Kształtowanie granic rolno-leśnej i darniowo-polowej w Sudetach w systemie ochrony gleby przed erozją wodną

• Autorzy: Fatyga J.

Warianty tytułu

EN

Formation of agricultural-forest and grassland-arable land boundaries in Sudety Mountains for soil protection against water erosion system

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Na podstawie działań legislacyjnych oraz badań naukowych przedstawiono problem ochrony gleby w Sudetach poprzez zalesianie i zadarnianie powierzchni erodowanych. Stwierdzono, że region ten z uwagi na układ czynników wywołujących erozją należy do najsilniej zagrożonych w skali kraju. Dotychczasowe opracowania naukowe na temat systemowej ochrony gleby przed erozją w Sudetach są nieliczne. Duże znaczenie dla przyszłych badań może mieć natomiast cyfrowa baza danych o czynnikach przyrodniczych: topograficznych i glebowych utworzona przy realizacji tematu dotyczącego kształtowania granic rolno-leśnej i darniowo-polowej w tym regionie. Kryteria kwalifikacji użytków rolnych do zalesienia i zadarnienia zastosowane w tym opracowaniu są zbieżne z zalecanymi dla ochrony gleby przed erozją przez innych autorów. W pracy prześledzono powierzchnie przeznaczone do zalesienia i zadarnienia pod kątem dwu najbardziej istotnych czynników zagrożenia erozyjnego: hipsometrii i nachylenia. Stwierdzono, że największych zmian w użytkowaniu wymaga strefa od 400 do 600 m n.p.m., a więc najbardziej wykorzystywana rolniczo oraz obszary o nachyleniu 6 do 10° również zbyt eksploatowane płużnie. Celowe jest rozważenie w ten sposób pozostałych czynników kwalifikacji, zwłaszcza glebowych, oraz po uzupełnieniu bazy danych o dalsze czynniki zagrożenia erozyjnego opracowanie mapy tego zagrożenia w dużej skali 1 : 10 000 i dostosowanie systemów ochrony do stopnia zagrożenia erozyjnego.

EN

On the basis of legislative activities and scientific research the paper presents the problem of soil protection in the Sudety Mts through afforestation and change into grasslands of areas affected by erosion. It was found that the region due to the configuration of factors causing erosion belongs to the most threatened areas in Poland. Existing scientific sources about the system of soil protection against erosion in the Sudety Mts are not completed. Future research can be, however, greatly influenced by the digital database of environmental factors: topography and soil, which was created in a study on the verification of the agricultural-forest and grassland-arable land boundaries in the region. Criteria of qualifying agricultural lands for afforestation and change into grasslands applied in the study comply with the criteria recommended for soil protection against erosion by other authors. In the paper, the areas designated for afforestation and change into grasslands were analysed according to two most important erosion factors: hypsometry and inclination. It was found that the biggest changes in land use are required in the zone between 400 and 600 m a.s.l., with the most intensive agricultural utilization, as well as areas with the inclination of 6° to 10°, which are also too excessively ploughed. It is advisable to analyse in a similar way other factors of qualification, especially soil. Completing the database with other erosion factors will create possibilities for creating a map of erosion risk in the large scale of 1:10 000, as well as the adjustment of protection systems to the level of erosion risks.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2002
• Tom: 487
• Opis fizyczny: s.67-77,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Fatyga J.

• Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, Dolnośląski Osrodek Badawczy we Wrocławiu, ul.Krasińskiego 16, 50-153 Wrocław

Bibliografia

• Bac S.S. 1948. Zdobycze pługa w Kotlinie Kłodzkiej. Rocznik Kłodzki. Kłodzkie Towarzystwo Miłośników Ziemi Kłodzkiej: 118-136.
• Fatyga J. 1978. Mapa zagrożenia erozyjnego w skali 1:25 000. Pierworys.
• Fatyga J. 1996. Ochrona gleby przed erozją wodną w systemie restrukturyzacji przestrzeni rolniczej w Sudetach. Prace Nauk. IUNG, Cz. II: 331-341.
• Fatyga J., Górecki A. 2001. Kształtowanie granic rolno-leśnej i darniowo-polowej w Sudetach. Wydawnictwo IMUZ, Falenty: 322 ss.
• Figuła K. 1966. Badania nad gospodarką wodną zlewni górskich zalesionych i niezalesionych. Rocz. Nauk Rok, Ser. D, t. 118: 11—89.
• Józefaciuk A., Józefaciuk Cz. 1992. Struktura zagrożenia erozją wodną fizjograficznych krain Polski. Pam. Puławski. Prace IUNG, Supl. do Z. 101: 8-36.
• Józefaciuk A., Józefaciuk Cz. 1999. Ochrona gruntów przed erozją. MOŚZNiL, NFOŚiGW, IUNG w Puławach: 108 ss.
• Nowak M. 1965. Problematyka badań przy wyznaczaniu granicy rolno-leśnej w Karpatach i Sudetach. Kom. Zagosp. Ziem Górs. 9: 53-76.
• Obrączka R. 1963. Podstawy prawne i organizacyjne melioracji przeciwerozyjnych w Polsce. Wiad. IMUZ III(4): 89-109.
• Oświęcimski A., Kowaliński S. 1964. Erozja wodna gleb Dolnego i Opolskiego Śląska na tle wskaźników przyrodniczych. Wiad. IMUZ IV(3): 23-51.
• Reniger A. 1957. Próba oceny nasilenia i zasięgów potencjalnej erozji gleb w Polsce. Rocz. Nauk. Rol., Ser. F, 54: 1-59.
• Walczak W. 1968. Sudety. Warszawa, PWN: 383 ss.
• Ziemnicki S. 1956. Ochrona gleby przed erozją stosowana w niektórych regionach Polski. Ann. UMSC, Ser. B, Vol. 10: 17-36.
• Ziemnicki S. 1968. Melioracje przeciwerozyjne. PWRiL, Warszawa: 360 ss.
• Żukowski B. 1999a. Prawne podstawy ochrony i rekultywacji gruntów, w: Ochrona i rekultywacja gruntów w gminie. Polskie Tow. Inżynierii Ekologicznej, Warszawa: 104-115.
• Żukowski B. 1999b. Źródła finansowania ochrony i rekultywacji gruntów, w: Ochrona i rekultywacja gruntów w gminie. Polskie Tow. Inżynierii Ekologicznej, Warszawa: 116-120.