Flora i roślinność wybranych składowisk odpadów we Wrocławiu

• Autorzy: Podlaska M. , Suchecki M.

Warianty tytułu

EN

Flora and vegetation of the selected waste dumps in Wrocław

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Skład flory składowisk odpadów zależy w dużej mierze od czynników lokalnych - warunków sie-dliskowych oraz zabiegów przeprowadzonych po zakończeniu eksploatacji obiektów. Analiza flo¬ry trzech wrocławskich składowisk (składowisko odpadów komunalnych Wrocław-Maślice oraz gruzu budowlanego Wzgórze Andersa i Wzgórze Gajowe) wykazała obecność 129 gatunków flo¬ry naczyniowej, należących do 30 rodzin botanicznych. Na wszystkich składowiskach widoczna jest dominacja rodzin Asteraceae i Poaceae. Pod względem syntaksonomicznym na wszystkich obiektach dominują gatunki łąkowe i ruderalne - przedstawiciele klas Molinio-Arrhenatheretea oraz Artemisietea vulgaris, na Wzgórzu Gajowym istotny jest również udział przedstawicieli kla¬sy Stellarietea mediae (chwasty siedlisk segetalnych i ruderalnych). Odnalezione fitocenozy mają charakter kadłubowy. Na składowiskach stwierdzono obecność gatunków inwazyjnych (Robinia pseudoacacia, Acer negundo, Rhus typhina, Helianthus tuberosus, Solidago gigantea, Solidago canadensis, Reynoutria xbohemica). Analiza flory pod kątem przynależności do grup geograficz- no-historycznych wykazała zdecydowaną dominację apofitów na wszystkich składowiskach. An- tropofity są nieliczne, a ich udział tylko na jednym obiekcie jest znaczny. Wśród flory dominują hemikryptofity, znaczący udział terofitów wykazano tylko na jednym obiekcie.

EN

Composition of the waste dumps flora depends mostly on the local factors - habitat conditions and treatments carried after the end of objects exploitation. Analysis of the flora of three objects in Wrocław (one municipal waste dumps in Wrocław-Maślice and two dumps of construction debris in Wzgórze Andersa and Wzgórze Gajowe) revealed the presence of 129 species of vascular flora belonging to 30 botanical families. On every dumps there is a visible dominance of Asteraceae and Poaceae families. In terms of syntaxonomy on all of the objects dominate meadow and ruderal spe¬cies - representatives of the Molinio-Arrhenatheretea and Artemisietea vulgaris classes. However on the dump in Wzgórze Gajowe there is also a notable contribution of the Stellarietea mediae class representatives (weeds of ruderal and segetal habitats). The phytocoenoses found Found fitocenoses have a simplified character. A number of invasive species has been reported (Robinia pseudoacacia, Acer negundo, Rhus typhina, Helianthus tuberosus, Solidago gigantea, Solidago canadensis, Rey- noutria x bohemica). Analysis of the flora in relation to the geographical-historical groups showed an overwhelming dominance of apophytes at all objects. Anthropophytes are few in number and their contribution is notable only on the one object. Hemicryptophytes dominate among the flora, and only on the one object significant contribution of the therophytes was found.

Słowa kluczowe

PL

Wroclaw; skladowiska odpadow; flora; analiza florystyczna; gatunki inwazyjne; gatunki roslin; roslinnosc synantropijna; apofity; hemikryptofity; terofity

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Rolnictwo
• Rocznik: 2013
• Tom: 105
• Opis fizyczny: s.37-57,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Podlaska M.

• Katedra Botaniki i Ekologii Roślin, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Wrocław

autor

Suchecki M.

• Katedra Botaniki i Ekologii Roślin, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Wrocław

Bibliografia

• Bac S., Rojek M., 1999. Meteorologia i klimatologia w inżynierii środowiska. Wyd. AR we Wrocławiu, Wrocław.
• Bornstein R.D., 1968, Observation of the urban heat island effect in New York City [w:] Fortuniak K., 2003. Miejska wyspa ciepła. Podstawy energetyczne, studia eksperymentalne, modele numeryczne i statystyczne. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź: 14-17.
• Cabała S., Jarząbek Z., 1999a. Szata roślinna zwałowisk poprzemysłowych Chorzowa. Część I: Analiza flory. Archiwum Ochrony Środowiska. Z. 1. Uniwersytet Śląski. Katowice: 133-153.
• Cabała S., Jarząbek Z., 1999b. Szata roślinna zwałowisk poprzemysłowych Chorzowa. Część II: Roślinność zielna. Archiwum Ochrony Środowiska. Z. 2. Uniwersytet Śląski. Katowice: 131148.
• Cabała S., Jarząbek Z., 1999c. Szata roślinna zwałowisk poprzemysłowych Chorzowa. Część III: Roślinność zaroślowa i leśna. Archiwum Ochrony Środowiska. Z. 4. Uniwersytet Śląski. Katowice: 119-129.
• Czerwiński J., 2000. Encyklopedia Wrocławia. Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław.
• Dajdok Z., Śliwiński M., 2007. Rośliny inwazyjne Dolnego Śląska. Polski Klub Ekologiczny - Okręg Dolnośląski. Wrocław.
• Dajdok Z., Pawlaczyk P., 2009. Inwazyjne gatunki roślin ekosystemów mokradłowych Polski. Wy-dawnictwo Klubu Przyrodników, Świebodzin.
• Guziak A., 2002. Biosfera [w:] Informator o stanie środowiska Wrocławia 2002. Dolnośląska Fundacja Ekorozwoju, Wrocław: 74-98.
• Hohla M., 2013. Müll, Staub & Gestank zum Trotz! Pflanzen unserer Deponien. ÖKO-L 35/1: 12-27.
• Huber-Humer R., Klug-Pümpel B., 2004. The vegetation on different top covers of an abandoned solid waste landfill. Die Bodenkultur, 55 (4): 155-163.
• Hupka J., Rzechuła J., 2004. Gruz budowlany na składowiskach odpadów komunalnych. Recykling, 3 (39): 12.
• Hydrobudowa Polska S.A. i CTL Maczki-Bór Sp. z o.o., 2005. Projekt architektoniczno-budowlany. Projekt budowlany zamienny rekultywacji stałych odpadów komunalnych Wrocław-Maśli- ce. Maszynopis, Wrocław: 12-30.
• Kitczak T., Gos A., Czyż H., Trzaskoś M., 1999. Roślinność hałd popioło-żużli. Zesz. Nauk. AR Szczecin, 75: 179-186.
• Klimko M., Czarna A., Bałuka B., 2004. Flora naczyniowa siedlisk poprzemysłowych miasta Wał-brzycha. Acta Botanica Silesiaca 1: 7-22.
• Kondracki J., 2009. Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa.
• Koszelnik-Leszek A., Podlaska M, Tomaszewska K., 2013. Diversity of Vascular Flora of Waste Dumps and Dumping Grounds in Lower Silesia. Archives of Environmental Protection, vol. 39, no. 1: 81-105.
• Kuczyńska I., Pender K., Ryszka-Jarosz A., 1984. Roślinność wybranych hałd kopalni węgla ka-miennego „Victoria" w Wałbrzychu. Acta Universitatis Wratislaviensis. Z. 553. Prace Botaniczne XXVII. Wrocław: 35-58.
• Majtkowski W., Głażewski M., Schmidt J., 1999. Roślinność trawiasta składowiska fosfogipsów w Wiślince koło Gdańska. Zesz. Nauk. AR Szczecin, 75: 207-210.
• Matras M., 2011. Charakterystyka roślin synantropijnych występujących na składowisku odpadów komunalnych Wrocław-Maślice. Praca magisterska, maszynopis, UP Wrocław.
• Matuszkiewicz W., 2011. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. PWN, Warszawa.
• Meller E., Kutyna I., Niedźwiecki E., Meller J., 1999. Zbiorowiska roślinne oraz skład chemiczny wybranych gatunków roślin na składowisku popiołów elektrowni „Dolna Odra". Zesz. Nauk. AR Szczecin, 78: 179-188.
• Mirek Z., Zając A., Zając M., Piękoś-Mirkowa H., 2002. Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. PAN, Kraków.
• Nowak W., 2006. Rekultywacja biologiczna hałdy fosfogipsu w zakładach chemicznych „Wizów" S.A. Zesz. Nauk. UP Wroc., 545: 195-203.
• Piotrowski M., Szyszkowski P., Wolski K., 2006. Ocena składu gatunkowego pokrywy rekulty-wacyjnej składowiska odpadów komunalnych Żerniki we Wrocławiu. Zesz. Nauk. UP Wroc., 545: 205-209.
• Podbielkowski Z., 1995. Wędrówki roślin. WSiP, Warszawa.
• Podgórska B., Górniak J., Synowiec P., Janowska M., Leszczyński M., Orzechowski M., Stelmach M., 2009. Aktualizacja „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Wrocławskiego na lata 2009-2012 z perspektywą 2013-2016". Maszynopis, Wrocław.
• Proxima S.A., PIG., 2009. Baza danych geologiczno-inżynierskich wraz z opracowaniem atlasu geologiczno-inżynierskiego aglomeracji wrocławskiej. Maszynopis, Wrocław.
• Rostański A., Stawowczyk E., 2006. Wpływ zabiegów rekultywacyjnych na skład flory spontanicznej zwałowisk po górnictwie węgla kamiennego. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Nr kol. 1732: 105-119.
• Rothmaler W., 2000. Exkursionsflora von Deutschland. Gefäßpflanzen: Atlasband. Band 3, Spektrum Akademischer Verlag, Heidelberg, Berlin.
• Rothmaler W., 2002. Exkursionsflora von Deutschland. Gefäßpflanzen: Kritischer Band. Band 4, Spektrum Akademischer Verlag, Heidelberg, Berlin.
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2011 r. w sprawie roślin i zwierząt gatunków obcych, które w przypadku uwolnienia do środowiska przyrodniczego mogą zagrozić gatunkom rodzimym lub siedliskom przyrodniczym (Dz.U. 2011 nr 210 poz. 1260).
• Rutkowski L., 2006. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. PWN, Warszawa.
• Suchecki M., 2011. Dobór odpowiednich gatunków roślin do zagospodarowania rekreacyjnego składowiska odpadów komunalnych Wrocław-Maślice. Praca inżynierska, maszynopis, UP Wrocław.
• Suchecki M., 2012. Różnorodność florystyczna składowisk odpadów we Wrocławiu. Praca magi-sterska, maszynopis, UP Wrocław.
• Sudnik-Wójcikowska B., 2011. Flora Polski. Rośliny synantropijne. Multico, Warszawa.
• Sunborg A., 1950. Local climatological studies of the temperature condition in an urban area [w:] Fortuniak K. 2003. Miejska wyspa ciepła. Podstawy energetyczne, studia eksperymentalne, modele numeryczne i statystyczne. Wyd. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź: 14-17.
• Szafer W., Zarzycki K., 1977. Szata roślinna Polski tom II. PWN, Warszawa.
• Świerkosz K., 1993. Nowe zespoły roślinności synantropijnej we Wrocławiu. Acta Universitatis Wratislaviensis. Prace Botaniczne LIII. Wrocław: 59-95.
• Tokarska-Guzik B., 2005. The Establishment and Spread of Alien Plant Species (Kenophytes) in the Flora of Poland. Wydawnictwo UŚl., Katowice.
• Trzaskowska E., 2012. Zastosowanie roślinności synantropijnej w kształtowaniu terenów zieleni miast - nowe nurty w projektowaniu. Nauka, Przyroda, Technologie. T. 6. Z. 2. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu: 1-8.
• Wojewódzki Program Ochrony Środowiska Województwa Dolnośląskiego na lata 2008-2011 z uwzględnieniem lat 2012-2015. 2008. Maszynopis, Wrocław. Woś A., 1999. Klimat Polski. PWN, Warszawa.
• Zając A., 1979. Pochodzenie archeofitów występujących w Polsce. Uniwersytet Jagielloński. Roz-prawy Habilitacyjne 29, Kraków.
• Zając M., Zając A., 1992. A tentative list of segetal and ruderal apophytes in Poland. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, Prace Botaniczne, 24: 9-23.
• Zając A., Zając M., Tokarska-Guzik B., 1998. Kenophytes in the flora of Poland: list, status and origwsp. Phytocoenosis 10. Suppl. Cartograph. Geobot. 9: 107-115.
• Zarzycki K., Trzcińska-Tacik H., Różański W., Szeląg Z., Wołek J., Korzeniak U., 2002. Ekologiczne liczby wskaźnikowe roślin naczyniowych Polski. Polish Academy of Sciences, Kraków.