EN
Background. Personality traits associated with one’s health beliefs and expectations constitute a determinant of dietary behaviours. Objective. The aim of the study was to analyse the dietary behaviours of young American football players in the Polish clubs and association thereof with their general self-efficacy level. Materials and Methods. The study included the group of 100 young men (20-30 years of age) who practiced American football on a professional basis in three Polish clubs. The study was based on an original dietary behaviour questionnaire derived from the Swiss Food Pyramid for Athletes and General Self-Efficacy Scale (GSES). Statistical analysis, conducted with Statistica 10.0 PL software, included intergroup comparisons with the Chi-square test. Results. Having at least three meals per day (82%), consumption of such protein products as eggs and/or meat several times per week (68%) and including cereal products in every main meal (67%) turned out to be the most often followed qualitative recommendations of the Swiss Food Pyramid for Athletes in the group of American football players. Other, frequently followed dietary recommendations included remaining on a variable diet (75%), preference to mineral water and other non-sweetened beverages (69%), reduced intake of sweets and salted snacks (65%), energy drinks (64%) and fast food products (60%). The least frequently declared dietary behaviours included consuming recommended amounts of vegetables/fruits (48%) and wholegrain cereal products (45%), and reduced intake of animal fats (42%). Analysis of a relationship between specific dietary behaviours and general self-efficacy level showed that the athletes with higher levels of this trait consumed recommended daily amounts of vegetables (54% vs. 26%, p<0.01) and cereal products (87% vs. 50%, p<0.001), had recommended number of meals per day (96% vs. 70%, p<0.001) and ate regularly (76% vs. 24%, p<0.001) significantly more often than the persons characterized by lower self-efficacy levels. Conclusions. Players with higher general self-efficacy levels adhere to the recommendations of the Swiss Food Pyramid for Athletes to a larger extent than the sportsmen with lower levels of this trait.
PL
Wprowadzenie. Jednym z czynników warunkujących zachowania żywieniowe są cechy osobowości związane z przekonaniami i oczekiwaniami zdrowotnymi. Cel. Celem badań była ocena zachowań żywieniowych grupy polskich zawodników trenujących futbol amerykański w zależności od poczucia własnej uogólnionej skuteczności sportowców, jako jednej z cech osobowości. Materiał i metody. Badaniami objęto grupę 100 młodych mężczyzn w wieku 20-30 lat, wyczynowo trenujących futbol amerykański w trzech polskich klubach. Badania przeprowadzono z zastosowaniem autorskiego kwestionariusza zachowań żywieniowych, uwzględniającego jakościowe zalecenia szwajcarskiej piramidy żywienia dla sportowców oraz Skali Uogólnionej Własnej Skuteczności (GSES). Analizy statystyczne wykonano za pomocą testu Chi2 w programie Statistica 10.0 PL. Wyniki. Spośród jakościowych założeń szwajcarskiej piramidy żywienia dla sportowców, zawodnicy wyczynowo trenujący futbol amerykański w najwyższym stopniu realizowali zalecenia dotyczące spożywania przynajmniej 3 posiłków dziennie (82%) oraz produktów białkowych (jaj i/lub mięsa) kilka razy w tygodniu (68%) i produktów zbożowych w każdym posiłku głównym (67%). Często także stosowali urozmaiconą dietę (75%), preferowali wodę mineralną i inne niesłodzone napoje (69%), a także ograniczali spożycie słodyczy i słonych przekąsek (65%), napojów energetyzujących (64%) i produktów Fast food (60%). Rzadziej spożywali zalecaną liczbę porcji warzyw i owoców (48%) i pełnoziarnistych produktów zbożowych (45%) oraz unikali tłuszczów zwierzęcych (42%). Analiza zachowań żywieniowych w zależności od poziomu własnej uogólnionej skuteczności wykazała, że zawodnicy o wysokiej samoskuteczności istotnie częściej niż o niskiej skuteczności spożywali codziennie zalecaną liczbę porcji warzyw (54% vs. 26%; p<0,01) i produktów zbożowych (87% vs. 50%; p<0,001) oraz zalecaną liczbę posiłków w ciągu dnia (96% vs. 70%; p<0,001), w regularnych odstępach czasu (76% vs. 24%; p<0,001). Wnioski. Jakościowe zalecenia szwajcarskiej piramidy żywienia dla sportowców w wyższym stopniu realizowali zawodnicy o wysokim nasileniu poczucia własnej uogólnionej skuteczności.