PL
Soplówka jeżowata Hericium erinaceus (Bull.: Fr.) Pers. jest jednym z rzadszych gatunków grzybów wielkoowocnikowych w Polsce. Z racji rzadkości występowania w Polsce i wielu innych krajach Europy objęta jest ścisłą ochroną gatunkową i zamieszczona na czerwonych listach zagrożonych gatunków grzybów. Mimo charakterystycznego wyglądu i sporych rozmiarów łatwych w identyfikacji owocników, w latach 1951-2014 w Polsce zanotowano tylko 23 stanowiska tego gatunku (w tym 6 zaprezentowanych po raz pierwszy w niniejszej pracy). W latach 50. i 60. XX wieku wykryto 3 pierwsze krajowe stanowiska (jedno na Śląsku i 2 w Bieszczadach), a po 20 latach, w roku 1985 - 2 kolejne w Wielkopolsce. W ostatnim dwudziestoleciu gatunek został stwierdzony na 18 stanowiskach, w tym na Pomorzu - 11 stanowisk (4 w Puszczy Bukowej), w Wielkopolsce na Warmii i Mazurach - po 2 stanowiska oraz po jednym stanowisku na Mazowszu, Śląsku, Ziemi Łódzkiej, Ziemi Świętokrzyskiej i w Małopolsce. Zasięg soplówki jeżowatej jest silnie pofragmen-towany (wymiar fraktalny zasięgu, D = 0,155). Z terenów prawnie chronionych (parki narodowe i rezerwaty) pochodziło łącznie około 40% stanowisk. Gatunek spotykano na martwych pniach leżących na ziemi (11 stanowisk, 52%) oraz na żywych drzewach (6 stanowisk, 29%) bądź na stojących złomach (4 stanowiska, 19%). Na drewnie bukowym zanotowano 77% stanowisk, a na dębowym - 23%. Zwykle obserwowano pojedyncze owocniki (15 stanowisk), a na 6 stanowiskach wykazano po 2-4 owocniki. Owocniki znajdowano od sierpnia do grudnia, w tym najliczniej w październiku (10 stwierdzeń), we wrześniu (8) i w listopadzie (6). Według kryteriów IUCN stosowanych dla grzybów, gatunek kwalifikuje się jako co najmniej bliski zagrożenia (kryterium D1, kategoria NT), ze względu na mało liczną populację (liczba dojrzałych osobników <2000).
EN
The Bearded Tooth Hericium erinaceus is one of the rare species of macrofungi in Poland. Due to its rarity, the fungus is strictly protected and red-listed in many European countries, including Poland. Despite the relatively large size of fruiting bodies, and their unique appearance, only 23 localities are known from Poland from the period of 1951-2014. In this paper, the occurrence of the species in Poland is summarized, and new sites, discovered in recent years, are presented. Except for two sites, the known localities are located within the natural beech Fagus sylvatica range. About half of all localities of the Bearded Tooth come from Pomerania, while the remaining regions have only one to three known sites, and some of them were observed 30 or more years ago, with no recent confirmation of occurrence. About 40% of the sites are located in protected areas (national parks and nature reserves). The species range is highly fragmented. Fruiting bodies grew either on beech (77%) or oak Quercus sp. (23%). At 71% of sites, fruiting bodies were found on dead wood, either on lying or standing trunks, and 29% - on living trees. Fruiting bodies were observed between August and December. According to the current IUCN red-listing criteria, the species can be classified in Poland as at least near threatened (NT, criterion D1).