Gospodarowanie glebową materią organiczną we współczesnym rolnictwie

• Autorzy: Kus J. , Kopinski J.

Warianty tytułu

EN

The soil organic matter management in the contemporary agriculture

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W opracowaniu oceniono wpływ zmian ekonomiczno-organizacyjnych zachodzących w naszym rolnictwie na gospodarowanie glebową materią organiczną. Bilanse glebowej materii organicznej na poziomie kraju, regionu (województwo) i gospodarstw o różnych kierunkach produkcji wyliczono wykorzystując współczynniki jej reprodukcji i degrada­cji. W okresie ostatnich 30 lat stwierdza się znaczne pogorszenie salda bilansu glebowej materii organicznej w Polsce. Jest to spowodowane: ograniczeniem areału uprawy wielo­letnich roślin pastewnych, dużym spadkiem pogłowia zwierząt oraz postępującą specja­lizacją gospodarstw wymuszoną czynnikami ekonomiczno-organizacyjnymi. Aktualnie ponad 30% gruntów użytkują gospodarstwa specjalizujące się w produkcji roślinnej o zni­komej obsadzie zwierząt, w których uprawie dominują zboża, a podstawowym nawozem organicznym jest słoma. Wpływ nawożenia słomą na fizyko-chemiczne i biologiczne wła­ściwości gleby jest słabszy jak nawozów naturalnych, co w konsekwencji może skutkować obniżeniem żyzności gleb. W gospodarstwach specjalizujących się w chowie bydła oraz w gospodarstwach o mieszanym roślinno-zwierzęcym kierunku produkcji nawozy natu­ralne na ogół kompensują w pełni mineralizację glebowej materii organicznej powodowa­ną uprawą roślin. Z kolei w gospodarstwach specjalizujących się w chowie trzody chlew­nej lub drobiu z reguły występuje nadmiar nawozów naturalnych. Dawki azotu zawarte w tych nawozach przekraczają normy określone w Ustawie o nawozach i nawożeniu, co stwarza niebezpieczeństwo zanieczyszczenia wód gruntowych i powierzchniowych bio­genami

EN

The study assessed the impact of economic and organizational changes taking place in our agriculture on the management of soil organic matter. The balances of soil organic matter at the national, regional level (province) and on farms with different directions of production were calculated, using rates of reproduction and degradation of soil organic matter. The period of last 30 years shows a significant deterioration in the balance of soil organic matter in Poland, caused by: reduction in the area of perennial forage crops, a large decrease of livestock density and progressive specialization of farms forced by economic and organizational factors. Currently over 30% of agricultural area is covered by farms specialized in the plant production with little stocking density, and cereals cultivation as a dominating production, where the basic organic fertilizer is a straw. The influence of straw fertilization on the physico-chemical and biological soil properties is lower as in case of natural fertilizer. This results in deterioration of soil fertility. On farms speciali­zing in cattle production and mixed farms (with plant and animal production) natural fer­tilizers can generally compensate the mineralization of soil organic matter caused by crop production. On the other hand, farms specializing in pig and poultry production generally the excessive amount of manure is produced. Nitrogen in natural fertilizers exceed the standards specified in the Act on fertilizers and fertilization, which would cause pollution of ground and surface water by biogenes.

Słowa kluczowe

PL

Polska; rolnictwo; gleby; materia organiczna; zawartosc materii organicznej; bilans substancji organicznej; reprodukcja materii organicznej; degradacja materii organicznej; nawozy naturalne; nawozy organiczne; obsada zwierzat; specjalizacja gospodarstw

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zagadnienia Doradztwa Rolniczego
• Rocznik: 2012
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.5-27,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Kus J.

• Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy, Puławy

autor

Kopinski J.

• Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy, Puławy

Bibliografia

• 1. Fotyma M., Mercik S. (1995): Chemia rolna. Wyd. PWN. Warszawa.
• 2. Goraj L., Mańko G., Osuch D., Płonka R. (2010): Wyniki standardowe uzyskane przez gospodarstwa rolne uczestniczące w polskim FADN w 2009 roku. Cz. I. Wyniki stan­dardowe. IERiGŻ-PIB, Warszawa.
• 3. Goraj L., Mańko G., Osuch D., Płonka R. (2010): Wyniki standardowe uzyskane przez gospodarstwa rolne uczestniczące w polskim FADN w 2009 roku. Cz. II. Analiza wy­ników standardowych. IERiGŻ-PIB, Warszawa.
• 4. Harasim A. (2011): Gospodarowanie słomą. Wyd. IUNG Puławy, ss.77
• 5. Kahnt G. (1981): Grundungung DLG-Verlag. Frankfurt (Main).
• 6. Kopiński J. (2009): Ocena gospodarstw rolniczych o różnej intensywności produkcji na tle wybranych wskaźników agro-środowiskowych. Rocz. Nauk. SERiA, t. 11, z. 1: 223-228.
• 7. Kopiński J., Kuś J. (2011): Wpływ zmian organizacyjnych w rolnictwie na gospodarkę glebową materią organiczną. Problemy Inżynierii Rolniczej, 2(72): 9-29.
• 8. Körschens M. i in. (2004): Humusbilanzierung. Methode zur Beurteilung und Be­messung der Humusversorgung von Ackerland. Standpunkt VDELUFA (Verband Deutscher Landwirtschaftlicher Untersuchungs und Forschungsanstalten), Bonn.
• 9. Krasowicz S. (2005): Cechy rolnictwa zrównoważonego. W: Koncepcja badań nad rolnictwem społecznie zrównoważonym. Wyd. IERiGŻ-PIB, 11: 23-39.
• 10. Krasowicz S., Kuś J., Jankowiak J. (2007): Ekonomiczno- organizacyjne uwarunkowa­nia funkcjonowania gospodarstw rolniczych o różnych kierunkach produkcji. Wyd. IUNG, Raporty PIB, nr 7, 55- 76.
• 11. Krasowicz S., Stuczyński T., Doroszewski A. (2009): Produkcja roślinna w Polsce na tle warunków przyrodniczych i ekonomiczno-organizacyjnych. Studia i Raporty IUNG-PIB, 14: 27-54.
• 12. Kuś J. (2006): Możliwości zrównoważonego rozwoju specjalistycznych gospodarstw rolnych. Problemy Inżynierii Rolniczej, vol. XIV, 2(52), 5-14.
• 13. Kuś J. (2010): Produkcyjne i siedliskowe konsekwencje zmian w produkcji rolniczej w Polsce. Studia i Raporty IUNG-PIB, 22, 65-85.
• 14. Kuś J, Krasowicz S. (2001): Przyrodniczo-organizacyjne uwarunkowania zrównowa­żonego rozwoju gospodarstw rolnych. Pam. Puł., 124, 273-288.
• 15. Maćkowiak Cz. (1998): Słoma jako nawóz w gospodarstwie bezinwentarzowym. Wieś Jutra, 5, 46-48.
• 16. Mazur T. (1995): Rolnicze i ekologiczne znaczenie glebowej substancji organicznej. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 422, 9-19.
• 17. Stuczyński T. i in. (2007): Przyrodnicze uwarunkowania produkcji ro0lniczej w Polsce. Studia i Raporty IUNG-PIB, 7, 77-115.
• 18. Terelak H. in.(2001): Mapa zawartości substancji organicznej w glebach użytków rol­niczych Polski. Wyd. IUNG Puławy.