Rola czynnika wodnego w kształtowaniu plonu wybranych roślin polowych

• Autorzy: Chmura K. , Chylinska E. , Dmowski Z. , Nowak L.

Warianty tytułu

EN

Role of the water factor in yield formation of chosen field crops

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Na podstawie przeprowadzonych w katedrze badań oraz danych literaturowych przedstawiono wskaźniki opadów optymalnych i potrzeb wodnych wybranych roślin uprawnych (zbożowych, okopowych i motylkowych). Stwierdzono, że zarówno niedobory, jak i nadmiary opadów miały niekorzystny wpływ na plon. Powodowały obniżki plonów odpowiednio: dla zbóż o 2-27 i 3–21%, ziemniaków o 4–45 i 3–30%, buraków cukrowych o 2–43 i 14–19%, buraków pastewnych o 16–73 i 8–28%, roślin strączkowych o 5–42 i 21–40% i roślin motylkowych o 3–34%. Produktywność 1 mm wody pochodzącej z opadów była wyższa w porównaniu z produktywnością wody pochodzącej z deszczowania. Obliczony wskaźnik produktywności wody z deszczowania do wody z opadów kształtował się w przedziale 40–90%. Deszczowanie podnosiło plony pszenicy ozimej i jęczmienia jarego o 20%, pszenicy jarej o 25%, ziemniaków o 47 i 55%, zaś buraków cukrowych o 10–40%.

EN

On the basis of research done in the Department and literature data, indices of optimal precipitation and water needs of selected crops (cereals, root plants and papilionaceae) have been determined. It was found that both insufficient and excessive precipitation affected yield adversely. It caused the following decreases in yields: cereals 2–27 and 3–21%, potato 4–45 and 3–30%, sugar beetroot 2–43 and 14–19%, fodder beet 16–73 and 8–28%, legumes 5–42 and 21–40%, and papilionaceae 3–34%, respectively. Productivity of 1 mm water from precipitation was higher compared with productivity induced by sprinkling. The calculated index of productivity for water from sprinkling relative to water from precipitation was in the range 40–90%. Sprinkling increased the yield of winter wheat and spring barley by 20%, spring wheat by 25%, potato 47 and 55%, and sugar beet 10–40%.

Słowa kluczowe

PL

rosliny uprawne; zboza; zyto; pszenica ozima; pszenica jara; jeczmien jary; owies; ziemniaki wczesne; ziemniaki pozne; kukurydza; buraki pastewne; buraki cukrowe; groch; koniczyna czerwona; lucerna mieszancowa; potrzeby wodne; opady atmosferyczne; opady optymalne; plonowanie; czynniki plonowania; deszczowanie; efekty produkcyjne; wzrost plonow

• Wydawca: -
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2009
• Numer: 09
• Opis fizyczny: s.33-44,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Chmura K.

• Katedra Rolniczych Podstaw Kształtowania Środowiska, Wydział Inżynierii Kształtowania Środowiska i Geodezji, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, pl.Grunwaldzki 24, 50-363 Wrocław

autor

Chylinska E.

autor

Dmowski Z.

autor

Nowak L.

Bibliografia

• Biniak M., Kostrzewa S., Żyromski A. Uwarunkowania termiczne i opadowe potrzeb nawadniania w rejonie Wrocławia na przykładzie pszenicy jarej. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 526, 2007, s. 37–51.
• Chmura K. Przyrodnicze i agrotechniczne uwarunkowania uprawy ziemniaka w południowozachodniej Polsce. Zesz. Nauk. AR we Wrocławiu, Rozprawy CLXXX, 410, 2001, s. 109.
• Dmowski Z. Wpływ niedoboru i nadmiaru opadów oraz nawadniania na plonowanie roślin motylkowych w doświadczeniach krajowych z lat 1952–1976. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 268, 1986, s. 147–199.
• Dmowski Z., Dzieżyc H. Potrzeby opadowe pszenicy jarej na glebach kompleksów pszennego dobrego i żytniego bardzo dobrego w północno-wschodniej Polsce. Acta Agrophysica, 166, 13(1), 2009, s. 39–48.
• Dmowski Z., Dzieżyc H., Nowak L. Ocena wpływu wybranych parametrów opadu i gleby na plonowanie pszenicy jarej w rejonie południowo-zachodnim Polski. Acta Agrophysica, 158, 11(3), 2008, s. 613–623.
• Dmowski Z., Nowak L., Kruhlak A. Wpływ deszczowania, gęstości sadzenia i zróżnicowanego nawożenia mineralnego na wysokość i jakość plonu ziemniaka. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 489, 2002, s. 239–247.
• Dzieżyc J., Badura U., Nowak L., Panek K. Zarys rejonizacji potrzeb deszczowania podstawowych roślin uprawnych w Polsce. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 387, 1990, s. 103–115.
• Dzieżyc J., Bieszczad S., Dmowski Z., Dzieżycowa D., Nowak L., Panek K. Wskaźniki spadku plonów w skutek niedoboru i nadmiaru opadów w krainie Wielkich Dolin. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., Melior. XXIII, nr 128, 1980, s. 45–55.
• Dzieżyc J., Dmowski Z., Dzieżyc D., Nowak L., Panek K. Produktywność nawadniania zależnie od ilości opadów, poziomu nawożenia i zwięzłości gleb. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 284, 1986, s. 43–55.
• Dzieżyc J., Dmowski Z., Dzieżycowa D., Moszowa J., Nowak L., Panek K. Produktywność opadów atmosferycznych zależnie od zwięzłości gleb, doboru roślin, ilości opadów i poziomu nawożenia. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 284, 1986, s. 31–42.
• Dzieżyc J., Dmowski Z., Dzieżycowa D., Nowak L., Panek K. Produktywność nawadniania zależnie od ilości opadów, poziomu nawożenia i zwięzłości gleb. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 284, 1986, s. 43–55.
• Dzieżyc J., Dmowski Z., Nowak L., Panek K. Efekty i efektywność produkcyjna deszczowania roślin w uprawie polowej. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 236, 1987, s. 27–43.
• Dzieżyc J., Dmowski Z., Nowak L., Panek K. Modele oceny strat w produkcji polowej wskutek niedoboru opadów. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 268, 1986, s. 186–204.
• Dzieżyc J., Nowak L. Wpływ nawodnienia deszczownianego na produkcję polową. Rocz. AR w Poznaniu. CCXXXIV, 1992, s. 5–15.
• Dzieżyc J., Nowak L., Panek K. Dekadowe wskaźniki potrzeb opadowych roślin uprawnych w Polsce. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 314, 1987a, s. 11–33.
• Dzieżyc J, Nowak L., Panek K. Średnie regionalne niedobory opadów i potrzeby deszczowania roślin uprawnych na glebach lekkich i średnich. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 314, 1987b, s. 35–47.
• Grabarczyk S. Nawadnianie: Ulepszanie i zagospodarowanie siedliska rolniczego [w:] Podstawy agrotechniki, p.red. Niewiadomski W., PWRiL Warszawa, 1983, s. 96–117.
• Grabarczyk S., Peszek J., Rzekanowski Cz., Żarski J. Rejonizacja potrzeb deszczowania w Krainie Wielkich Dolin. Zesz.Probl.Post.Nauk Roln., 387, 1990, s. 73–88.
• Jankowiak J., Filipiak K. Regresyjne modele plonowania pszenicy ozimej w zależności od czynnika wodnego. Fragm. Agrnom. XIV, nr 1(53), 1997, s. 67–71.
• Materiały niepublikowane z syntez doświadczeń z nawadnianiem roślin uprawnych wykonane w Katedrze Rolniczych Podstaw Kształtowania Środowiska AR we Wrocławiu, różne lata. Ostrowski J., Łabędzki L., Kowalik W., Kanecka-Geszke E., Kasperska-Wołowicz W., Smarzyńska K., Tusiński E. Atlas niedoborów wodnych roślin uprawnych i użytków zielonychw Polsce. Falenty–Warszawa, Wyd. IMUZ, 2008, s. 19–32.
• Panasiewicz K., Koziara W. Plonowanie i wartość siewna ziarna pszenicy ozimej w zależności od uwarunkowań wodnych i sposobu uprawy roli. Fragm. Agronom. XXIV nr 4(96), 2007, s. 65–71.
• Panek K. Wpływ ilości opadów na plonowanie zbóż w zależności od poziomu nawożenia, zwięzłości gleby i rejonu uprawy. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 314, 1987, s. 119–135.
• Panek K. Opady, rozdz.4 w: Czynniki plonotwórcze – plonowanie roślin pod red. Dzieżyc J., PWN Warszawa –Wrocław, 1993, s. 149–193.
• Rocznik Statystyczny RP. GUS Warszawa. 2008.
• Rojek S., Chmura K., Dmowski Z. Produktywność wody z nawodnień deszczownianych w uprawie ziemniaków wczesnych w zależności od przebiegu pogody. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 314, 1987, s. 295–303.