Changes in thermal and precipitation conditions in Poland in 1971-2010

• Autorzy: Skowera B. , Kopcinska J. , Kopec B.

Warianty tytułu

PL

Zmiany warunków termiczno-opadowych w Polsce w latach 1971–2010

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The article presents changes in thermal and precipitation conditions on Polish territory in the years 1971–2010 based on data from six meteorological stations (Koszalin, Olsztyn, Poznań, Lublin, Opole and Kraków). These data concern the monthly average air temperature, precipitation and the number of days with precipitation per month. Based on the analysis of changing trends in the study of meteorological elements, authors observed an increase in the mean annual air temperature of about 0.9°C over 10 years in all localities. In contrast, trends in the average monthly air temperatures were characterised by temporal and spatial variation. As a result of the increase in temperature, there was a change in the dates signifying the beginning and the end of the thermal periods: farming (OG), vegetation (OW), intensive vegetation (OIW) and maturation or thermal summers (OD/L). A tendency for these periods to start earlier was noted. Statistically signifi cant changes were found for the following periods: vegetation in Koszalin and Olsztyn, intensive vegetation at all stations and thermal summer only in Lublin. An increasingly later end to these periods was noted, and statistically signifi cant trends were found for the dates of the end of the following periods: maturation (thermal summer) at all stations except Opole, intensive vegetation in Poznań and Lublin and vegetation in Lublin and Opole. Seasonal and monthly precipitation totals in the years 1971–2010 were characterised by cyclicality. Signifi cant upward trends were found only in the case of monthly precipitation totals in August in Koszalin and the sum of precipitation in the cooler half of the year in Poznań. In contrast, there was more days with precipitation at all stations included in the study, but the statistical signifi cance of trends varied by location. Changes in thermal and precipitation conditions were accompanied by, among other factors, an increase in temperature, changes in the length of thermal periods and an increase in the frequency of rainfall. All of this is important information for the agricultural sector regarding changing crop conditions.

PL

W pracy przedstawiono zmiany warunków termiczno-opadowych na obszarze Polski w latach 1971–2010 na podstawie danych z sześciu stacji meteorologicznych (Koszalin, Olsztyn, Poznań, Lublin, Opole i Kraków). Dane te dotyczyły średniej miesięcznej temperatury powietrza, miesięcznych sum opadów oraz liczby dni w miesiącu z opadem. Na podstawie analizy trendów zmian wykorzystanych w opracowaniu elementów meteorologicznych stwierdzono wzrost średniej rocznej temperatury powietrza o ok. 0,9°C w ciągu 10 lat we wszystkich miejscowościach. Zauważono, że trendy zmian średniej miesięcznej temperatury powietrza charakteryzowały się zróżnicowaniem czasowym i przestrzennym. Na skutek wzrostu temperatury zmienił się przebieg dotychczasowych dat początku i końca oraz długości okresów termicznych: gospodarczego (OG), wegetacyjnego (OW), intensywnej wegetacji (OIW) oraz dojrzewania, czyli termicznego lata (OD/L). Zauważono tendencje do wcześniejszego rozpoczynania się tych okresów. Istotne statystycznie zmiany stwierdzono w przypadku okresów: wegetacyjnego w Koszalinie i Olsztynie, intensywnej wegetacji na wszystkich stacjach, a termicznego lata tylko w Lublinie. Zauważono również coraz późniejsze kończenie wymienionych okresów, a istotne statystycznie trendy stwierdzono w przypadku dat końca okresów: dojrzewania (termicznego lata) na wszystkich stacjach oprócz Opola, intensywnej wegetacji w Poznaniu i Lublinie oraz wegetacji w Lublinie i Opolu. Sezonowe i miesięczne sumy opadów w latach 1971–2010 cechowały się cyklicznością. Istotne trendy wzrostowe stwierdzono tylko w przypadku miesięcznych sum opadów w sierpniu w Koszalinie i sum opadów półrocza chłodnego w Poznaniu. Więcej dni z opadem zauważono na wszystkich stacjach uwzględnionych w opracowaniu, ale istotność statystyczna trendów zmian była zróżnicowana przestrzennie. Zmiany warunków termiczno-opadowych przejawiające się m.in. we wzroście temperatury, zmianach długości okresów termicznych oraz wzroście częstości opadów stanowią ważną informację dla sektora rolniczego o zmieniających się warunkach uprawy roślin.

Słowa kluczowe

EN

Poland; thermal season; thermal condition; precipitation condition; condition change; climatic trend; temperature trend; meteorological data; 1971-2010 period

• Wydawca: -
• Czasopismo: Annals of Warsaw University of Life Sciences - SGGW. Land Reclamation
• Rocznik: 2014
• Tom: 46
• Numer: 2
• Opis fizyczny: p.153-162,fig.,ref.

Twórcy

autor

Skowera B.

• Department of Ecology, Climatology and Air Protection, University of Agriculture in Krakow, Al.Mickiewicza 24/28, 30-059 Krakow, Poland

autor

Kopcinska J.

• Department of Applied Mathematics University of Agriculture in Krakow, Krakow, Poland

autor

Kopec B.

• Department of Ecology, Climatology and Air Protection, University of Agriculture in Krakow, Al.Mickiewicza 24/28, 30-059 Krakow, Poland

Bibliografia

• BAŃSKI J., BŁAŻEJCZYK K. 2005: Globalne zmiany klimatu i ich wpływ na światowe rolnictwo. In: G. Dybowski (Ed.) Wpływ procesu globalizacji na rozwój rolnictwa na świecie. Program wieloletni 2005-2009. IERiGŻ PIB, Warszawa: 204-231.
• BANASZKIEWICZ B., GRABOWSKA K., PANFIL M. 2009: Charakterystyka warunków opadowych Pojezierza Iławskiego i Chełmińsko-Dobrzańskiego w latach 1951-2000. Acta Agrophysica 13(3): 575-585.
• BARTOSZEK K., BANASIEWICZ I. 2007: Agrometeorologiczna charakterystyka okresu wegetacyjnego 2005 w rejonie Lublina na tle wielolecia 1951-2005. Acta Agrophysica 9 (2): 275-283.
• Biuletyn Państwowej Służby Hydrologiczno-Meteorologicznej. 2010-2012. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Warszawa.
• BOCHENEK W. 2012: Ocena zmian warunków opadowych na stacji naukowo-badawczej IGiPZ PAN w Szymbarku w okresie 40 lat obserwacji (1971-2010) i ich wpływ na zmienność odpływu ze zlewni Bystrzanki. Woda - Środowisko - Obszary Wiejskie (IV-VI) 12, 2(38): 29-44.
• BOKWA A., SKOWERA B. 2008: Wpływ rzeźby i użytkowania terenu na strukturę opadów atmosferycznych w okolicach Krakowa (1971-2005). Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich 5: 51-62.
• CZARNECKA M., NIDZGORSKA-LENCEWICZ J. 2012: Wieloletnia zmienność sezonowych opadów w Polsce. Woda - Środowisko - Obszary Wiejskie (IV-VI) 12, 2(38): 45-60.
• DEGIRMENDZIK J., KOŻUCHOWSKI K., ŻMUDZKA E. 2004: Changes of air temperature and precipitation in Poland in the period 1951-2000 and their relationship to atmospheric circulation. Int. J. Climatol. 24: 291-310.
• GÓRSKI T., KOZYRA T. 2011: Agroklimatyczna norma średniej temperatury powietrza w Polsce na lata 2011-2020. Pol. J. Agr. 5: 21-28.
• HIRSCH R.M., SLACK J.R., SMITH R.A. 1982: Techniques of trend analysis for monthly water quality data. Water Resour. Res. 18: 107-121.
• KOŁODZIEJ J., LINIEWICZ K., BEDNAREK H. 2003: Opady atmosferyczne w okolicy Lublina a potrzeby opadowe roślin uprawnych. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin - Polonia, sec. E, 58: 101-110.
• KOŁODZIEJ J., WĘGRZYN A. 2004: Zróżnicowanie czasu trwania okresu wegetacyjnego w Obserwatorium Agrometeorologicznym w Felinie w pięćdziesięcioleciu 1951-2000. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin - Polonia, sec. E, 59: 869-880.
• KOZYRA J., GÓRSKI T. 2008: Wpływ zmian klimatycznych na uprawy w Polsce. In: Zmiany klimatu, a rolnictwo i obszary wiejskie. Fundacja na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa, Warszawa: 36-40.
• KOŻUCHOWSKI K., DEGIRMENDŽtó J. 2005: Contemporary changes of climate in Poland: trends and variation in thermal and solar conditions related to plant vegetation. Pol. J. Ecol. 53, 3: 283-297.
• KUNDZEWICZ Z.W., JUDA-REZLER K. 2010: Zagrożenia związane ze zmianami klimatu. Nauka 4: 69-76.
• KUNDZEWICZ Z.W., KĘDZIORA A. 2010: Zmiany klimatu i ich wpływ na środowisko i gospodarkę (obserwacje i projekcje). Studia i Raporty IUNG-PIB, 19: 115-132.
• MICHALSKA B. 2011: Tendencje zmian temperatury powietrza w Polsce. Prace i Studia Geograficzne 47: 67-75.
• OLECHNOWICZ-BOBROWSKAB.,WOJKOWSKI J. 2006: Okresy termiczne w południowej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej (1991-2000). Klimatyczne Aspekty Środowiska Geograficznego. IG i GP UJ, Kraków: 52-61.
• OLSZEWSKI K., ŻMUDZKA E. 2000: Variability of the vegetative period in Poland. Miscellanea Geographica 9: 59-70.
• SKOWERA B., KOPEĆ B. 2008: Okresy termiczne w Polsce południowo-wschodniej (1971-2000). Acta Agrophisica 162, 12(2): 517-526.
• SZWEJKOWSKI Z., DRAGAŃSKA E., BANASZKIEWICZ B. 2008: Scenariusze warunków agroklimatycznych okolic Olsztyna w perspektywie spodziewanego globalnego ocieplenia w roku 2050. Acta Agrophysica 12(2): 543-552.
• USTRNUL Z., CZEKIERDA D. 2007: Wpływ wskaźnika Oscylacji Północnoatlantyckiej na średnią temperaturę powietrza w różnych skalach przestrzennych. Wahania klimatu w różnych skalach przestrzennych i czasowych. IG i GP UJ, Kraków: 74-84.
• ŻMUDZKA E., DOBROWOLSKA M. 2001: Zmienność termicznego okresu wegetacyjnego w Polsce w drugiej połowie XX wieku. Prace i Studia Geograficzne 29: 127-136.
• ŻMUDZKA E. 2004: Tło klimatyczne produkcji rolniczej w Polsce w drugiej połowie XX wieku. Acta Agrophysica 3(2): 399-408.
• ŻMUDZKA E. 2009: Współczesne zmiany klimatu Polski. Acta Agrophysica 13 (2): 555-568.
• ŻMUDZKA E. 2012. Wieloletnie zmiany zasobów termicznych w okresie wegetacyjnym i aktywnego wzrostu roślin w Polsce. Woda - Środowisko - Obszary Wiejskie (IV-VI) 12, 2(38): 377-389.

Identyfikatory

DOI

10.2478/sggw-2014-0013