Specjalizacja w rolnictwie jako element zwiększający ryzyko w produkcji i sposoby przeciwdziałania

• Autorzy: Kus J.

Warianty tytułu

EN

Specialization in agriculture as factor increasing risk in the agricultural production and ways of preventing risk

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Postępująca specjalizacja oraz koncentracja produkcji w gospodarstwach i uproszcze­nie struktury produkcji zwiększają wydajność pracy w rolnictwie. Specjalizacja może jed­nak zwiększać ryzyko spadku dochodów gospodarstwa, zwłaszcza gdy niesprzyjające wa­runki pogodowe lub rynkowe dotykają wąskiego asortymentu produktów wytwarzanych w specjalistycznym gospodarstwie. Silna koncentracja produkcji i specjalizacja mogą rów­nież negatywnie oddziaływać na środowisko. W gospodarstwach prowadzących jedynie produkcję roślinną może dochodzić do spadku zawartości glebowej materii organicznej. Silne uproszczenie zmianowań i wymuszone tym stosowanie zwiększonej ilości chemicz­nych środków ochrony roślin zagraża również bioróżnorodności. Z kolei w gospodar­stwach specjalizujących się w chowie trzody lub drobiu mogą występować nadmierne ilo­ści azotu i fosforu w nawozach naturalnych stanowiące zagrożenie dla środowiska. Najmniejsze zagrożenia dla środowiska generują gospodarstwa mleczne, w których obsada inwentarza wynosi średnio około 1 DJP/ha UR oraz gospodarstwa z mieszaną produkcją roślinną i zwierzęcą. Gospodarstwa mieszane są również mniej narażone na ryzyko, ale cechuje je niska wydajność pracy i tym samym mniejsza konkurencyjność.

EN

Progressing specialization and concentration of production on farms as well as simpli­fying of production structure increase productivity. However, specialization may increase the risk of decreased farm income, especially when adverse weather conditions or market changes affect a narrow range of products manufactured in a specialized farm. Increased concentration of production and specialization may also have a negative impact on the environment. On farms, where only plant production is conducted, the soil organic matter content can decline. Strong simplifying of plant rotation and forced usage of increased amounts of chemical pesticides also threaten biodiversity. On the other hand, on farms specializing in cattle breeding and poultry, excessive amounts of nitrogen and phosphorus in fertilizers may occur, which threaten the natural environment. The smallest threat to the environment produce dairy farms where livestock density is on average about 1 LU / ha and farms with mixed livestock and crop production. Mixed farms are also less exposed to risk, but they are characterized by low productivity and therefore less competitive.

Słowa kluczowe

PL

rolnictwo; produkcja rolna; specjalizacja produkcji; produkcja roslinna; produkcja zwierzeca; systemy produkcji; ryzyko cenowe; ryzyko produkcyjne; ryzyko srodowiskowe; zyznosc gleb; materia organiczna; ograniczanie ryzyka

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zagadnienia Doradztwa Rolniczego
• Rocznik: 2012
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.33-50,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Kus J.

• Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy, Puławy

Bibliografia

• 1. Feledyn-Szewczyk B., Duer I., Staniak M. (2007): Bioróżnorodność flory segetalnej w roślinach uprawianych w ekologicznym, integrowanym i konwencjonalnym systemie produkcji roślinnej. Pam. Puł., 145: 61-76.
• 2. Goraj L., Mańko G., Osuch D., Płonka R. (2010): Wyniki standardowe uzyskane przez gospodarstwa rolne uczestniczące w polskim FADN w 2009 roku. Cz. I. Wyniki stan­dardowe. IERiGŻ-PIB, Warszawa.
• 3. Goraj L., Mańko G., Osuch D., Płonka R. (2010): Wyniki standardowe uzyskane przez gospodarstwa rolne uczestniczące w polskim FADN w 2009 roku. Cz. II. Analiza wyni­ków standardowych. IERiGŻ-PIB, Warszawa.
• 4. GUS (2011): Powszechny Spis Rolny 2010. Zwierzęta gospodarskie i wybrane elementy metod produkcji zwierzęcej, Warszawa 2011.
• 5. Jończyk K., Kuś J., Stalenga J. (2007): Produkcyjne i środowiskowe skutki różnych sys­temów gospodarowania. Probl. Inż. Rol., 1(55), 13-22.
• 6. Józwiak W., Michna, W., Mirkowska Z. (2011): Procesy zachodzące w rolnictwie pol­skim w latach 1999-2010, projekcje na rok 2013 i pożądana wizja rolnictwa w 2020 roku - zagadnienia wybrane. Wyd. IERiGŻ Warszawa, Program wieloletni - 21.
• 7. Kodeks dobrej praktyki rolniczej (2002). MRiRW - MŚ.
• 8. Kopiński J. (2009): Ocena gospodarstw rolniczych o różnej intensywności produkcji na tle wybranych wskaźników agro-środowiskowych. Roczn. Nauk. SERiA, t. 11, z. 1: 223-228.
• 9. Krasowicz S., Stuczyński T., Doroszewski A. (2009): Produkcja roślinna w Polsce na tle warunków przyrodniczych i ekonomiczno-organizacyjnych. Studia i Raporty IUNG- -PIB, 14: 27-54.
• 10. Krasowicz S., Kuś J., Jankowiak J. (2007): Ekonomiczno- organizacyjne uwarunkowa­nia funkcjonowania gospodarstw rolniczych o różnych kierunkach produkcji. Studia i Raporty IUNG - PIB, 7, 55- 76.
• 11. Kundzewicz Z., Kędziora A. (2010): Zmiany klimatu i ich wpływ na środowisko i go­spodarkę (obserwacje i projekcje). Studia i Raporty IUNG-PIB., 19: 115-132.
• 12. Kuś J. (2008): Badania dotyczące rolnictwa ekologicznego prowadzone w IUNG. Wieś Jutra, 6/7: 33-36.
• 13. Kuś J. (2006): Możliwości zrównoważonego rozwoju specjalistycznych gospodarstw rolnych. Problemy Inżynierii Rolniczej, 2(52), 5-14.
• 14. Kuś J., Jończyk K., Kawalec A. (2007): Czynniki ograniczające plonowanie pszenicy ozimej w różnych systemach gospodarowania. Acta Agrophysica, 10(2), 407-417.
• 15. Mazur T.: Rolnicze i ekologiczne znaczenie glebowej substancji organicznej. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 1995, 422, 9-19.
• 16. Pawłowska-Tyszko J. (2009): Aktualne problemy zarządzania ryzykiem w rolnictwie. Wyd. IERiGŻ, (Komunikaty raporty eksperyzy), nr 535, ss.61.
• 17. Stuczyński T i in. (2007): Przyrodnicze uwarunkowania produkcji rolniczej w Polsce. Studia Raporty IUNG - PIB, 7, 77 - 115.
• 18. Ziętara W. (2009): Organizacyjno-ekonomiczne uwarunkowania zmian w polskim rolnictwie do roku 2020. Studia i Raporty IUNG-PIB, 14: 273-292.