Wpływ wypasu lokalnych ras bydła na różnorodność biologiczną łąk i pastwisk Polesia Lubelskiego

• Autorzy: Chabuz W. , Grzywaczewski G. , Rysiak A. , Cios S. , Podolak G. , Litwinczuk Z.

Warianty tytułu

EN

Effect of grazing of local cattle breeds on biodiversity of meadows and pastures in Polesie Lubelskie region

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem badań było określenie wpływu wypasu rodzimych ras bydła na różnorodność biologiczną flory i fauny pastwiskowej. Badania przeprowadzono na dwóch powierzchniach próbnych: WY – powierzchnia o wielkości 3 ha z wypasem bydła rasy białogrzbietej i polskiej czarno-białej, NW – powierzchnia niewypasana o wielkości 3,5 ha. Wybrane do badań działki zlokalizowane były obok siebie w otulinie (tuż przy granicy) Poleskiego Parku Narodowego. Wypas prowadzono zgodnie z wymogami pakietu 5.1 programu rolnośrodowiskowego, przy obsadzie nieprzekraczającej 1 DJP/1 ha TUZ, od 1 maja do 15 października 2012 r. Ocenę florystyczną przeprowadzono dwukrotnie w ciągu okresu wegetacyjnego na dwóch reprezentatywnych, jednorodnych płatach roślinności o powierzchni 25 m2, na podstawie spisów florystycznych. W ocenie płatów uwzględniono: bogactwo gatunkowe, frekwencję, udział form życiowych oraz przynależność syntaksonomiczną. Liczenie ptaków polegało na przemieszczaniu się po powierzchni próbnej i liczeniu wszystkich widzianych lub słyszanych ptaków. Podstawą do zakwalifikowania do gatunków lęgowych było 3-4-krotne stwierdzenie śpiewającego lub odzywającego się głosem godowym ptaka, obserwacja osobników zaniepokojonych, ptaków z pokarmem lub budujących gniazdo. Notowano także gatunki ptaków nielęgowych, które wykorzystywały wypasany lub niewypasany fragment środowiska, a także obecność bydła do zdobywania pożywienia. Przeprowadzone wstępne badania wskazują, że wypas rodzimych ras bydła tylko w nieznacznym stopniu zmniejsza bioróżnorodność flory pastwiskowej, umożliwia jednak zachowanie gatunków cennych, np. Dianthus superbus. Wykazano, że odpowiednio prowadzony wypas stwarza dogodne warunki dla ptaków łąkowo- -pastwiskowych oraz zwiększa bioróżnorodność ich siedlisk.

EN

The research aim was to determine the effect of grazing on biodiversity of meadow and pasture ecosystems in the Polesie Lubelskie region. Research was conducted on two test areas: WY – 3 ha where White-backed and Polish Black-and-White cows were grazed and NW – 3,5 ha without grazing. The plots selected to research were located next to each other, right next to the border of Poleski National Park. Grazing was conducted in accordance with the requirements of 5.1 package of agrienvironmental Programme from May 1st to October 15th at stock not exceeding 1 livestock unit per 1 ha of permanent grasslands. The diversity of flora was studied in two representative, homogeneous areas of vegetation (25 m2 per each). In the research, the method of mapping of all species was applied. Terrain analysis was conducted twice during the growing period. The sociological-ecological structure, species frequency, life forms of plants and biodiversity of flora was characterized. Bird counts relied on movement across the research area and counting all seen or heard birds as well as on record of all found places in GPS devices. Three-four times finding of singing or voice-mating season bird, observation of concerned individuals, birds with the feed or nest builders was the basis to qualify these birds as nesting species. Moreover, the non-nesting bird species were recorded. They used the grazing or non-grazing parts of research areas as well as a presence of cattle to gain nourishment. The preliminary studies indicate that grazing of native cattle breeds slightly decreases only the flora biodiversity. However, it enables a conservation of valuable species, i.e. Dianthus superbus. It has been shown that a properly conducted pasturage creates favorable conditions for meadow-pasture birds and increases the biodiversity of their habitats.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Roczniki Naukowe Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego
• Rocznik: 2012
• Tom: 08
• Numer: 4
• Opis fizyczny: s.81-90,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Chabuz W.

• Katedra Hodowli i Ochrony Zasobów Genetycznych Bydła, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul.Akademicka 13, 20-950 Lublin

autor

Grzywaczewski G.

autor

Rysiak A.

autor

Cios S.

autor

Podolak G.

autor

Litwinczuk Z.

Bibliografia

• 1. BEINTEMA A.J., THISSEN J.B., TENSEN D., VISSER G.H., 1991 – Feeding ecology of Charadriiform chicks in agricultural grassland. Ardea 79, 31-43.
• 2. Chachaj B., Seniczak S., Waldon B., Kobierski M., 2005 – Wpływ wypasu zwierząt gospodarskich na roztocza (Acari) łąkowe. Zeszyty Naukowe ART Bydgoszcz, Zootechnika 35, 69-78.
• 3. Chrupek D., Jaworski B., Niżnikowski R., Marciniec M., 2005 – Wybrane czynniki warunkujące zachowanie się owiec podczas wypasu. Roczniki Naukowe Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego, t. 1, supl. 1, 91-96.
• 4. Dyrcz A., 2005 – Ptaki – bogactwo Bagien Biebrzańskich. W: Przyroda Biebrzańskiego Parku Narodowego. Monografia (red. A. Dyrcz, C. Werpachowski) Wyd. BPN Osowiec-Twierdza.
• 5. FULLER R.J., GOUGH S.J., 1999 – Changes in sheep numbers in Britain: implications for bird populations. Biol. Conserv. 91, 73-89.
• 6. Grzywaczewski G., Cios S., Zajdel M., 2012 – Wykorzystanie ptaków jako wskaźników zmian siedliskowych łąk i pastwisk. W: Czynna ochrona wybranych siedlisk Natura 2000 z wykorzystaniem rodzimych ras owiec (red. T. Gruszecki). Wyd. UP Lublin.
• 7. Kamiński J., Chrzanowski S., 2007 – Wpływ użytkowania kośnego i pastwiskowego na właściwości fizyczne gleb oraz skład florystyczny zbiorowisk roślinnych na zmeliorowanym torfowisku. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie, t. 7, z. 2b (21), 75-86.
• 8. Kucharska A., 2003 – Wypas zwierząt trawożernych w ochronie bioróżnorodności. Przegląd Hodowlany 2, 31-34.
• 9. LEWARTOWSKI Z., PIOTROWSKA M., 1987 – Breeding birds in the valley of the Narew River. Acta ornithologica 23, 215-272.
• 10. Litwińczuk Z., Chabuz W., Stanek P., Sawicka W., 2006 – Genetic potential and reproductive performance of Whitebacks – Polish native breed of cows. Archives of Animal Breeding, Archiv fur Tierzucht, vol. 49, Special Issue, 289-296.
• 11. Litwińczuk Z., Stanek P., Chabuz W., Jankowski P., 2004 – Whitebacks – the native cattle of the Polesie region. Teka Kom. Ochr. Kszt. Środ. Przyr. PAN, Lublin, vol. 1, 130-138.
• 12. Matuszkiewicz W., 2009 – Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
• 13. Mazurek Ł., 2004 – Wpływ wypasu bydła na sukces lęgowy ptaków siewkowych gnieżdżących się na łąkach w Dolnie Biebrzy. Maszynopis pracy magisterskiej, Uniwersytet w Białymstoku.
• 14. Mirek Z., Zarzycki . K., Wojewoda W., Szeląg Z., 2006 – Red list of plants and fungi in Poland. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
• 15. Niżnikowski R., 2003 – Alternatywne systemy produkcji owczarskiej stosowane przy zagospodarowaniu odłogów i gruntów nie użytkowanych rolniczo. Przegląd Hodowlany 4, 4-9.
• 16. Pugacewicz E., 2008 – Awifauna lęgowa doliny górnej Narwi w latach 1978-2007. IMUZ, Falenty.
• 17. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną. Dziennik Ustaw z 28 lipca 2004 r.
• 18. Sawicka -Zugaj W., 2009 – Ocena zmienności genetycznej w istniejącej populacji bydła białogrzbietego na podstawie markerów mikrosatelitarnych DNA. Rozprawa doktorska, UP Lublin.
• 19. ŚWIĘTOCHOWSKI P., 2009 – Czynniki wpływające na sukces rozrodczy wybranych gatunków siewkowych Charadriiformes w strefie zalewowej doliny Biebrzy. Dubelt 1, 27-42.
• 20. Tryjanowski P., Kuźniak S., Kujawa K., Jerzak L., 2009 – Ekologia ptaków krajobrazu rolniczego. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• 21. Vickery J.A., Tallowin J.R., Feber R.E., Asteraki E.J., Atkinson P.W., Fuller
• R.J., BROWN V.K., 2001 – The management of lowland neutral grasslands in Britain: effects of agricultural practices on birds and their food resources. J. Appl. Ecol. 38, 647-664.
• 22. WATKINSON A.R., ORMEROD S.J., 2001 – Grasslands, grazing and biodiversity: editors’ introduction. Journal of Applied Ecology 38, 233-237.
• 23. Zarzycki K., Trzcińska -Tacik H., Różański W., Szel ąg Z., Wołek J., Korzeniak U., 2002 – Ecological indicator values of vascular plants of Poland. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
• 24. Żurkowski M., Niemczewski C., Zwierzchowski L., Zięba G., Litwińczuk Z., 2004 – Określenie zmienności struktury genetycznej bydła polskiego czerwonego i białogrzbietego na podstawie polimorfizmu 24 sekwencji mikrosatelitarnych DNA. Prace i Materiały Zootechniczne 64, 59-73.

Uwagi

PL

Rekord w opracowaniu.