EN
Current studies aimed at replacing soya bean meal with other legumes should take into consideration not only protein content and quality, but also the content and quality of oil. The aim of this study was to assess the Polish breeding lines and cultivars of yellow, blue and white lupine, faba bean as well as hairy and common vetch with regard to their raw oil (crude fat) content and fatty acid profile. The study involved 9 lines and cultivars of yellow lupine and 8 of blue lupine, 2 cultivars of white lupine, 2 cultivars of faba bean, 1 cultivar of hairy vetch and 1 cultivar of common vetch. The content of oil in seeds of the yellow lupine lines and cultivars was within the range 5.1-6.6%, blue lupine 6.2-6.9%, white lupine 9.3-10.6%, faba bean 1.7-1.8%, hairy vetch 1.2% and common vetch 1.1%. Linoleic acid was the main fatty acid in the faba bean, hairy and common vetch and in most of the yellow lupine genotypes oils. Oleic acid dominated in the white lupine oil, whereas in the blue lupine oil linoleic and oleic acids occurred usually in similar quantities. The highest content of α-linolenic acid was in the two vetch species (8.4-8.5%), the next highest in white lupine (6.8-7.6%) and yellow lupine (5.4- -9.0%) with the lowest in faba bean (3.2-5.8%) and blue lupine (3.2-5.2%). Yellow lupine genotypes were more differentiated in respect of their oil content, α-linolenic acid and the value of the n-6/n-3 acids ratio than were the blue lupine genotypes.
PL
Obecnie w badaniach ukierunkowanych na zastąpienie śruty sojowej przez inne rośliny strączkowe powinno się uwzględniać nie tylko zawartość i jakość białka, ale także zawartość i jakość tłuszczu (oleju). Celem pracy była ocena zróżnicowania pod względem zawartości oleju (tłuszczu surowego) i profilu kwasów tłuszczowych polskich rodów i odmian łubinów ‒ żółtego, wąskolistnego i białego, bobiku oraz wyki kosmatej i jarej. W badaniach uwzględniono 9 rodów i odmian łubinu żółtego i 8 łubinu wąsko-listnego, 2 odmiany łubinu białego, 2 odmiany bobiku, 1 odmianę wyki kosmatej i 1 od-mianę wyki siewnej. Zawartość oleju w nasionach rodów i odmian łubinu żółtego mieściła się w zakresie 5.1-6.6%, łubinu wąskolistnego 6.2-6.9%, łubinu białego 9.3-10.6%, bobiku 1.7-1.8%, wyki kosmatej 1.2% i wyki siewnej 1.1%. Kwas linolowy przeważał w oleju z bobiku, wyki kosmatej i siewnej oraz w większości genotypów łubinu żółtego. Kwas oleinowy dominował w oleju z łubinu białego, a w oleju z łubinu wąskolistnego kwasy linolowy i oleinowy występowały często z podobnych ilościach. Najwięcej kwasu α-linolenowego zawierał olej z obu gatunków wyk (8.4-8.5%), a następnie z łubinu bia-łego (6.8-7.6%) i łubinu żółtego (5.4-9.0%), a najmniej z bobiku (3.2-5.8%) i łubinu wąsko-listnego (3.2-5.2%). Odmiany łubinu żółtego były bardziej zróżnicowane pod względem zawartości oleju, kwasu α-linolenowego oraz wartości stosunku kwasów n-6/n-3 niż odmiany łubinu wąskolistnego.