Deers from Węże and their relationship with the Pliocene and Recent Eurasiatic Cervidae

• Autorzy: Czyzewska T.

Warianty tytułu

PL

Jelenie z Wężów koło Działoszyna na tle plioceńskich i współczesnych jeleni eurazjatyckich

RU

Oleni iz Venzhe bliz Dzjaloshina (Pol'sha) i ikh sootnoshenie s pliocenovymi i sovremennymi Cervidae

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Three species of deers, Procapreolus wenzensis (Czyżewska, 1960). Cervus warthae n. sp. and Muntiacus polonicus n. sp. are described from the Pliocene locality Węże near Działoszyn. A new systematics of the subfamily Cervinae is here suggested and its evolution presented. The results of a quantitative analysis of deer remains from the bone breccia of that locality and the palaeontological conclusions drawn from them are also discussed.

PL

Z pliocenu Wężów opisano poprzednio (Czyżewska, 1959, 1960) dwa gatunki: Cervus (Rusa) sp. i Cervocerus wenzensis, na podstawie części okazów wydobytych z brekcji. Nowy i bogaty materiał jest podstawą ponownego opracowania. Autorka niniejszej pracy proponuje wprowadzenie podziału podrodziny Cervinae na plemiona: A. Pliocervini (= Pliocervinae Khomenko), zaliczając tu Cervavitus Khomenko i jako incertae sedis Pliocervus Hilzheimer; B. Capreolini Simpson (= Capreolidae Brooke) wraz z Capreolus Frisch i Procapreolus Schlosser: C. Cervini Weber; do plemienia tego należą: Axis H. Smith, Cervus L., Eucladocerus Falconer, Dama Frisch i Elaphurus Milne-Edwards; D. Alcini Simpson; należą tu: Alce Frisch, Cervalces Scott i Libralces Azzaroli; E. Megacerini Viret, z rodzajem Mcgaloccros Brooke. Autorka podkreśla pierwotny charakter Pliocervini w ramach podrodziny Cervinae i niewątpliwy związek plemienia Capreolini z jeleniami Eurazji. Przedstawiony w pracy obraz ewolucji plioceńskich Cervinae wskazuje na bliskie pokrewieństwo Pliocervini i Capreolini; autorka omawia ponadto filogenezę rodzaju Procapreolus, Pliocervini i plioceńskich Cervini. Węże są najdalej na północ wysuniętym stanowiskiem rodzaju Procapreolus. Stwierdzenie występowania w Wężach rodzaju Muntiacus przesuwa daleko na zachód i północ linię zasięgu tego rodzaju. W pracy przedyskutowano zagadnienie śmiertelności kopalnej populacji jeleni z Wężów. Wykonano analizę ilościową szczątków tych jeleni, sporządzając tabelę życia, używaną do ilustrowania śmiertelności populacji współczesnych. Wykresy krzywych przeżywania zestawiono z analogicznymi krzywymi kilku współczesnych przedstawicieli parzystokopytnych. Autorka wyciąga wnioski, dotyczące populacji kopalnej z Wężów, sposobu życia i charakteru środowiska. Opisano budowę czaszki i uzębienia Procapreolus wenzensis (= Cervocerus wenzensis Czyżewska). Budowa czaszki Procapreolus nie była dotychczas znana. Czaszka tego jelenia podobna jest do czaszki sarny i charakteryzuje się dużą prymitywnością, na co wskazują długie i nachylone nasady rogów, wypukłe czoło, długa mózgoczaszka, głęboki i duży dół łzowy, gładka bulla tympani i występowanie górnych kłów. Diagnozy nowych gatunków. Cervus warthae n. sp. (Pl. V-VII; Pl. VIII, Fig. 1-2) Rozmiary nieco mniejsze od Cervus (Rusa) unicolor i C. elaphus L. Poroże rozgałęzione; pierwsze odgałęzienie, osadzone blisko róży, ma kształt haczykowaty i tworzy z łodygą kąt rozwarty. Łodyga lekko wygięta między odgałęzieniami. P₄ o budowie pierwotnej. Płat przedni i tylny przedtrzonowców górnych wyraźnie oddzielony. Czoło wysokie i wypukłe, czaszka szczególnie szeroka za orbitami. Dół łzowy średniej wielkości. Bulla tympani mała, o gładkiej powierzchni. Muntiacus polonicus n. sp. (Pl. VIII, Fig. 3-4) Mały jeleń o rozmiarach Muntiacus reevesi Ogilby. Dolne trzonowce bez fałdy paleomeryksowej i cingulum. Zęby mleczne żuchwy o budowie pierwotnej. Żuchwa gruba i średniej wysokości w porównaniu ze współczesnymi Muntiacini.

RU

Из плиоценовых осадков в местности Венже близ Дзялошина, на основании экземпляров найденных в брекчии, описано ранее (Чижевска, 1959, 1960) два вида: Cervus (Rusa) sp. и Cervocerus wenzensis. Новый и обильный материал является основанием вторичного изучения. Автор настоящей работы предлагает ввести подразделение подсемейства Cervinae на племена: A. Pliocervini (= Pliocervinae Khomenko), включая сюда Cervavitus Khomenko и как incertae sedis - Pliocervus Hilzheimer. B. Capreolini Simpson (= Capreolidae Brooke), вместо c Capreolus Frisch и Procapreolus Schlosser. C. Cervini Weber; к этому племени принадлежат: Axis Н. Smith, Cervus L., Eucladocerus Falconer, Dama Frisch и Elaphurus Milne-Edwards. D. Alcini Simpson; принадлежат здесь: Alce Frisch, Cervalces Scott и Libralces Azzaroli. E. Megacerini Viret, с родом Megaloceros Brooke. Автором подчеркивается первичный характер Pliocervini в пределах подсемейства Cervinae и несомненную связь племени Capreolini с оленями Евразии. Представленная в работе схема эволюции плиоценовых Cervinae указывает на близкое родство Pliocervini и Capreolini; автором обсуждается также филогенез рода Procapreolus, Pliocervini и плиоценовых Cervini. Венже являются наиболее на север выдвинутым пунктом нахождения рода Procapreolus. Нахождение рода Muntiacus в Венжах перемещает пределы распространения этого рода далеко к северу и западу. В работе обсуждается вопрос смертности ископаемой популяции оленей из Венжев. На основании количественного анализа ископаемых остатков этих оленей составлено таблицу продолжительности жизни, применяемую для иллюстрации смертности современных популяций. Графики кривых проживания сопоставлено с аналогическими кривыми нескольких современных представителей двукопытных. Автор делает выводы относительно структуры ископаемой популяции из Венжев, образа жизни и характера среды. Описано строение черопа и зубной системы Procapreolus wenzensis (= Cervocerus wenzensis Czyżewska). Строение черепа Procapreolus не было до сих пор известно. Череп этого оления очень примитивный, что проявляется в таких чертах как: длинные и наклоненные основания рогов, выпуклый лоб, длинный мозгочереп, глубокая и большая предглазничная впадина (fossa lacrimalis), гладкий слуховой пузырь (bulla tympani) и наличие верхних клыков. Диагнозы новых видов Cervus warthae n. sp. (Пл. V-VII; Пл. VIII, фиг. 1-2) Размеры меньшие чем у С. (Rusa) unicolor и С. elaphus. Порожье разветвленное, первая развилка близко розетки, крючкообразная и со стеюелем образует тупой угол. Стебель слегка выгнутый между развилками. Р₄ о примитивном строении. Передняя и задняя пластина верхних предкоренных зубов четко отделены. Лоб высокий и выпуклый, череп особенно широкий за орбитами. Предглазничная впадина средних размеров. Слуховой пузырь малый, с гладкой поверхностью. Muntiaeus polonicus n. sp. (Пл. VIII, фиг. 3-4) Малый олень размеров М. rcevesi Ogilby. Нижние коренные зубы без палео-мерыксовой складки и cingulum. Молочные зубы челюсти имеют примитивное строение. Челюсть толстая и средней высоты в сравнении с современным Muntiacini.

Słowa kluczowe

EN

Weze village; Pliocene; Deer; Pliocervini; Cervidae; Cervinae; Cervulinae; Elaphodus cephalophus; paleontology; paleozoology

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Palaeontologica Polonica
• Rocznik: 1968
• Tom: 13
• Numer: 4
• Opis fizyczny: p.537-593,fig.,ref.

Twórcy

autor

Czyzewska T.

• Department of Palaeozoology, University of Wroclaw, Sienkiewicza 21, Wroclaw, Poland

Bibliografia

• ADAMS, W. H. 1960. Population ecology of white-tailed deer in Northeastern Alabama. - Ecology. 41, 4, 706-715, Durham.
• ALEXEJEV, A. 1914. Nouvelle espèce des Cerfs fossiles des environs du village Petrovierowka. - Mém. Soc. Natur. Nouv. Russie, 15, 1-137, Odessa.
• AZZAROLI, A. 1948. Revisione della fauna dei terreni fluvio-lacustri del Valdarno Superiore. - Palaeontogr. Ital., N. S., 43, 13, 45-81, Pisa.
• - 1953. The deer of the Weybourn Crag and Forest Bed of Norflok. - Bull. Brit. Mus. (Nat. Hist.), Geol., 2, 1, 4-91, London.
• BÖHME, G. 1963. Über den Skeletfund eines Pliocerviden aus dem Pliozän von Kaltensundheim/Rhön. - Paläont. Abhandl., 1. 4, 353-372, Berlin.
• BORISSIAK, A. A. & BELAYEVA, E. I. 1948. Mestonachoždenija tretičnych nazemnych mlekopitajuščich na territorii SSSR. - Trudy Paleont. Inst. AN SSSR, 15, 3, 5-35, Moskva.
• BROMÉE-SKUNCKE, F. 1952. Über Zahnentwicklung und Zahnabnutzung beim Rentier verglichen mit denen bei einigen anderen Cerviden. - Arkiv Zool., 4, 1, 1-43, Stockholm.
• BROWN, B. 1926. A new deer from the Siwaliks. - Amer. Mus. Novit., 242, 1-6, New York.
• COLBERT, E. H. 1935. Siwalik mammals in the American Museum of Natural History. - Trans. Amer. Philos. Soc., N. S. 26, 314-322, Philadelphia.
• CZYŻEWSKA, T. 1959. Cervus (Rusa) sp. z plioceńskiej brekcji kostnej z Wężów (Cervus (Rusa) sp. de la brèche osseuse pliocène de Węże près de Działoszyn). - Acta Palaeont. Pol., 4, 4, 389-429, Warszawa.
• - 1960. Nowy gatunek jelenia rodzaju Cervocerus Khomenko z plioceńskiej brekcji kostnej z Wężów (Nouvelle espèce de Cervidé du genre Cervocerus Khomenko de la brèche osseuse pliocène de Węże près de Działoszyn). - Ibidem, 5, 3, 283-318.
• - 1964. Historia pochodzenia i rozprzestrzeniania się daniela. - Przegl. Zool., 8, 3, 293-297, Wrocław.
• DAMES, W. 1883. Hirsche und Mäuse von Pikermi in Attika. - Ztschr. deutsch, geol. Ges., 35, 93-107, Berlin.
• DARLING, F. F. 1938. A herd of red deer. - J. Animal Ecol., 7, 400, Durham.
• DAWKINS, B. 1878. Contribution to the history of the deer of the European Miocene and Pliocene strata. - Quart. J. Geol. Soc. London, 34, 402-420, London.
• DEEVEY, 1947. Life tables for natural population of animals. - Quart. Rev. Biol., 22, 283-314, New York.
• DEPÉRET, CH. 1883. Nouvelles études sur les Ruminants pliocènes et quaternaires d’Auvergne. - Bull. Soc. Géol. France, Sér. 3, 12, 247-284, Paris.
• - 1890. Les animaux pliocènes du Roussillon. - Mém. Soc. Géol. France, Paléont., 3, 99-112, Paris.
• DIETRICH, W. O. 1937. Zur Kenntnis der oberpliocänen echten Hirsche. - Ztschr. deutsch, geol. Ges., 90, Berlin.
• ELLERMANN, J. R. & MORRISON-SCOTT, T. C. S. 1951. Checklist of Palaearctic and Indian mammals. 1758-1948, London.
• FLEROV, K. K. 1950. Morfologija i ekologija olenioobraznych v processe ich evolucii. - Mat. Četvert. Per. SSSR, 2, 50-69, Moskva-Leningrad.
• - 1952. Kabargi i oleni. - Fauna SSSR, Mlekopitajuščie, 1, 2, Moskva-Leningrad,
• - 1962. Mlekopitajuščie, Artiodactyla. In: J. A. Orlov (red.), Osnovy Paleontologii. 337-341, Moskva.
• - & PIDOPLIČKO, I. G. 1952. Novaja forma olenja iz pliocena juga Ukrainy. - Dokl. Akad. Nauk SSSR, 84, 6, 1239-1242, Moskva.
• GAAL, I. 1943. Unterpliozäne Säugetierreste aus Hatvan in Ungarn. - Geol. Hungar., Palaeont.,20, Budapestini.
• GERVAIS, 1848-52. Zoologie et paleontologie française. 1-3, Paris.
• HALTHENORTH, TH. 1959. Beitrag zur Kenntnis des Mesopotamischen Damhirsches Cervus (Dama) mesopotamicus Brookes 1875 und zur Stammes- und Verbreitungsgeschichte der Damhirsche allgemein. - Säugetierkundl. Mitt., Sonderh. 7, 1-48, Stuttgart.
• HEINTZ, E. 1966. Les Cervidés villafranchiens de France et d’Espagne. - Colloque Paléont., 163, C.N.R.S., 1-25, Paris.
• HENSEL, R. 1859. Über einen fossilen Muntjac aus Schlesien. - Ztschr. deutsch, geol. Ges., 11, 251-279, Berlin.
• HILZHEIMER, M. 1922. Über die Systematik einiger fossilen Cerviden. - Centralbl. Min. etc., 23, 712-717, 741-749. Stuttgart.
• HOFFMANN, A. 1893. Die Fauna von Göriach. - Abh. K. K. Geol. Reichsanst., 15, 1-87, Wien.
• HOOIJER, D. A. 1951. Two new deers from Pleistocene of Wanhsien, Szeczwan, China. - Amer. Mus. Novit.. 1495. New York.
• KADIĆ, O. 1911. Die fossile Säugetierfauna der Umgebung des Balatonsees. - Res. Wiss. Erforsch. Balat., 4, Wien.
• KHOMENKO, N. 1913. Meotičeskaja fauna z Taraklii Banderskogo u. - Ežeg. geol. miner. Rossii, 15, 4/6, 108-115, 132-142, Novo-Aleksandria.
• KIERNIK, E. 1913. Szczątki jelenia Dicrocerus z ziem polskich. - Bull. Int. Acad. Pol., B, 449-464, Krakow.
• KNOTTNERUS-MEYER, T. 1907. Über das Tränenbein der Huftiere. - Arch. Naturgesch., 73, 1, 1, 1-150, Berlin.
• KOROTKEVITSH, E. L. 1963. Novy dani pro sistematiku i filogeniju vikopnich kosul rodu Procapreolus. - Dopov. Akad. Nauk Ukr. SSR, 10, 1390-1393, Kiev.
• - 1964a. Novi znachidki vykopnoj pliocenovoj kosuli rodu Procapreolus na pivdni SSSR. - Ibidem, 3, 382-386.
• - 1964b. Novyj vid vykopnovo muntjaka z pliocenovych vidkladiv pivdnja SSSR.- Ibidem, 6, 807-810.
• - 1965a. Ob oienjach iz pliocena doliny r. Kučurgana i ich paleogeografičeskom značenii. - Pririd. Obstan. Fauny Prošl., 2, 102-119, Kiev.
• - 1965b. Novyj vid kosuli iz meotisa Ukrainy. - Paléont. Žurnal AN SSSR, 4, 60-67, Moskva.
• - 1966a. Iskopaemye oleni i ich značenie dlja vossozdanija landšaftov neogena. Paleogeografični umovi teritorii Ukraini v plioceni ta antropogeni. 55-70, Kiev.
• KOROTKEVITSH, E. L. 1966b. Novi znachidki piznopliocenovich ssavciv na Ukraini. - Dopow. Akad. Nauk Ukr. SSR, 4, 529-532, Kiev.
• KOWALSKI, K. 1960. Cricetidae i Microtidae (Rodentia) z pliocenu Wężów (Polska). - Acta Zool. Cracov., 5, 11, 447-548, Kraków.
• KRETZOI, M. 1941. Präokupierte Namen im Säugetiersystem. - Földt. Kozl., 71, 7-12, 349-350, Budapest.
• KURTÉN, B. 1952. Age groups in fossil mammals. - Soc. Sci. Fennica, Comment. Biol., 13, 13, 1-6, Helsingfors.
• - 1953. On the variation and population dynamics of fossil and recent mammal populations. - Acta Zool. Fennica, 76, 5-122, Helsingforsiae.
• - 1958. Life and death of the Pleistocene cave bear.- Ibidem, 95, 4-59.
• LYDEKKER, R. 1898. The deer of all lands. London.
• MOTTL, M. 1939. Die mittelpliocäne Säugetierfauna von Gödölö bei Budapest. - Mitt. Jb. K. Ungar. Geol. Anst. 32, 3, 334-350, Budapest.
• OBERGFELL, F. A. 1957. Vergleichende Untersuchungen an Dentitionen und Dentale altburdigaler Cerviden von Wintershof-West in Bayern und recenter Cerviden (eine phylogenetische Studie). - Palaeontographica, A, 109, 3/6, 71-166, Stuttgart.
• POCOCK, R. J. 1923. On the external characters of Elaphus, Hydropotes, Pudu and other Cervidae. - Proc Gen. Meet. Sci. Bus. London, Pt. 2, London.
• RAESFELD, F. 1957. Das Rotwild. Berlin.
• SAMSONOWICZ, J. 1934. Zjawiska krasowe i trzeciorzędowa brekcja kostna w Wężach pod Działoszynem. - Zab. Przyr. Nieoż. Ziem R. P., 3, Warszawa.
• SCHLOSSER, M. 1924a. Tertiary vertebrates from Mongolia. - Palaeont. Sinica, C, 1, 1, 73-91, Peking.
• - 1924b. Über die systematische Stellung jungtertiären Cerviden. - Centralbl. Miner, etc., 8, 634-640, Stuttgart.
• SEVERCOV, S. A. & ŚABLINA, T. B. 1953. Olen’, kosula i kaban v zapovednike Belovezkaja pušča. - Trudy, Inst. Morfol. Život., 3, 140-205, Moskva.
• SIMIONESCU, J. 1930. Vertebratele Pliocene dela Málusteni (Covurlui). - Acad. Românà Public. Fond. V. Adamachi, 9, 49, 1-69, Bucareçti.
• - & DOBRESCU, E. 1941. Mamiferele Pliocene delà Cimişlia (Besarabia). V. Rumegătorele. - Ibidem, 9, 54, 1-38.
• SIMPSON, G. G. 1945. The principles of classification and a classification of mammals. - Bull. Amer. Mus. Nat. Hist, 85, New York.
• SOKOLOV, I. I. 1956. K metodike opredelenija vozrasta kosuli (Capreolus capreolus L.). - Zool. Žurnál, 35, 8, 1238-1249, Moskva.
• STELIŃSKI, J. 1957. Odstrzał zwierzyny płowej. Warszawa.
• SULIMSKI, A. 1959. Pliocene Insectivora from Węże (Owadożerne z plioceńskiej brekcji kostnej z Wężów). - Acta Palaeont. Pol., 4, 2, 119-177, Warszawa.
• TABER, R. D. & DASMANN, R. F. 1957. The dynamics of three natural populations of the deer Odocoileus hemionus columbianus. - Ecology, 38, 233-246, Durham.
• TEILHARD DE CHARDIN, P. & TRASSAERT, M. 1937. The Pliocene Camelidae, Giraffidae and Cervidae of South Eastern Shansi. - Palaeont. Sinica, C, 1, 42-54, Nanking.
• THENIUS, E. 1948. Zur Kenntnis der fossilen Hirsche des Wiener Beckens unter besonderer Berücksichtigung ihrer stratigraphischen Bedeutung. - Ann. Naturh. Mus. Wien, 56, 262-308, Wien.
• - 1950. Die tertiären Lagomeryciden und Cerviden der Steiermark. - Sitzungsber. Osterr. Akad. Wiss., Math.-naturw. Abt., 1, 159, 6-10, 219-254, Wien.
• - 1959. Handbuch der stratigraphischen Geologie. 3, 2, 1-328, Stuttgart.
• VAGENKNECHT, E. 1962. Biologiczne zapobieganie szkodom wyrządzanym przez zwierzynę płową. - Łowca Polski, 15, 4-6; 16, 2-4, Warszawa.
• VEREŠČAGIN, N. K. 1957. Mlekopitajuščie Kavkaza. AN SSSR, Zool. Inst., Moskva-Leningrad.
• VIRET, J. 1961. Artiodactyla. In: J. Piveteau (réd.), Traité de Paléontologie, 6, 1, Paris.
• WEBER, M. 1928. Die Säugetiere. Jena.
• WEGNER, R. N. 1913. Tertiäre und ungelagerte Kreide bei Oppeln (Oberschlesien).- Palaeontographica, 60, 3/4, 175-274, Stuttgart.
• ZDANSKY, O. 1925. Fossile Hirsche Chinas. - Palaeont. Sinica, C, 2, 3, 3-90, Peking.
• - 1927. Bemerkungen über fossile Cerviden aus China. - Ibidem, C, 5, 1, 5-19.