Status troficzny jezior humusowych Wigierskiego Parku Narodowego - czy jest niezmienny w czasie?

• Autorzy: Drzymulska D.

Warianty tytułu

EN

The trophic status of humic lakes in Wigry National Park - is it time-invariant?

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badania paleoekologiczne jezior humusowych (dystroficznych), wzbogacone analizami współczesnej roślinności i parametrów chemicznych wody jeziornej, prowadzono na terenie Wigierskiego Parku Narodowego. Stwierdzono niejednolitość tych tzw. sucharów wigierskich pod względem trofii. Obok typowych jezior humusowych rozpoznano jeziora eutroficzno-humusowe. Ponadto zbiorniki ewoluowały, przez co niekiedy nawet kilkakrotnie w toku ich rozwoju następowały wahania trofii. Jak wykazały dalsze badania, zmiany statusu troficznego mogły być na tyle silne, że jeziora, obecnie dysharmonijne, należały w przeszłości do ciągu harmonijnego jezior. Zanim więc nabrały cech typowych dla humotrofii, przeszły przez fazy mezotrofii i eutrofii, co stanowi całkowicie nowe spojrzenie na problematykę kształtowania się trofii w jeziorach humusowych.

EN

Humic (dystrophic) lakes are characterised by some specific features including a high amount of humic substances, brown water colour, low pH, a peat-covered catchment area overgrown with coniferous forests, peat mosses in the vicinity of water bodies, spreading floating mats on the water surfaces, low calcium content in the water and sediments, and the presence of dy sediment. Humic lakes of Wigry National Park (so called suchary) (Fig. 1) are small water bodies surrounded by forest (Fig. 2). They were investigated by palaeoecological analyses of sediments (pollen, macrofossil remains, Cladocera, geochemistry, radiocarbon dating) supported by the study of contemporary vegetation and chemical parameters of lake water. These investigations allowed the determination of the past and present trophic status of the lakes. Suchary seemed to be not uniform ecosystems. Typical humic and eutrophic-humic lakes were described as the first one. It is interesting that the transition from a typical humic status to a eutrophic-humic status appears to be possible, as does the reverse (Fig. 3). Further studies showed that a trophic status of a humic lake could be quite different in the past, so a contemporarily humic lake was mesotrophic and even eutrophic before it reached a humotrophic status. Possible directions in the evolution of lake trophic status were presented in Fig. 4.

Słowa kluczowe

PL

Wigierski Park Narodowy; jeziora; jeziora dystroficzne; jeziora humusowe; suchary; stan troficzny; trofia

• Wydawca: -
• Czasopismo: Chrońmy Przyrodę Ojczystą
• Rocznik: 2015
• Tom: 71
• Numer: 3
• Opis fizyczny: s.192-198,rys.,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Drzymulska D.

• Zakład Botaniki, Instytut Biologii, Uniwersytet w Białymstoku, ul.K.Ciołkowskiego 1J, 15-245 Białystok

Bibliografia

• Anonim 2013. Interpretation Manual of European Union Habitats - EUR 28. European Comission DG Environment.
• Curtis P.J. 1998. Climatic and hydrologie control of DOM concentration and quality in lakes. W: Hessen D.O., Tranvik L.J. (red.). Aquatic humic substances. Ecology and Biogeochemistry. Ecological Studies 133:93-105.
• De Haan H. 1992. Impacts of environmental changes on the biogeochemistry of aquatic humic substances. Hydrobiologia 229: 59-71.
• Drzymulska D., Fiłoc M., Kupryjanowicz M. 2014. Reconstruction of landscape paleohydrology using the sediment archives of three dystrophic lakes in northeastern Poland. Journal of Pale-olimnology 51 (1): 45-62.
• Drzymulska D., Filoc M., Kupryjanowicz M„ Szeroczyńska К., Zieliński P. 2015. Multi-proxy studies of shifts in lake trophic status since last glaciation; an example of humic lake from northeastern Poland. The Holocene 25 (3): 495-507.
• Drzymulska D., Kłosowski S., Pawlikowski P., Zieliński P., Jabłońska E. 2013. The historical development of vegetation of foreshore mires beside humic lakes; different successional pathways under various environmental conditions. Hydrobiologia 703 (1): 15-31.
• Drzymulska D., Zieliński P. 2013. Developmental changes in the historical and present-day trophic status of brown water lakes. Are humic water bodies a uniform aquatic ecosystem? Wetlands 33 (5): 909-919.
• Drzymulska D., Zieliński P. 2014. Phases and interruptions in postglacial development of humic lake margin (Lake Suchar Wielki, NE Poland). Limnological Review 14 (1): 11-18.
• Evans C.D., Jones T.G., Burden A., Ostle N., Zieliński P., Cooper M.D.A., Peacock M., Clark J.M., Oulehle F., Cooper D., Freeman С 2012. Acidity controls on dissolved organic carbon mobility in organic soils. Global Change Biology 18 (11): 3317-3331.
• Gąbka M., Owsianny P. 2006. Shallow humic lakes of the Wielkopolska region - relation between dystrophy and eutrophy in lake ecosystems. Limnological Review 6: 95-102.
• Górniak A. 2006a. Typologia i aktualna trofia jezior WPN. W: Górniak A. (red.). Jeziora Wigierskiego Parku Narodowego. Aktualna jakość i trofia wód. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok: 128-140.
• Górniak A. 2006b. Jeziora dystroficzne. W: Górniak A. (red.). Jeziora Wigierskiego Parku Narodowego. Aktualna jakość i trofia wód. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok: 90-105.
• Górniak A., Jekatierynczuk-Rudczyk E., Dobrzyń P. 1999. Hydrochemistry of three dystrophic lakes in Northeastern Poland. Acta Hydrochimica et Hydrobiologica 27: 12-18.
• Hessen D.O., Tranvik L.J. (red.). 1998. Aquatic humic substances. Ecology and biogeochemistry. Ecological Studies 133.
• Kullberg A., Bishop K.H., Hargeby A., Jonson M., Petersen R.C. 1993. The ecological significance at dissolved organic carbon in acidified water. Ambio 22: 331-337.
• Moses S., Janaki L., Joseph S., Justus J., Ramakrishnan Vimala S. 2011. Influence of lake morphology on water quality. Environmental Monitoring & Assessment 182: 443-454.
• Naumann E. 1917. Undersökning öfver phyto-plankton och under den pelagiske regionen försigglende gyttja och dybildning inom vissa sydoch mellansvenska urbergsvatten. Kungliga Svenska Vetenskapsakademiens Handlingar 56, Stockholm.
• Naumann E. 1931. Limnologische Terminologie. Handbuch der biologischen Arbeitsmethoden, Sect. IX, Part. 8. Urban und Schwarzenberg, Berlin.
• Pawlikowski P., Rutkowska E., Kłosowski S., Jabłońska E., Drzymulska D. 2014. Development of bog-like vegetation during terrestrialization of polyhumic lakes in north-eastern Poland is not accompanied by ecosystem ombrotrophication. Hydrobiologia 737 (1): 87-95.
• Porcal P., Koprivnjak J.-F., Molot L.A. Dillon P.J. 2009. Humic substances - part 7: the biogeochemistry of dissolved organic carbon and its interactions with climate change. Environmental Science and Pollution Research 16 (6): 714-726.
• Thienemann A. 1922. Biologische Seetypen und die Gründung einer hydrobiologischen Anstalt am Bodensee. Archiv für Hydrobiologie 13: 347-370.
• Więckowski К. 1978. Bottom deposits in lakes of different regions of Poland. Polskie Archiwum Hydrobiologii 25: 483-489.
• Wilk-Woźniak E., Gąbka M., Dunalska J., Pęczula W., Grabowska M., Karpowicz M., Owsianny P., Ozimek Т., Piotrowicz R., Paczuska В., Walusiak E., Joniak T. 2012. Naturalne, dystroficzne zbiorniki wodne. W: Mróz W. (red.). Monitoring siedlisk przyrodniczych. Przewodnik metodyczny. Część II. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, Warszawa: 150-169.