurements of overland flow and soil wash reveled relationships between the processes and lengths of the plots and sums and intensity of rainfall events. The volume of the surface flow increased with increasing length of the plots, from 3352 dm³ (2m) do 12153 dm³ (32m), but on the other hand this was accompanied by decrease in the flow index. The index value was highest on the shortest plot (2 m) - almost 5 times greater than on the 32m-long plot. The observed relationship is typical for the river catchments: the smaller the catchment, the higher the flow index is (pertaining to 1 km² of the area). The soil wash occurred to be more differentiated with respect to the length of the plots (from 131,6kg to 1166,4kg). The relationship between maximum intensity of rain and soil wash on all plots has a character of polynomial equations of the second degree, described by negative correlation coefficients. As the plot's length increases, the relationship is stronger. During rainfall events of a very high intensity, over 1,5 mm min⁻¹ (high kinetic energy), the soil wash is limited by aggregating soil particles due to action of the rain droplets. Agrotechnical treatments significantly influence the process of soil relocation (weeding, ploughing). Observed soil wash directly following such treatments was much more intensive in comparison with conditions of slightly compressed soil.

Słowa kluczowe

PL

wies Szymbark; Beskid Niski; splyw powierzchniowy; gleby; poletka doswiadczalne; dlugosc pola; splukiwanie; natezenie opadow; wskaznik erozyjnosci opadu

• Wydawca: -
• Czasopismo: Prace i Studia Geograficzne
• Rocznik: 2010
• Tom: 45
• Opis fizyczny: s.265-278,tab.,wykr.,bibliogr.

Twórcy

autor

Bochenek W.

• Stacja Badawcza, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania - Polska Akademia Nauk, Szymbark

autor

Gil E.

• Stacja Badawcza, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania - Polska Akademia Nauk, Szymbark

Bibliografia

• Adamczyk B., Maciaszek W., Januszek K., 1973, Gleby gromady Szymbark i jej wartość użytkowa, [w:] L. Starkel (red.), Gleby i zbiorowiska leśne okolic Szymbarku, Dokum. Geogr. 1, 15-66.
• Banasik K., Górski D., 1990, Wyznaczanie erozyjności deszczy do uniwersalnego równania strat glebowych, Zesz. Nauk. AR Wrocław 189, 103-109.
• Froehlich W., 1973, The carrying out of suspended and dissolved load on the Kamienica Nawojowska and Łubinka catchment basin during the flood in 1970, Stud. Geomorph. Carpatho-Balcan. 6, 105-119.
• Froehlich W., 1992, Mechanizm erozji i transportu fluwialnego w zlewniach beskidzkich, Prace Geogr. IGiPZ PAN 155, 171 - 189
• Gerlach T., 1976, Współczesny rozwój stoków w Polskich Karpatach fliszowych, Prace Geogr. IGiPZ PAN, 122, 116 s.
• Gil E., 1976. Spłukiwanie gleby na stokach fliszowych w rejonie Szymbarku, Dokum. Geogr. 2, 65 s.
• Gil E., 1998. Wpływ długości stoku na rozmiary spływu powierzchniowego i spłukiwania (badania eksperymentalne), [w:] A. Kostrzewski (red.), Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego „Funkcjonowanie i tendencje rozwoju geoekosystemów Polski”, Biblioteka Monitoringu Środowiska, 105- 112.
• Gil E., 1999, Obieg wody i spłukiwanie na fliszowych stokach użytkowanych rolniczo w latach 1980-1990 (wyniki badań przeprowadzonych na poletkach doświadczalnych na Stacji naukowej IGiPZ PAN w Szymbarku, Zeszyty IGiPZ PAN 60, 78 s.
• Gil E., 2009, Ekstremalne wartości spłukiwania gleby na stokach użytkowanych rolniczo w Karpatach Fliszowych, [w:] W. Bochenek, M. Kijowska (red.), Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego. Funkcjonowanie środowiska przyrodniczego w okresie przemian gospodarczych w Polsce, 191 - 218.
• Horton R. E., 1940, An aproach toward a physical interpretation of infiltration-capacity, Soil Sc. Soc. Am. Proc. 5, 399-417.
• Kijowska M., Bochenek W., w druku, The dynamics carring out of suspended material form the Bystrzanka flysh catchment during the selected rainfall high stages in 1997-2008.
• Licznar P., Rojek M., 2002. Erozyjność deszczy Polski południowo-zachodniej na przykładzie stacji Wrocław-Swojec, [w:] K. Banasik (red.), Materiały sympozjum „Erozja gleb i transport rumowiska rzecznego”. Zakopane, 10-12 października, 7- 14.
• Rejman J., 2006, Wpływ erozji wodnej i uprawowej na przekształcanie gleb i stoków lessowych, Acta Agrophisica Rozprawy i Monografie 136, 91 s.
• Rejman J., Usowicz B., 1999, Ilościowy opis przenoszenia gleb i wody w procesie erozji wodnej, Acta Agrophisica 23, 143- 148
• Słupik J., 1973, Zróżnicowanie spływu powierzchniowego na fliszowych stokach górskich, Dokum. Geogr. 2, 118 s.
• Słupik J., 1981, Rola stoku w kształtowaniu odpływu, Prace Geogr. IGiPZ PAN 142, 98 s.
• Śmietana M., 1987, Zróżnicowanie rozbryzgu gleby na użytkowanych rolniczo stokach fliszowych, Studia Geomorph. Carpatho-Balcanica, vol. XXI. P, 161 - 182.
• Święchowicz J., I 998, Spłukiwanie gleby na stoku eksperymentalnym w rejonie Łazów (Pogórze Wielickie), [w:] A. Kostrzewski (red.), Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego „Funkcjonowanie i tendencje rozwoju geoekosystemów Polski”, Biblioteka Monitoringu Środowiska, 217- 228.
• Święchowicz J., 2002, Współdziałanie procesów stokowych i fluwialnych w odprowadzaniu materiału rozpuszczonego i zawiesiny ze zlewni pogórskiej. Przemiany środowiska na Pogórzu Karpackim, t. 3, 151 s.
• Wischmeier W.H., Smith D.D., 1965, Predicting rainfall erosion losses from cropland east of the Rocky Mountains. Agriculture Handbook 573, USDA-ARS.