Uwarunkowania i wielkość rozbryzgu gleby na podstawie pomiarów na powierzchniach testowych w Zlewni Chwalimskiego Potoku (Pomorze Zachodnie)

• Autorzy: Szpikowski J.

Warianty tytułu

EN

Conditions and magnitude of soil splah based on plot measurements in the Chwalimski Potok catchment (West Pomerania)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The study on water erosion in young-glacial catchment of the Chwalimski Potok (upper Parsęta tributary, Western Pomerania) conducted in years 1994-96 and 2007-09 on surfaces of experimental plots under different land use, shows that the most important factors intluencing the rainsplash magnitude are: 1) a type of vegetation and its stage of growth, 2) changing physical state of the ground surface, and 3) agrotechnical treatments. The study allows to compare erosion measurements taken in field during systematic stationary observations with values calculated in empirical modeling. According to the empirical model of Wainwright et al. (1985), the mean annual volume of relocated soil on a slope due to rainsplash was bracketed between 1,58 and 2,83 kg m⁻². However, the field measurements taken on the black fallow revealed rainsplash erosion of 3,25 kg m⁻². The use of empirical models in assessing the magnitude of rainsplash calls for detailed data on kinetic energy of rain during the study period.

Słowa kluczowe

PL

Zlewnia Chwalimskiego Potoku; Pomorze Zachodnie; rozbryzg; gleby; pomiary; deszcze; modele empiryczne

• Wydawca: -
• Czasopismo: Prace i Studia Geograficzne
• Rocznik: 2010
• Tom: 45
• Opis fizyczny: s.181-195,tab.,wykr.,bibliogr.

Twórcy

autor

Szpikowski J.

• Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, Stacja Geoekologiczna w Storkowie, Storków

Bibliografia

• Al.-Durrah M.M., Brandford J.M., 1982, The mechanism of Raindrop Splash on Soil Surfaces, Soil Sci. Soc. AM J. 46, 1086-1090.
• Bac S., 1982, Klimatyczne podstawy bilansów wodnych Polski, [w:] S. Bac (red.), Agroklimatyczne podstawy melioracji wodnych w Polsce, 76-147.
• Brański J., 1968, Oznaczanie ilości unosin metodą wagową bezpośrednią przy użyciu sączków, Prace PIHM 94, 13-21.
• Brown L.C., Foster G.R., 1987, Storm erosivity using idealized intensity distribution, Trans. ASAE, 30, 379-386.
• Farres P., Muchena J.,1996, Spatial patterns of soil crusting and their relationship to crop cover, Catena 26, 247- 260.
• Froehlich W., 1986, Influence of the slope gradient and supply area on splash scope of the problem, Z. Geomorph. N.F., Suppl.-Bd. 60, 105- 114.
• Froehlich W., Słupik J., 1980, Importance of splash in erosion process within a small flysh catchment basin, St. Geomorph. Carpato-Balcanica 14, 77- 112.
• Koćmit, A., 1998, Charakterystyka zmian w morfologii i właściwościach gleb uprawnych spowodowanych erozją wodną w obszarach młodoglacjalnych Pomorza, Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 460, 531-557.
• Kostrzewski A., 2001, Stan badań erozji wodnej gleb na Pomorzu Zachodnim, Folia Universitatis Agriculturae Stetinensis 217, Agricultura 87, 117- 124.
• Kuś J., Nawrocki S., 1998, Współczesne rozwiązania w agrotechnice przeciwerozyjnej, Bibliotheca Fragmenta Agronomica 4B/98, 273-238.
• Marcinek, J., 1998. Zróżnicowanie gleb zlewni Parsęty w aspekcie erozji powierzchniowej, [w:] A Kostrzewski (red.), Funkcjonowanie geoekosystemów zlewni rzecznych 1. Środowisko przyrodnicze dorzecza Parsęty, stan badań, zagospodarowanie, ochrona, Bogucki Wyd. Nauk, Poznań, 167- 175.
• Marcinek, J., Komisarek, J., 1998, Badania gleboznawcze nad zróżnicowaniem pokrywy glebowej w obrębie powierzchni testowej ZMŚP w Storkowie, [ w:] A. Kostrzewski (red.), Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego. Funkcjonowanie i tendencje rozwoju geoekosystemów Polski, IX Sympozjum ZMŚP, Bibl. Monit. Środ., Warszawa, 31-50.
• Parsons A.J., Abrahams A.O., Wainwright J., 1994, Rainsplash and erosion rates in an interrill area on semi-arid grassland, Southern Arizona, Catena 22, 215-226.
• Poesen J., Savat J., 1981, Detachment and transportation of loose sediment by raindrop splash. Part I. The calculation of absolute data on detachability and transportability, Catena 8, 1- 17.
• Poesen J., Torri D., 1988, The effect of cup size on splash detachment and transport measurments. Part II. Theoretical approach, Catena Supplement 12, 1- 137.
• Rejman J., 2006, Wpływ erozji wodnej i uprawowej na przekształcanie gleb i stoków lessowych, Acta Agrophysica, 136, Rozprawy i Monografie 2006 (3), Lublin, 90 s.
• Sharma PP., Gupta S.C., Rawls W.J., 1991, Soil detachment by single raindrops of varying kinetic energy, Soil Sci. Soc. Am. J. 55, 2, 301-307.
• Szpikowski J., 1998, Wielkość i mechanizm erozji wodnej gleb na stokach użytkowanych rolniczo w zlewni młodoglacjalnej (górna Parsęta, Chwalimski Potok), Bibliotheca Fragmenta Agronomica 4B/98, 113-124.
• Trimble S. W., 1988, The impact of organismus on overall erosion rates within catchments in temperate regions, [w:] H. Viles (red.), Biogeomorphology, 83-142.
• Wainwright J., Parsons A.J., Abrahams A.D., 1995, A simulation study of the role of raindrop erosion in the formation of desert pavements, Earth Surf Process. Landforms 20, 277- 291.