Zmienność form i odmian owsa w Polsce

• Autorzy: Pszczolkowski P. , Sawicka B.

Warianty tytułu

EN

Variability of forms and varieties of oats in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem pracy było porównanie kilku odmian owsa zwyczajnego i owsa nagoziarnistego pod względem odporności na wyleganie i choroby grzybowe, plonu ziarna i jego struktury oraz wskazanie form najbardziej pożądanych dla praktyki rolniczej. Eksperyment polowy przeprowadzono w latach 2013–2015 w Zakładzie Doświadczalnym Oceny Odmian w Uhninie, należącym do Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych w Słupi Wielkiej. Badania prowadzono w układzie losowanych bloków, w trzech powtórzeniach. Wielkość poletek do zbioru wynosiła 15,0 m2. Nasiona przed siewem zaprawiano przed chorobami, według zaleceń IOR-PIB. W doświadczeniu stosowano stałe nawożenie NPK. Zabiegi uprawowe i ochrony roślin (przed chwastami i szkodnikami) prowadzono zgodnie z zasadami dobrej praktyki rolniczej. W okresie wegetacji określano fazy rozwojowe roślin, stopień ich wylegania oraz porażenie chorobami. Zbioru dokonano w pełnej dojrzałości ziarna. Po zbiorze określono plon ziarna i pobrano próby do oceny jego struktury. Uzyskane wyniki badań poddano analizie statystycznej w pakiecie statystycznym SAS®. Przeprowadzono analizę wariancji, a następnie zastosowano metodę składowych głównych. Udowodniono istotny wpływ badanych czynników na plon ziarna i jego parametry, takie jak: masa 1000 ziaren i udział łuski w ziarnie. Wskazano 5 odmian owsa zwyczajnego (oplewionego) wyróżniających się odpornością na rdzę wieńcową i helmintosporiozę, dość dobrą odpornością na wyleganie przed zbiorem, wysokim plonem ziarna, dobrym wyrównaniem, dużą masą 1000 ziaren. Spośród odmian nagoziarnistych odmiana Nagus charakteryzowała się zmniejszonym udziałem ziarniaków oplewionych, co predestynuje ją do wykorzystania na paszę dla zwierząt gospodarskich.

EN

The aim of the study was to compare several varieties of hulled and hulless oats for resistance to lodging and fungal diseases, grain yield, yield components and to single out the most desirable forms for agricultural practice. A field experiment was conducted in the years 2013–2015 at the Experimental Station of Variety Assessment in Uhnin belonging to the Research Centre for Cultivar Testing in Słupia Wielka. The study was conducted in a randomized blocks in triplicate. The size of the plots for harvest was 15.0 m2. The seeds before sowing were treated against diseases according to the recommendations of the IOR-PIB. A single NPK fertilization scheme was used in the experiment. Tillage and plant protection (against weeds and pests) were performed in accordance with good agricultural practice. During the growing season plants were observed for dates of development stages degree of lodging and disease incidence. Grain harvest was done at full maturity.. After harvest, grain yield was determined and samples were collected to evaluate yield components. The results were subjected to ANOVA, and then analyzed for principal components. A significant influence of the examined factors on grain yield, yield components such as the weight of 1000 grains, and on hull proportion of grain was demonstrated. Five varieties of hulled oats were singled out for their resistance to crown rust and helmintosporiosis, fairly good resistance to lodging before harvest, high grain yield, good stand uniformity, a high 1000-grain weight. Among the of naked cultivars cv. Nagus was characterized by a decreased proportion of hulled grains, thus making it suitable for use as feed for livestock.

Słowa kluczowe

PL

Polska; owies zwyczajny; owies nagoziarnisty; poletka doswiadczalne; doswiadczenia odmianowe; doswiadczenia polowe; doswiadczenia uprawowe; lata 2013-2015; cechy rolnicze; cechy uzytkowe; cechy odmianowe; ocena odmian; fazy rozwojowe; ziarno; jakosc nasion; wyleganie; odpornosc roslin; odpornosc odmian; odpornosc na wyleganie; odpornosc na choroby

• Wydawca: -
• Czasopismo: Polish Journal of Agronomy
• Rocznik: 2016
• Numer: 27
• Opis fizyczny: s.106-117,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Pszczolkowski P.

• Zakład Doświadczalny Oceny Odmian COBORU, Uhnin, 21-211 Dębowa Kłoda

autor

Sawicka B.

• Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 15, 20-950 Lublin

Bibliografia

• Ahmadizadeh M., Felenji H., 2011. Evaluating Diversity among Cultivars Using Agro-Morphological and Yield Components in Fall Cultivation of Jiroft Area. American-Eurasian Journal of Agricultural & Environmental Sciences, 11(5): 655-662.
• Arvanitoyannis I.S., Mavromatis A G., Vaitsi O., Korkovelos A., Golia E., 2012. Effect of genotype and geographical origin on potato properties (physical and sensory) for authenticity purposes. Journal of Agricultural Science, 4(4): 63-74.
• Bartnikowska E., 2003. Przetwory z ziarna owsa jako źródło ważnych substancji prozdrowotnych w żywieniu człowieka. Biuletyn IHAR, 229: 235-245.
• Bleinholder H., Buhr L., Feller C., Hack H., Hess M., Klose R., Meier U., Stauss R., van den Boom T., Weber E., Lancashire P.D., Munger P., 2005. Compendium of Growth Stage Indentyfication Keys for Mono- and Dicotyledonous Plants. pp. 134; ISBN: 83-89867-30-3
• Dziennik Urzędowy Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Warszawa, dnia 1 października 2013 r., Poz. 33, 1-6.
• Gacek E., 2016. Lista odmian roślin rolniczych wpisanych do krajowego rejestru w Polsce. Wyd. COBORU, Słupia Wielka, 45-46, ISSN 1231-8299.
• Gibiński M., Gumul D., Korus J., 2005. Prozdrowotne właściwości owsa i produktów owsianych. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 4(45) Supl., ss. 49-60.
• Hühn M., 1996. Non-parametric analysis of genotype × environment interaction by ranks. W: Genotype by environment interaction. Kang M.S., Gauch H.G. (red.), CRC press, Boca Raton, FL, USA, ss. 213-228.
• Kaczmarek Z., Mańkowski D.R., 2011. Wprowadzenie do statystycznych analiz wielozmiennych. Część I. Podstawy teoretyczne. Biuletyn IHAR, 259: 23-34.
• Kordulasińska I., Bulińska-Radomska Z., 2014. Ocena cech morfologicznych, użytkowych i składu chemicznego obiektów owsa zgromadzonych w Krajowym Centrum Roślinnych Zasobów Genowych w Radzikowie. Polish Journal of Agronomy, 16: 3-12.
• Kozieradzka I., Fabijańska M., 2003. Owies nagi w żywieniu trzody chlewnej i drobiu. Cz. II. Owies nagi w żywieniu kurcząt brojlerów. Biuletyn IHAR, 229: 329-339.
• Lotti C., Marcotrigiano A.R., De Giovanni C., Resta P., Ricciardi A., Zonno V., Fanizza G., Ricciardi L., 2008. Univariate and multivariate analysis performed on bioagronomical traits of Cucumis melo L. germplasm. Euphytica, 55: 511-522.
• Łapiński B., Nita Z., Szołkowska A., Wieczorek P., 2013. Mieszaniec owsa uprawnego z dzikim gatunkiem Avena macrostachya jako nowe źródło zmienności do poprawy jakości plonu owsa nagoziarnistego. Biuletyn IHAR, 270: 43-54.
• Maciejewicz-Ryś J., Sokół K., 1999. Wartość pokarmowa ziarna owsa oplewionego (Avena sativa L.) i nagoziarnowego (Avena sativa var. nuda). Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, Supl. 6, 1(18): 273-278.
• Marek T., 1989. Analiza skupień w badaniach empirycznych. Metody SAHN. PWN, Warszawa, ss. 170.
• Mądry W., 2007. Metody statystyczne do oceny różnorodności fenotypowej dla cech ilościowych w kolekcjach roślinnych zasobów genowych. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 517: 21-41.
• Mohammadi S.A., Prasanna B.M., 2003. Analysis of genetic diversity in crop plants - Salient statistical tools and considerations. Crop Science, 43: 1235-1248.
• Najewski A., Skrzypek A., Szarzyńska J., Tokarski P., 2013. Zboża (jęczmień, owies, pszenica, pszenżyto, żyto). Metodyka badania wartości gospodarczej odmian (WGO). Wyd. COBORU NR/P/19/2013, Słupia Wielka.
• Nita Z.T., 2003. Współczesne osiągnięcia i perspektywy hodowli owsa w Polsce. Biuletyn IHAR, 229: 13-20.
• Noworolnik K., 2010. Plonowanie i jakość ziarna owsa w zależności od wilgotności podłoża i dawki azotu. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 3(70): 190-196.
• Pietrzykowski R., Kobus P., 2008. Wielowymiarowe metody statystyczne w analizie wyników ekonomiczno-produkcyjnych gospodarstw rolnych wybranych państw Unii Europejskiej. www.wne.sggw.pl/czasopisma/pdf/PRS_2008_T4(19)_s371.pdf
• Ralcewicz M., Knapowski T., 2006. Ocena oddziaływania wybranych czynników agrotechnicznych na wielkość plonu ziarna i skład aminokwasowi białka owsa. Biuletyn IHAR, 239: 193-204.
• Ruiz M., Ravela F., Carrillo J.M., 1997. Analysis of the discriminating power of agro-morphological and biochemical descriptors in a sample of the Spanish collection of barley (Hordeum vulgare L.). Genetic Resources and Crop Evolution, 44: 247-255.
• Rymuza K., Turska E., Wielogorska G., Bombik A., 2012. Use of principal component analysis for the assessment of spring wheat characteristics. Acta Scientiarum Polonorum, Agricultura, 11(1): 79-90.
• SAS Institute Inc. 2008. SAS/STAT®9.2 User’s Guide. Cary, NC: SAS Institute Inc.
• Souza E., Sorrels M.E., 1991. Genetic relationships among 70 North American oat cultivars. W: Cluster analysis using quantitative morphological characters. Crop Science, 31: 599-604.
• Sułek A., 2010. Porównanie produkcyjności i architektury łanu owsa brunatnoplewkowej odmiany „Gniady” w zależności od doboru kompleksu glebowego. Żywność. Nauka Technologia. Jakość, 3(70): 205-215.
• Vaylay R., van Santen E., 2002. Application of canonical discriminant analysis for the assessment of genetic variation in tall fescue. Crop Science, 42: 534-539.
• Walesiak M., Gatnar E. (red.), 2009. Statystyczna analiza danych z wykorzystaniem programu R. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Woś A., 2006. Meteorologia dla geografów. Wydawnictwo Naukowe UAM w Poznaniu, ISBN: 83-232-1654-1 ss. 350.
• Žáková M., Benková M., 2006. Characterization of spring barley accessions based on multivariate analysis. Communications in Biometry and Crop Science, 1(2): 124-131.