Gleby i siedliska drzewostanów nasiennych dębu szypułkowego (Quercus robur) i dębu bezszypułkowego (Q. petraea) w Polsce

• Autorzy: Andrzejczyk T. , Sewerniak P.

Warianty tytułu

EN

Soils and forest site types of the seed stands of common (Quercus robur) and sessile (Q. petraea) oaks in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The aim of the study was to investigate the structure of forest site types and of soil types of oak seed stands in Poland. The study was comparatively conducted with reference to sessile (Quercus petraea) and common (Q. robur) oaks. As in Poland the seed stands are established only in stands characterized by favourable both growth parameters and timber quality, it was suspected that the results of the study would enable to indicate optimal sites and soil units for oak breeding in Poland. The study was conducted on the basis of data obtained from the SEMEN database (www.bnl.gov.pl) which were broadened by descriptions of the investigated seed stands found in the Forest Data Bank (www.bdl.lasy.gov.pl). For both oak species, the research was conducted with reference to the two types of seed stands: permanent (WDN) and temporary (GDN). In total, 531 stands of Quercus petraea and 2043 of Q. robur located across whole Poland were investigated in the study. It was found that optimal soils as well as forest site types overlap for both investigated oak species only for fresh broadleaved forest (Lśw). For other forest type sites distinct differences for the oak species were found. The optimum for common oak were expanded towards the wet sites (moist broadleaved forest – Lw, and riparian forest – Lł), while for sessile oak towards semi−fertile mixed broadleaved forest (LMśw). It is interesting that seed stands of both oak species overgrow not only fine−textured soils, but significant share of them (ca. 50% area of Q. petraea and 15% of Q. robur seed stands) occurs on sandy soils (Brunic Arenosols mainly). It proves that Brunic Arenosols constitute forest sites enabling production of broadleaved forests characterized by favourable growth parameters and high timber quality. However, it is possible unless the soil have been podzolized by conifers due to podzolized Brunic Arenosols were rarely represented in the oak seed stands and, if so, the stands were characterized by relatively low site index. It was also stated that on podzolized Brunic Arenosols of fresh mixed coniferous forest (BMśw) admixture of oak should enable reducing negatively impact of conifers on a soil.

Słowa kluczowe

PL

lesnictwo; hodowla lasu; dab bezszypulkowy; Quercus petraea; dab szypulkowy; Quercus robur; drzewostany nasienne; siedliska lesne; gleby lesne; bonitacja drzewostanow

• Wydawca: -
• Czasopismo: Sylwan
• Rocznik: 2016
• Tom: 160
• Numer: 08
• Opis fizyczny: s.674-683,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Andrzejczyk T.

• Katedra Hodowli Lasu, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, ul.Nowoursynowska 159, 02-776 Warszawa

autor

Sewerniak P.

• Katedra Gleboznawstwa i Kształtowania Krajobrazu, Uniwersytet M.Kopernika w Toruniu, ul.Lwowska 1, 87-100 Toruń

Bibliografia

• Andrzejczyk T. 2007. Zakładanie drzewostanów dębowych z udziałem gatunków pielęgnacyjnych – zapomniane rozwiązania. W: Rutkowski P. [red.]. Hodowla dębów w Polsce – wybrane zagadnienia. Idee Ekologiczne 16. Sorus, Poznań. 43-64.
• Andrzejczyk T. 2009. Dąb szypułkowy i bezszypułkowy. Hodowla. PWRiL, Warszawa.
• Andrzejczyk T. 2016. Rola hodowlana dębu na siedliskach mezotroficznych. W: Zielony R. [red.]. Siedliska leśne zmienione i zniekształcone. CILP, Warszawa. 127-144.
• Andrzejczyk T., Dzwonkowski M., Pawłowski M., Działak R. 2014. Wpływ osłony bocznej drzewostanu na wzrost dębu bezszypułkowego (Quercus petraea) i grabu pospolitego (Carpinus betulus) w fazie uprawy. Sylwan 158 (10): 723-732.
• Biały K. 1999. Dowolność wyróżniania typów siedliskowych lasu i projektowania składów docelowych drzewostanów w obrębie gleb bielicoziemnych. Sylwan 143 (5): 65-72.
• Boratyński A., Boratyńska K., Filipiak M. 2006. Systematyka i rozmieszczenie. W: Bugała W. [red.]. Dęby. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań – Kórnik. 85-113.
• Brzeziecki B. 1995. Skale nominalne wymagań klimatycznych gatunków drzew leśnych. Sylwan 139 (3): 53-65.
• Danielewicz W., Pawlaczyk P. 2006. Ekologia. Rola dębów w strukturze i funkcjonowaniu fitocenoz. W: Bugała W. [red.]. Dęby. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań – Kórnik. 474-563.
• Dudzińska M., Bruchwald A. 2008. Znaczenie i praktyczne możliwości wykorzystania wyników badań na stałych powierzchniach doświadczalnych założonych przez Schwappacha i Wiedemanna w drzewostanach dębowych. Pr. IBL, Monografie i Rozprawy 11: 1-100.
• Ellenberg H. 1978. Vegetation Mitteleuropas mit den Alpen in oekologischer Sicht. Eugen Ulmer. Stuttgart.
• Fonder W., Matras J., Załęski A. 2007. Leśna baza nasienna w Polsce. CILP, Warszawa.
• Girżda A. 1983. Próba wyodrębnienia gospodarczo uzasadnionych podtypów siedliskowych w typie lasu świeżego w Dzielnicy Krotoszyńskiej. Prace IBL 621-625: 39-64.
• Jankowski M. 2014. Bielicowanie jako wtórny proces w glebach rdzawych Brodnickiego Parku Krajobrazowego. W: Świtoniak M., Jankowski M., Bednarek R. [red.]. Antropogeniczne przekształcenia pokrywy glebowej Brodnic-kiego Parku Krajobrazowego. Wyd. Naukowe UMK, Toruń. 9-24.
• Jaworski A. 2011. Hodowla lasu. T. III. Charakterystyka hodowlana drzew i krzewów leśnych. PWRiL, Warszawa.
• Klasyfikacja gleb leśnych Polski. 2000. CILP, Warszawa.
• Krystkiewicz D. 1998. Wzrost i zasobność drzewostanów dębowych w Dzielnicy Krotoszyńskiej na przykładzie Nad-leśnictwa Krotoszyn. Praca magisterska. KHL, SGGW Warszawa.
• Lasota J. 2013. Siedliskowo-florystyczna analiza środkowoeuropejskiego acydofilnego lasu dębowego (Calamagrostio arundinaceae-Quercetum petraeae [Hatm. 1934], Scam.et Pass. 1959). Zeszyty Naukowe UR im. Hugona Kołłątaja w Krakowie 393.
• Lasota J., Brożek S., Zwydak M., Wanic T. 2011. Różnorodność gleb żyznych buczyn i grądów. Rocz. Glebozn. 62 (4): 93-108.
• Matuszkiewicz J. M. 2001. Zespoły leśne Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Miś R. 1982. Wydajność drzewostanów mieszanych złożonych z sosny i dębu na siedlisku lasu mieszanego. PTPN, Pr. Kom. Nauk Rol. i Kom. Nauk Leś. 54: 117-121.
• Niemiec P., Sobański S. 2007. Zachęcające efekty metody Sobańskiego. Las Polski 13-14: 20-22.
• Puchalski T., Prusinkiewicz Z. 1990. Ekologiczne podstawy siedliskoznawstwa leśnego. PWRiL, Warszawa.
• Rigling A., Bigler C., Eilmann B., Feldmeyer-Christe E., Gimmi U., Ginzler C., Graf U., Mayer P., Vacchiano G., Weber P., Wohlgemuth T., Zweifel R., Dobbertin M. 2013. Driving factors of a vegetation shift from Scots pine to pubescent oak in dry Alpine forests. Global Change Biology 19: 229-240.
• Rutkowski P., Maciejewska-Rukowska I. 2007. Zróżnicowanie siedliskowe lasów dębowych w Nadleśnictwie Doświadczalnym Zielonka. W: Rutkowski P. [red.]. Hodowla dębów w Polsce – wybrane zagadnienia. Idee Ekologiczne 16: 121-133.
• Schelhaas M. J., Nabuurs G. J., Hengeveld G., Reyer C., Hanewinkel M., Zimmermann N. E., Cullmann D. 2015. Alternative forest management strategies to account for climate change-induced productivity and species suitability changes in Europe. Reg. Environ. Change 15: 1581-1594.
• Sewerniak P. 2013. Bonitacja drzewostanów sosnowych w południowo-zachodniej Polsce w odniesieniu do typów siedliskowych lasu i taksonów gleb. Sylwan 157 (7): 516-525.
• Szczurek H., Barzdajn W. 1997. Przywiązanie Quercus robur L. i Quercus petraea (Matt.) Liebl. do siedlisk leśnych określonych typów w Polsce. Sylwan 141 (4): 153-159.
• Szymkiewicz B. 1971. Tablice zasobności i przyrostu drzewostanów. PWRiL, Warszawa.
• Świtoniak M. 2014. Use of soil profile truncation to estimate influence of accelerated erosion on soil cover transformation in young morainic landscapes, North-Eastern Poland. Catena 116: 173-184.
• Świtoniak M., Bednarek R. 2014. Denudacja antropogeniczna. W: Świtoniak M., Jankowski M., Bednarek R. [red.]. Antropogeniczne przekształcenia pokrywy glebowej Brodnickiego Parku Krajobrazowego. Wyd. Nauk. UMK, Toruń. 57-84.
• Świtoniak M., Mroczek P., Bednarek R. 2016. Luvisols or Cambisols? Micromorphological study of soil truncation in young morainic landscapes – Case study: Brodnica and Chełmno Lake Districts (North Poland). Catena 137: 583-595.
• Timbal J., Aussenac G. 1996. An overview of ecology and silviculture of indigenous oaks in France. Ann. Sci. For. 53: 649-661.
• Włoczewski T. 1968. Ogólna hodowla lasu. PWRiL, Warszawa.
• Zaręba R. 1988. Dąb szypułkowy (Quercus robur L.) i bezszypułkowy (Q. sessilis EHRH.) – ich naturalne występowanie w zespołach leśnych i typach siedliskowych lasu. Prace IBL 684: 129-181.
• Zarzycki K., Trzcińska-Tacik H., Różański W., Szeląg Z., Wołek J., Korzeniak U. 2002. Ecological indicator values of vascular plants of Poland. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences. Kraków.
• Zasady hodowli lasu. 2012. CILP, Warszawa.