Pyłek ambrozji (Ambrosia) w aeroplanktonie Górnego Śląska

• Autorzy: Chlopek K. , Tokarska-Guzik B.

Warianty tytułu

EN

Ragweed (Ambrosia) pollen in aeroplankton of Upper Silesia

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Analizowano przebieg sezonów pyłkowych ambrozji w atmosferze Górnego Śląska w latach 1998-2004. Badania prowadzono metodą wolumetryczną (aparat Burkarda) w Sosnowcu i metodą grawimetryczną, w celach porównawczych w Sosnowcu, Będzinie, Czeladzi i Katowicach. Pyłek ambrozji notowano od pierwszej dekady sierpnia do połowy pażdziernika. Wysokie koncentracje pyłku utrzymywały się w okresie od 16 sierpnia do 21 września. Najwyższą zawartość pyłku w powietrzu w ciągu doby zanotowano w 1999 i 2002 roku (222 i 127 ziarn w 1 m3 na 24h) 4 września, najniższą w 2001 roku (18 ziarn w 1 m3 na 24h). W rejonie Górnego śląska notowana jest obecność dwóch gatunków ambrozji: Ambrosia artemisiifolia i A. psilostachya. To one stanowią główne żródło pyłku w aeroplanktonie, jednak nie można wykluczyć dalekiego transportu. Pyłek tych roślin może być przenoszony z krajów ościennych (Czech, Słowacji, Ukrainy, Węgier).

EN

The work contains the analysis of Ambrosia pollen producing seasons in the atmosphere of Upper Silesia in the years 1998 - 2004. The research was carried out applying a volumetric method (Burkard pollen sampler) in Sosnowiec and the gravimetric method, for comparative purposes, in Sosnowiec, Będzin, Czeladź and Katowice. The highest pollen concentration in the research years was found in Sosnowiec and in 1999 in Czeladź. The ambrosia pollen in aeroplankton was noticed in the first ten days of August until the middle of October. The maximum pollen concentrations were from 16 August to 21 September. The highest pollen concentration was found in 1999 and 2002 (222 and 127 grains per 1m3 per 24h) on September 4th, the lowest concentration in 2001. Two genera - Ambrosia artemisiifolia and A. psilostachya - can be found over an area of Upper Silesia. They constitute the main source of pollen in aeroplankton, but its transportation from distant areas cannot be excluded. The pollen of these plants can be transported by the wind from neighbouring countries (the Czech Republic, Slovakia, Ukraine, Hungary).

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Agrobotanica
• Rocznik: 2006
• Tom: 59
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.335-345,rys.,tab.,wykr.,bibliogr.

Twórcy

autor

Chlopek K.

• Wydział Nauk o Ziemi, Uniwersytet Śląski, ul.Będzińska 60, 41 200 Sosnowiec

autor

Tokarska-Guzik B.

• Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Śląski, ul.Jagiellońska 26/28, 40 032 Katowice

Bibliografia

• B u r d a R. I., 1997. The cheklist of Donbassís Urban flora. National Academy of Ukraine, Donetsk Botanical Gardens, Donetsk.
• F e r n a l d M. L., 1950. Grayís Manual of Botany. A handbook of the flowering plants and ferns of the cental and northeastern United States and adjacent Canada. New York.
• Jager S., 1991. Allergenic significance of Ambrosia (Ragweed). W: G. DíAmato, F.Th. M. Spieksma, S. Bonini (red), Allergenic Pollen and Pollinosis in Europe. Blackwell Sci. Publ., Oxford: 121 124.
• J e h l i k V., 1998. Cizi expanzivini plevele Ceske republiky a Slovenske republiky. Praha.
• J o g a n N. (red.), 2001. Gradivo za Atlas flore Slovenije. Materials for the Atlas of Flora of Slovenia. Center za Kartografijo Farne in Flore Miklavó na Drawskem polju.
• Kasprzyk I., Harmata K., Myszkowska D., Stach A., Stipalska D ., Szczepanek K., 1997. Analiza dobowa wystÍpowania pyłku wybranych taksonów roúlin zielnych w 5 punktach w 1995 i 1996 roku. W: Biologia Kwitnienia, Nektarowania i Zapylania Roúlin. I Ogólnopolska Konferencja Naukowa. Lublin: 204 207.
• L e u s c h n e r R. M., 1978. Registrierte Luftpollen von Ambrosia L. als Hinweis auf ein Vorkommen dieser Adventivpflanzen. Bauhinia, Basel 6: 265 271.
• L i n d n e r L. 1921. Zielnik Muzeum Przyrodniczego, Univ. Wrocł.
• M a j c h e r J., 1974. Zielnik Zakładu Systematyki i Geografii Roúlin, Instytut Biologii, Univ. Mariae Curie Skłodowska Lublin.
• M a l k i e w i c z M., W ą s o w i c z A., 2003. Ambrozja w aeroplanktonie Wrocławia. Ann. Univ. Mariae Curie Skłodowska, sect. EEE Hortic. 13: 333 339.
• M i c h a l a k S., S e n d e k A., 1974 1975. Interesujące gatunki synantropijne z terenu województwa katowickiego. Zesz. Przyr. OTPN ,14 15.
• M i r e k Z., P i ę k o ś M i r e k H., Z a j ą c A., Z a j ą c M., 1995. Vascular plants of Poland a Checklist. Krytyczna lista roúlin naczyniowych Polski. Polish Botanical Studies. Guide book series. 15. Polish Academy of Science. Kraków.
• O b t u ł o w i c z K., S z c z e p a n e k K., M y s z k o w s k a D., 1995. Ambrozja w aeroplanktonie Krakowa i jej znaczenie w alergii pyłkowej regionu. W: Śpiewak R. (red.) Pyłki i Pyłkowica: Aktualne problemy. Streszczenie prac przedstawionych na II Sympozjum nt. Pyłków i Pyłkowicy. Lublin 1 2 grudzień 1995.
• P y s e k P., S · d l o J., M a n d · k B., 2002. Catalogue of alien plants of the Czech Republic. Preslia, Praha, 74: 97 186.
• R o s t a ń s k i K., S o w a R. 1986 87. Alfabetyczny wykaz efemerofitów Polski. Fragm. Flor. Geobot. 31 32 (1 2): 151 204.
• S c h w a r z Z., 1967. Badania nad florą synantropijną Gdańska i okolicy. Study on the synanth ropic flora of Gdańsk and the neighbouring areas. Acta Biol. Med. Soc. Sc. Gedan. 11: 363 494.
• Sendek A., 1971. Nowe Stanowiska rzadkich gatunków roúlin zebranych w latach 1968 i 1969. Zesz. Przyr. OTPN, 11.
• Sendek A., 1971. Zielnik Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
• Sendek A., 1973. Flora synantropijna stacji górnoúląskiego wÍzła kolejowego. Zesz. Przyr. OTPN, 3.
• Sendek A., 1984. Roúliny naczyniowe Górnoúląskiego OkrÍgu Przemysłowego. Zesz. Przyr. OTPN, 1.
• S h e v e r a M., 1997. Towns as a center of primary introduction and naturalization of quarantine plants (with special reference to Uzhorod, Ukraine). Proceedings of the International Regional Seminar Environment Protection: Modern studies in ecology and microbiology. Uzhgorod State University, Uzhgorod, 1: 92 95.
• S o w a R., W ó j c i k C h r o b o k B., 1969. O niektórych interesujących roślinach synantropijnych zebranych na terenie Sosnowca. Zesz. Nauk. Univ. £ódź. Seria II 31: 51 67.
• S p i e k s m a F. Th. M., 1991. Regional European Pollen Calendars. W: G. DíAmato, F.Th. M. Spieksma, S. Bonini (red), Allergenic Pollen and Pollinosis in Europe. Blackwell Sci. Publ., Oxford: 49 65.
• S t a c e C., 1997. New Flora of the British Isles. Second edition. Cambridge Univ. Press.
• T a c i k T., 1971. W: Flora Polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. XII, PWN Warszawa Kraków.
• T e r p ó A., 1997. Invazne druhy povodn ych a synantropnych biotopov v Madarsku. Invading species of original and synanthropic biotops in Hungary. W: P. Elias (red.), Invazie a invazne organizmy. Nitra, 81 90.
• T o k a r s k a G u z i k B., 2000. Pracownia Dokumentacji Botanicznej Katedry Botaniki Systematycznej, Wydz. Biologii i Ochrony årodowiska, Uniwersytet Śląski.
• T o k a r s k a G u z i k B., 2001. Ambrosia artemisiifolia L. i Ambrosia psilostachya DC. W: A. Zając, M. Zając (red.), Atlas rozmieszczenia roúlin naczyniowych w Polsce. Distribution atlas of vascular plants in Poland. Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• U h e r c i k o v · E., 2001. Invazni druhy rastlin v dunajskych luznych lesoch. The invasive plant species on the Danube River Forests. Zivot. Prostr. 35 (2): 78 82.
• W e r y s z k o C h m i e l e w s k a E., P i o t r o w s k a K., C z a r n e e k y j M., 2003. Pyłek ambrozji (Ambrosia) i iwy (Iva) w powietrzu Lublina i Lwowa. Ann. Univ. Mariae Curie Skłodowska, sect. EEE Hortic. 13: 341 349.
• W i l l i s J.C., 1973. A dictionary of the flowering plants and ferns. Eight edition. Cambridge Univ. Press.
• Y e r m e k o w a R. K., 1991. Allergenic Pollen and Pollinosis in the USSR. W: G. DíAmato, F.Th. M. Spieksma, S. Bonini (red), Allergenic Pollen and Pollinosis in Europe. Blackwell Sci. Publ. Oxford: 217 220.
• Z a j ą c A., Z a j ą c M. T o k a r s k a G u z i k B., 1998. Kenophytes in the flora of Poland: list, status and origin. W: J. B. Faliński, W. Adamowski.