PL
Badano zmiany wartości ekstynkcji przy 440 nm, zawartości wolnego 5-hydroksymetylofurfuralu (5-HMF), ketozoaminokwasów oznaczanych jako związany 5-HMF oraz azotu α-aminowego w zagęszczonych sokach jabłkowych, przechowywanych w temperaturze 3°, 16° i 25°C. Badania przeprowadzono na sokach poddanych pektolizie oraz klarowaniu taniną i żelatyną, zagęszczonych do zawartości 45 i 66% ekstraktu refraktometrycznego oraz sokach nieklarowanych o zawartości 45% ekstraktu. W skali ćwierćtechnicznej otrzymano 3 serie soków z jabłek odmiany Boiken oraz jedną z odmiany Reneta Landsberska. Część badań wykonano na sokach otrzymanych z ZPOW w Tarczynie i rozcieńczonych do zawartości 45, 50, 55 i 65% ekstraktu refraktometrycznego. Przechowywano je również w temperaturze 37°C. Podwyższenie temperatury przechowywania o 10°C w badanym zakresie temperatur powodował wzrost przyrostów ekstynkcji 2,5 do 3,0 razy. Wartości współczynników temperaturowych dla przyrostów zawartości wolnego 5-HMF oraz strat azotu α-aminowego obniżały się wraz ze wzrostem temperatury przechowywania. W przypadku tych wyróżników wpływ temperatury przechowywania był jednakowy, niezależnie od czasu oraz stopnia zagęszczenia. W przypadku związanego 5-HMF wpływ temperatury zmieniał się w zależności od stopnia zagęszczania oraz z upływem czasu przechowywania. Wzrost zawartości ekstraktu z 45 do 66% ekstraktu refraktometrycznego powodował wzrost przyrostów wartości ekstynkcji 2,0 do 2,5 razy. Ta sama różnica zawartości ekstraktu zwiększała zmiany zawartości wolnego 5-HMF oraz azotu α-aminowego 2,2 do 2,8 razy. Klarowanie nie miało istotnego wpływu na szybkość zachodzenia badanych zmian fizykochemicznych. Na stan równowagi między zawartością związanego 5-HMF a zawartością azotu α-aminowego w niewielkim stopniu wpływa temperatura przechowywania i stopień zagęszczenia. Czynniki te natomiast wpływały na stan równowagi między przyrostem zawartości wolnego 5-HMF a stratami azotu α-aminowego. Pomiędzy wartościami oceny sensorycznej a wartościami ekstynkcji, zawartością wolnego i związanego 5-HMF istniała wyraźna współzależność. Wartości współczynników korelacji między wartościami ocen typowości smaku i wartościami tych wyróżników fizykochemicznych były bardzo wysokie. Wolny 5-HMF nagromadza się z opóźnieniem w stosunku do wzrostu ekstynkcji, przy czym opóźnienie to jest tym większe, im wyższa temperatura przechowywania i większy stopień zagęszczenia. Związany 5-HMF nagromadza się natomiast z niewielkim tylko wyprzedzeniem w stosunku do wzrostu wartości ekstynkcji.