The possibility to reconcile the conflict between the preservation of synanthropic vegetation and the development of cities

• Autorzy: Trzaskowska E.

Warianty tytułu

PL

Możliwość pogodzenia konfliktu pomiędzy zachowaniem roślinności synantropijnej a rozwojem miast

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The impoverishment of synanthropic vegetation has been observed in Polish cities for at least half a century. It relates to both the decrease in the area of its occurrence and reduction in species diversity. This is associated with changes in land development, a faster construction process, and an increasingly smaller area of wasteland as well as with the fact that agricultural land and farm buildings are found in cities less and less frequently. Municipal management has been modernised and rubbish, soil or rubble dumps are encountered less often. Besides, the aesthetics adopted by modern man does not allow for the existence of spontaneous vegetation, since in an ordered world such great freedom and liberty are not accepted. Nevertheless, synanthropic flora is one of elements of greenery co-creating a unique urban ecosystem. It increases species richness, improves the climate, and contributes to a reduction in pollution and noise. The present paper highlights difficulties related to the preservation of this flora in cities, and a concept is presented how to introduce it into urban green spaces. Different forms of green spaces are presented in the case of which it is possible to use synanthropic plants, e.g.: ecological lawns and flower meadows, extensive roof gardens, and ecological parks.

PL

Od co najmniej pół wieku w polskich miastach obserwowane jest ubożenie roślinności synantropijnej. Dotyczy to zarówno zmniejszenia areałów jej występowania jak i różnorodności gatunkowej. Jest to związane ze zmianami zagospodarowania, szybszym procesem budowlanym, coraz mniejszą ilością nieużytków, rzadziej występującymi w miastach terenami rolniczymi i zabudowaniami gospodarczymi. Unowocześnieniu uległa gospodarka komunalna, rzadziej spotykane są wysypiska śmieci, ziemi czy gruzu. Poza tym, estetyka przyjęta przez współczesnego człowieka nie pozwala na istnienie roślinności spontanicznej, gdyż w uporządkowanym świecie nie jest akceptowana aż tak duża dowolność i swoboda. Tymczasem roślinność synantropijna jest jednym z elementów zieleni współtworzącym specyficzny ekosystem miejski. Zwiększa bogactwo gatunkowe, poprawia klimat, wpływa na zmniejszenie zanieczyszczeń i hałasu. W pracy zasygnalizowano trudności związane z zachowaniem tej roślinności w miastach oraz przedstawiono koncepcję wprowadzenia jej na tereny zieleni. Zaprezentowano różne formy zieleni, gdzie możliwe jest zastosowanie roślin synantropijnych np.: trawniki ekologiczne i łąki kwietne, ekstensywne ogrody na dachach oraz parki ekologiczne.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Agrobotanica
• Rocznik: 2011
• Tom: 64
• Numer: 4
• Opis fizyczny: p.235-242,ref.

Twórcy

autor

Trzaskowska E.

• Landscaping Department, John Paul II Catholic University of Lublin (KUL), Konstantynow 1H, 20-950 Lublin, Poland

Bibliografia

• A n d r z e j ews k i R . , 1980. Ekofizjograficzne i ekologiczne kształtowanie środowiska biotycznego na obszarach zurbanizowanych. / Ecophysiographical and ecological development of biotic environment in urbanized areas. Człowiek i Środowisko, 4(4): 5-20 (in Polish).
• A n d r z e j ews k i R . , 1983. Ekologiczne podstawy projektowania dzielnicy mieszkaniowej (na przykładzie badań w Białołęce Dworskiej). / The ecological basis for planning residential quarters (on the example of studies in Białołęka Dworska). Wiad. Ekol. 29 (4): 281-297 (in Polish).
• A n d r z e j ews k i R . , 1985. Ekologia a planowanie przestrzenne. / Ecology and spatial planning. Wiad. Ekol. 31(3): 253-273 (in Polish).
• Ba uma n n N. , 2006. Ground-nesting birds on green roofs in Switzerland preliminary observations. Urban Habitats, 4: 37-50.
• Be r r y S . , 1998. Ogród w mieście. Projektowanie i urządzanie. Arkady, Warszawa (in Polish).
• Bi a ł o b o k S . , 1978. Ochrona roślin w najbliższym otoczeniu człowieka. [In:] Ochrona i kształtowanie środowiska przyrodniczego, (eds) W. Michajłow, K. ZabierowskiPaństwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa-Kraków: 255-283 (in Polish).
• Bo c i e c z k o W. , Ko c h a n e k A. , 2009. Ekspansja i inwazja gatunków obcego pochodzenia. Aura, 7: 26-28 (in Polish).
• Bo g d a n ows k i J . , 2001. Trawnik czy „łąka kwietna”? Aura, 5: 34-35 (in Polish).
• Bö hme G. , 2002. Filozofia i estetyka przyrody, w dobie kryzysu środowiska naturalnego. Oficyna Naukowa Terminus, Warszawa (in Polish).
• Br e n n e i s e n S. , 2004. Untersuchung zur Nutzung von Dachbegrünungen durch Vögel. Dach und Grün, 2: 9-14, (in German).
• Br e n n e i s e n S . , 2006. Space for urban wildlife: designing green roofs as habitat in Switzerland. Urban Habitats, 4: 27-36.
• Du b o s R . , 1986. Pochwała różnorodności. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa (in Polish).
• Du n n e t t N. , H i t c hmo u g h J. , 2008. The Dynamic Landscape. Taylors & Francis, London and New York.
• Du n n e t t N. , K i n g s b u r y N. , 2008. Planting Green Roofs and Living Walls. Timber Press, Portland, London.
• E l i a s z A. , 1993. Psychologia ekologiczna. Wyd. PAN, Warszawa (in Polish).
• Fa l i ń s k i J . B. , 1972. Synantropizacja szaty roślinnej, próba określenia istoty procesu i głównych kierunków badań. / Synanthropisation of the plant cover - an attempt to define the nature of the process and the main field of investigations. Phytocenosis 1 (3): 157-170 (in Polish).
• F ij a ł k ows k i D. , 1967. Zbiorowiska roślin synantropijnych miasta Lublina. / Communities of synanthropic plants in the town areas of Lublin. Ann. UMCS. sect. C, 22 (17): 195-230 (in Polish).
• F i l i p i a k E . , K u c h a r s k i L . , 2000. Próba odtworzenia półnaturalnej łąki w Łódzkim Ogrodzie Botanicznym. / An attempt of semi-natural meadow reconstruction in the Łódź Botanical Garden. Biuletyn Ogrodów Botanicznych, Muzeów i Zbiorów, 9: 89-90 (in Polish).
• F r e y L . , 2007. Biologia traw. Wyd. Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, Kraków (in Polish).
• F r o n c z y k D. , Tr z a s k ows k a E . , 2007. Fitopark – Dolina Trzcinnika. Koncepcja zagospodarowania wąwozu na Czechowie w Lublinie. [In:] Zieleń miast i wsi, współczesna i zabytkowa – tom 2 – Tereny zabaw i odpoczynku dla osób w każdym wieku. Wyd. PWSZ w Sulechowie, Kalsk: 171-182 (in Polish).
• Ga l e r a H. , 2003. Rośliny występujące spontanicznie w polskich ogrodach botanicznych -przegląd listy flortstycznej. / The spontaneous flora of botanical gardens in Poland: a review. Biuletyn Ogrodów Botanicznych, Muzeów i Zbiorów, 12: 31-82 (in Polish).
• Ga l e r a H., Sud n i k-Wój c i kowsk a B., L i s owsk a M. , 1993. Flora cmentarzy lewobrzeżnej Warszawy natle flory miasta. / Flora of the cemeteries of the left-bank part of Warsaw compared to the flora of the whole city. Fragm. Flor. Geobot. 38 (1): 237-261 (in Polish).
• Gawł ows k a A . , 2007. Łąki w wielkich miastach-niedocenione przestrzenie trawiaste. [In:] Przyroda i miasto, 4: 214-220 (in Polish).
• G ł owa c k a I . , 1991. Funkcjonalne kryteria oceny terenów otwartych./Criteria of evaluating the functioning of open areas in a city. Człowiek i Środowisko, 15 (3-4): 209-220 (in Polish).
• Goł a s z ews k a M . , 2000. Święto wiosny. Ekoestetyka – nauka o pięknie natury. Universitas, Kraków (in Polish).
• G r a n t G. , 2006. Extensive Green Roofs in London. Urban Habitats, 4: 51-65.
• Ha b e r Z . , U r b a ń s k i P. , 2001. Ekologia w zagłębiu Ruhry. Aura, 5: 26-27 (in Polish).
• Ha b e r Z ., Ur b a ń s k i P. , 2005. Kształtowanie terenów zieleni z elementami ekologii. Akademia Rolnicza, Poznań (in Polish).
• Ha l a d y n K. , 2001. Ekologiczne aspekty zagospodarowania wybranych elementów środowiska na terenach zurbanizowanych. [In:] Kształtowanie przestrzeni zurbanizowanej w myśl zasad ekorozwoju. Polski Klub Ekologiczny, Wrocław: 193-206 (in Polish).
• Ha r p e r P. , M a d s e n C . , L i g h t J . , 2000. Ogród naturalny. Wyd. Bis, Warszawa (in Polish).
• He r b i c h J . , 1986. Projekt ochrony chwastów polnych. / A project for protection of segetal weeds. Acta Univ. Lodz., Folia sozol. 3: 199-203.
• H i t c hmo u g h J . , 2008. Naturalistic herbaceous vegetation for urban landscape. [In:] The Dynamic Landscape. N. Dunnett, J. Hitchmough (eds). Taylors & Francis, London and New York: 130-183.
• J a c k owi a k B. , 1998. Struktura przestrzenna flory dużego miasta. Studium metodyczno-porównawcze. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań (in Polish).
• J a c k owi a k B . , L a t k ows k i K . , 1996. Rozmieszczenie, ekologia i biologia chwastów segetalnych. Bibliografia polskich prac do roku 1995. / Distribution, ecology and biology of segetal weeds. Biography of Polish works till 1995. Prace Zakł. Takson. Roślin UAM w Poznaniu, 5: 1-112 (in Polish).
• J a n e c k i J . , 1983. Człowiek a roślinność synantropijna na przykładzie Warszawy. Wyd. SGGW-AR, Warszawa (in Polish).
• J a n e c k i J . , 1999. Przyroda w aspekcie estetycznym. [In:] Ekologia i prawo. A. Przyborowska-Klimczak. Wyd. KUL, Lublin: 7-20 (in Polish).
• J a n e c k i J . , S awc z u k E . , 1990. Wykorzystanie roślinności synantropijnej na terenach zieleni. [In:] Wykorzystanie układów ekologicznych w systemie zieleni miejskiej. H. Zimny (ed.). SGGW-AR, Warszawa:75-91 (in Polish).
• J o r g e n s e n A. , 2008. The social and cultural context of ecological plantings. [In:] The Dynamic Landscape. N. Dunnett, J. Hitchmough (eds). Taylors & Francis, London and New York: 293-325
• K a d a s G. , 2006. Rare invertebretes colonising green roofs in London. Urban Habitats, 4: 66-86.
• K a l i n ows k a A. , 2008. Artykuł 13. W poszukiwaniu społecznego wsparcia w zarządzaniu konwencją o różnorodności biologicznej. Polska praktyka na tle doświadczeń światowych. Agencja Reklamowo-Wydawnicza, Warszawa (in Polish).
• K a r o l ews k i M. , 1981. Specyfika i status ekologiczny miasta. / Specific character and ecological status of the town. Wiad. Ekol. 27 (1): 1-35 (in Polish).
• K a z im i e r s k a N . , S z ymu r a M. , Wo l s k i K . , 2009. Aesthetic aspects of plant communities of ruderal urban sites in Szczecin. Biodiv. Res. Conserv. 13: 43-48
• Kę s i ck a H ., K ę s i c k i E . , 2007. Rola zieleni w rewitalizacji terenów zurbanizowanych na wybranych przykładach. [In:] Rekultywacja i rewitalizacja terenów zdegradowanych. P. Goliński (ed.). Wyd. Futura, Poznań: 147-154 (in Polish).
• K l e i n z N. , 1999. Ogród naturalny. Projektowanie i urządzanie. Świat Książki, Warszawa (in Polish).
• K n o l l H . , K owa r i k I . , L a n g e r A . , 1997. Stadtlandschaft aus zweiter Hand Natur-Park Südegalände. Garden and Landschaft, 7: 14-17 (in German).
• Kö h l e r M. , 2006. Long-Term Vegetation Research on Two Extensive Green Roofs in Berlin. Urban Habitats, 4: 3-26.
• Kor n a ś J . , 1968. Zespoły roślinne Gorców.II. Zespoły synantropijne. / Plant communities of the Gorce Mts. (Polish Western Carpathians) II Synanthropic communities. Fragm. flor. geobot. 14 (1): 83-124 (in Polish).
• Kor n a ś J . , 1972. Zespoły synantropijne. [In:] Szata roślinna Polski t.1, W. Szafer, K. Zarzycki (eds). Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa: 442-465 (in Polish).
• Kor n a ś J . , 1990. Jak i dlaczego giną zespoły roślinne. / Recent decay of plant associations in Poland. Wiad. Bot. 34 (2): 7-16 (in Polish).
• Kü h n N. , 2006. Intentions for the Unintentional Spontaneous Vegetation as the Basis for Innovative Planting Design in Urban Areas. J. Landscape Archit. 3: 46-53.
• L u n d h o lm J .T. , 2006. Green roofs and facades: a habitat template approach. Urban Habitats, 4:87-101.
• Ma j d e c k i L . , 2007. Historia ogrodów. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa (in Polish).
• Ma r c i n k i ewi c z J . , 1999. Kwietne pejzaże. Ogrody, 4: 17-23 (in Polish).
• Ma t u s z k i ewi c z W. , 2004. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa (in Polish).
• Mę d r z y c k i P. , 2007. Roślinność ruderalna w mieście. Przegląd Komunalny, 9: 62-63 (in Polish).
• M i k l a s z ewsk a K . , P ą g ows k a E . , 2007. Problem roślinnych gatunków inwazyjnych w Polsce. / Problem of invasive alien plant species in Poland. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin, 47 (1): 84-87 (in Polish).
• Mi r e k Z . , 1976. Zanikanie chwastu lnowego Camelina alyssum (Mill.) Thel. na terenie Polski. /The extinction of flax weed Camelina alyssum (Mill.) Thel. in Poland. Phytocoenososis, 5 (3-4): 227-236 (in Polish).
• Obid z i ń s k i A. , 1999. Po co chronić przyrodę tam, gdzie jej prawie nie ma? Koncepcja sieci terenów chronionych dla miasta Pruszkowa. / What for and how to protect nature where it hardly exists? A concept of protected area network in Pruszków town. Przegląd Przyrodniczy, 10(1/2): 197-204 (in Polish).
• Ol a c z e k R . , 1976. Zmiany w szacie roślinnej Polski od połowy XIX wieku do lat bieżących. / Changes in the vegetation cover of Poland since the middle of the 19th century. Zeszyty probl. Postępów Nauk Roln., 177: 369-408 (in Polish).
• Ol a c z e k R . , 1979. Wpływ antropopresji na rezerwaty i parki narodowe oraz obszary chronionego krajobrazu w perspektywie roku 2000. / The effect of human pressure on reserves, National Parks and areas of protected landscape in the perspective of the year 2000. Zesz. probl. Postępów Nauk Roln. 217: 301-318 (in Polish).
• Osmu n d s o n T. , 1999. Roof gardens. History, design and construction. W.W. Norton&Company, New York, London.
• O u d o l f P. , G e r r i t s e n H. , 2003. Planting the Natural Garden. Timber Press. Inc, Cambridge.
• P o s k r o b k o B. , 2003. Sterowanie zachowowaniem róznorodności biologicznej. Wyd. Politechnika Białostocka, Białystok (in Polish).
• P roń c z u k M. , 2000. Choroby traw-występowanie i szkodliwość w uprawie na nasiona i użytkowaniu trawnikowym. Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, Radzików (in Polish).
• Rat y ń s k a H. , 2003. Zanim zginą maki i kąkole.... Wyd. Klubu Przyrodników, Świebodzin (in Polish).
• Rat y ń s k a H . , Bo r a t y ń s k i A. , 2000. Czynna ochrona roślin i zbiorowisk segetalnych i ruderalnych. / Active protection of segetal and ruderal plants and vegetation. Przegląd Przyrodniczy, 11 (2-3): 43-45 (in Polish).
• Ros t a ń s k i A. , 2000. Rekultywacja i zagospodarowanie nieużytków poprzemysłowych-rozwiązania alternatywne. Inżynieria Ekologiczna, 1: 81-86 (in Polish).
• Smo g o r z ews k i J . , 1974. System terenów otwartych jako element konstrukcji miasta. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa (in Polish).
• Sowa R., Wit o s ł aws k i P. , 1989. Roślinność spontaniczna w mieście. [In:] W obronie zieleni miasta. R. Olaczek, G. Ojrzyńska (eds) Uniwersytet Łódzki, Łódź: 42-49 (in Polish).
• S t awi c k a J . , 2010. Ogrodowe rabaty synantropijne. [In:] Wzornictwo ogrodowe. J. Rylke (ed.) Wyd. Sztuka ogrodu sztuka krajobrazu, Warszawa: 97-106 (in Polish).
• S t awi c k a J. S t r u z i k J. , Sz ymc z a k-P i ą t ek M. , 2007. Ogród inspirowany naturą. Wyd. Działkowiec, Warszawa (in Polish).
• S u d n i k-Wó j c i k ows k a B. , 1998. Czasowe i przestrzenne aspekty procesu synantropizacji flory na przykładzie wybranych miast Europy Środkowej. Wyd. Uniw. Warszawskiego, Warszawa (in Polish).
• S u k o p p H . , H e j n y S . , K owa r i k I . , 1990. Urban ecology. SPB Academic Publishing, Haga.
• S u k o p p H . , Wi t t i n g R . , 1998. Stadtökologie. Gustav Fischer, Stuttgart (in German).
• Swift J., 2008. Miejskie ogrody. Inspiracje, nowoczesne rozwiązania, praktyczne porady. Wyd. Pascal, Bielsko Biała (in Polish).
• Tr z a s k ows k a E . , 2008. Roślinność spontaniczna towarzysząca szlakom komunikacyjnym w przestrzeni miejskiej. [In:] Od promenady do autostrady. Komunikacja z naturą. A. Greiner, M.E. Drozdek (eds). Wyd. PWSZ, Sulechów –Kalsk: 274-284 (in Polish).
• Tr z a s k ows k a E . , S o b c z a k K . , 2005. Ukryty potencjał-rozważania o terenach zieleni Lublina i ich roli w systemie wypoczynkowym miasta. [In:] Zieleń miejska, naturalne bogactwo miasta. Zasady gospodarowania i ochrona. E. Oleksiejuk, J. Piotrowiak (eds). Wyd. Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych, Toruń: 169-181 (in Polish).
• Tr z a s k ows k a E . , 2009. Czy w przestrzeni publicznej jest miejsce dla synantropów? [In:] Zieleń miejska, naturalne bogactwo miasta. E. Oleksiejuk, A. Jankowska (eds). Wyd. Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych, Toruń: 269-279 (in Polish).
• Wa r c h o l i n s k a A.U. , 1986-87. Lista zagrożonych gatunków roślin segetalnych środkowej Polski./ A list of endangered segetal plant species in Central Poland. Fragm. Flor. Geobot. 31-32 (1-2): 225-231 (in Polish).
• Wi l s o n E . , 2003. Przyszłość życia. Zysk i S-ka, Poznań (in Polish).
• Wo u d s t r a J . , 2008. The changing nature of ecology: a history of ecological planting (1800-1980). The dynamic landscape N. Dunnett, J.Hitchmough. Taylor & Francis, London and New York: 23-57.
• Wrz e s i e ń M. , D e n i s ow B . , 2007. The phytocoenoses of anthropogenically transformed areas with a great importance for Apoidea. Acta Agrobot. 60 (2): 117-126.
• Wy s o c k i C . , 1994. Studia nad funkcjonowaniem trawników na obszarach zurbanizowanych (na przykładzie Warszawy). SGGW, Warszawa (in Polish).
• Wy s o c k i C . , Z im n y H. , 1983. Biomass production of urban lawns. Pol. ekol. Stud. 9 (1-2): 207-223
• Z h e n g B. , Z h a n g Y, C h e n J . , 1999. Preference to home landscape: wildness or neatness. Landscape and Urban planning, 1: 1-8.
• Z im n y H. , 1976. Miasto jako układ ekologiczny. / Town as an ecological system. Wiad. Ekol. 4: 345-353 (in Polish).
• Z im n y H. , 2005. Ekologia miasta. Agencja Reklamowo-Wydawnicza, Warszawa: 188-195 (in Polish).
• http. 1-www.commons.wikimedia.org/wiki/Berlin-Sch%C3%B-6neberg
• http. 2-www.nileguide.com/destination/berlin/things-to-do/volkspark-schonenberg-rudolph-wilde-park/521825