Warunki termiczno-opadowe południowej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej a ryzyko uprawy pomidora gruntowego

• Autorzy: Skowera B. , Szumlanska M. , Jedrszczyk E.

Warianty tytułu

EN

Pluvio-thermal conditions in south part of Krakowsko-Czestochowska Upland influencing the risk of tomato field cultivation

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Pomidor należy do gatunków ciepłolubnych, stąd sukces jego uprawy w dużym stopniu uzależniony jest od przebiegu temperatury i opadów w okresie wegetacji. Celem badań była analiza zabezpieczenia potrzeb opadowych pomidora gruntowego w okresie od maja do sierpnia z uwzględnieniem przebiegu warunków termiczno-opadowych obszaru położonego w południowej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej w latach 1971-2013. Na podstawie przebiegu temperatury powietrza w latach 1971-2013 w stacji meteorologicznej Kraków-Balice stwierdzono w miesiącach od kwietnia do sierpnia wyraźny wzrost temperatury powietrza, który wynosił ok. 0,3 do 0,4oC na dziesięciolecie. Skutkiem wzrostu temperatury powietrza jest wzrost ewapotranspiracji, co powoduje zwiększenie zapotrzebowania roślin pomidora na wodę. Zauważono, że częstość przekroczenia nadmiarów i niedoborów opadów o wartość jednego odchylenia standardowego, czyli występowania lat za mokrych i za suchych dla pomidora, wyraźnie wzrosła od roku 1991. Największą częstością nadmia-rów opadów charakteryzowały się maj, czerwiec i sierpień. W maju w kolejnych dziesięcioleciach okresu 1971-2013 obserwowano nadmiary opadów od 2 do 9%, w czerwcu i sierpniu od 2 do 7% przypadków. Od lat 90-tych w czerwcu i lipcu obserwuje się wzrost częstości niedoborów opadowych, a w ostatnim okresie (2001-2013) obserwowano największy udział nadmiarów i niedoborów (powyżej jednego odchylenia standardowego ) opadów we wszystkich miesiącach na tle badanego wielolecia.

EN

Tomato is a thermophilic species, therefore success in field crop cultivation de-pends on the course of temperature and precipitation during growing season. The aim of the study was to analyse tomato water needs covering during the May-August period with regard to the course of pluvio-thermal conditions in the area situated to the south of the Krakowsko-Częstochowska Upland in the years 1971-2013. On the basis of temperature from the meteorological station Kra-ków-Balice in the years 1971-2013, a clear increase in air temperature in the months from April to August was noted, that amounted to approximately 0.3 to 0.4oC per decade. As a result of air tem-perature increase, the evapotranspiration rises, which causes higher tomato water needs. It was found that the frequency of precipitation excesses and deficiencies exceeding the value of one standard deviation i.e. the occurrence of years too wet and too dry for tomato, has significantly increased since 1991. The highest incidence of excessive precipitation was characteristic of May, June and August. In the consecutive decades of the period of 1971-2013 excessive precipitation was observed in from 2 to 9% of cases in May and from 2 to 7% of cases in June and July. Since the 90s, in June and July an increase of the deficiencies is observed, and in the last period (2001-2013) the frequency of excesses and deficiencies was observed in every month of examined years.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Agrophysica
• Rocznik: 2014
• Tom: 21
• Numer: 3
• Opis fizyczny: s.337-349,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Skowera B.

• Katedra Meteorologii i Klimatologii, Uniwersytet Rolniczy, al.Mickiewicza 24/28, 30-059 Kraków

autor

Szumlanska M.

• Katedra Roślin Warzywnych i Zielarskich, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Al.29 Listopada, 31-425 Kraków

autor

Jedrszczyk E.

• Katedra Roślin Warzywnych i Zielarskich, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Al.29 Listopada, 31-425 Kraków

Bibliografia

• Adams R.M., Hurd B.H., Lenhard S., Leary N., 1998. Effects of global climate change on agriculture: an interpretative review. Clim Res., 11, 19-30.
• Adams S.R., Cockshull K.E., Cave C.R. J., 2001. Effect of temperature on the growth and develop-ment of tomato fruits. Annals of Botany, 88, 869-877.
• Bański J., Błażejczyk K., 2005. Globalne zmiany klimatu i ich wpływ na światowe rolnictwo [w:] G. Dybowski (red.) Wpływ procesu globalizacji na rozwój rolnictwa na świecie. Program wieloletni 2005-2009,17, IERiGŻ PIB, Warszawa, 204-231.
• Bokwa A., Skowera B., 2009. Występowanie ekstremalnych warunków pluwialnych w Krakowie i okolicy w latach 1971-2005. Acta Agrophysica, 13(2), 299-310.
• Czarnecka M., Nidzgorska-Lencewicz J., 2012. Wieloletnia zmienność sezonowych opadów w Polsce. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie, (IV-VI), t. 12, z. 2, (38), 45-60.
• Dzieżyc J., Nowak L., Panek K., 1987. Dekadowe wskaźniki potrzeb opadowych roślin uprawnych w Polsce. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 314, 11.33.
• Helyes L., Lugasi A., Pek Z., 2012. Effect of irrigation on processing tomato yield and antioxidant components. Turk. J. Agric. For., 36, 702-709.
• Jędrszczyk E., Skowera B., Kopcińska J., Ambroszczyk A.M., 2012. The influence of weather conditions during vegetation period on yielding of twelve determinate tomato cultivars. Not. Bot. Horti. Agrobot., Cluj 40 (2), 203-209.
• Kaczorowska Z., 1962. Opady w Polsce w przekroju wieloletnim. Prace Geogr. IG PAN, 33, 1-102
• Kalbarczyk R., Raszka B., Kalbarczyk E., 2011. Variability of the course of tomato growth and development in poland as an effect of climate change. Book edited by Juan Blanco and Houshang Kheradmand. ISBN 978-953-307-411-5.
• Kaniszewski S., Elkner K., 1988. Wpływ nawadniania i nawożenia azotem na plon i jakość pomidora uprawianego z siewu. Biuletyn Warzywniczy, XXXII, 29-47.
• Kołodziej J., Liniewicz K., Bednarek H., 2003. Opady atmosferyczne w okolicy Lublina a potrzeby opadowe roślin uprawnych. Ann. UMCS, Lublin-Polonia, sec. E, 58, 101-110.
• Kondracki J., 2000. Geografia fizyczna Polski. PWN, Warszawa.
• Konf. XXV Zjazd Agrometeorologów. Olsztyn-Mierki, 27-29.09.1994. Olsztyn, 169-178.
• Kożuchowski K., Degirmendžić J., 2005. Contemporary changes of climate in Poland: trends and variation in thermal and solar conditions related to plant vegetation, Pol. J. Ecol., 53, 3, 283-297.
• Luo Q., 2011. Temperature thresholds and crop production: a review. Climatic Change, 109, 583-598.
• Michalska B., 2011. Tendencje zmian temperatury powietrza w Polsce. Prace i Studia Geograficzne, 47, 67-75.
• Peiris D.R., Crawford J.W., Grashoff C., Jefferies R.A., Porter J.R., Marshall B., 1996. A simulation study of crop growth and development under climate change. Agricultural and Forest Meteorology, 79, 271-281.
• Podsiadło C., Jaroszewska A., Rokosz E., 2005. Efektywność ekonomiczno-produkcyjna nawadniania i nawożenia mineralnego wybranych gatunków warzyw. Inżynieria Rolnicza, 4 (64), 125-133.
• Radzka E., Gąsiorowska B., Koc G., 2013. Niedobory i nadmiary opadów atmosferycznych w okresie wegetacji zbóż jarych w rejonie Siedlec. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, Nr 2/I, PAN, Oddz. Kraków, 147-154.
• Smit B., Skinner M.W., 2002. Adaptation options in agriculture to climate change: a typology. eds. Mitigation and Adaptation Strategy for Global Change, 7, 85-114.
• Song Y., Linderholm H.W., Chen D., Walther A., 2008. Trends of the thermal growing season in China, 1951-2007. International Journal of Climatology, 30, 33-43.
• Tao F., Yokozawa M., Xu Y., Hayashi Y., Zhang Z., 2006. Climate changes and trends in phenology and yields of fields crops in China, 1981-2000. Agricultural Forest Meteorology, 138, 82-92.
• Tomaszewska T., 1994. Susze atmosferyczne na przestrzeni ostatniego czterdziestolecia. W: Mat. konf. z XV Zjazdu Agrometeorologów, 169-178.
• Weerakkody W.A.P., Peiris B.C.N., Jayasekara S.J.B.A., 1997. Yield and quality of tomato as affected by rainfall during different growth stages. Tropical Agricultural Research, 9, 158-167.
• Ziernicka A., 2004. Globalne ocieplenie a efektywność opadów atmosferycznych. Acta Agrophysica, 3(2), 393-397.
• Żakowicz S., Hewelke P., 2002. Podstawy Inżynierii Środowiska. Wyd. SGGW, Warszawa.
• Żmudzka E., 2009. Współczesne zmiany klimatu Polski. Acta Agrophysica,13(2), 555-568.
• Żmudzka E., 2012. Wieloletnie zmiany zasobów termicznych w okresie wegetacyjnym i aktywnego wzrostu roślin w Polsce. Woda Środ. Obsz. Wiej., (IV-VI), t. 12 z. 2 (38), 377-389.