PL
W pracy przedstawiono wyniki badań wytrzymałości na ścinanie gruntów stanowiących pokrywy stokowe zbocza Góry Sypkiej k. Gdowa (Pogórze Wiśnickie), gdzie w okresie maj–czerwiec 2010 r. powstało kilkanaście form osuwiskowych. Badane grunty stanowiły utwory żwirowo-gliniaste, tworzące zasadniczy materiał koluwiów osuwiskowych, grunty piaszczysto-pylaste, obecne w strefie odkłucia, oraz pyły i łupki ilaste. Zasadnicze badania wytrzymałościowe przeprowadzono metodą bezpośredniego ścinania w skrzynce o przekroju 60 × 60 mm na próbkach zarówno nawodnionych, jak i nienawodnionych oraz częściowo w aparacie trójosiowym. Wyniki badań próbek nawodnionych wykazały, że utwory żwirowo-gliniaste oraz pylasto-piaszczyste charakteryzują się wysokimi wartościami kąta tarcia wewnętrznego oraz zróżnicowanymi wartościami spójności, przy czym znacznie mniejsze wartości tego parametru uzyskano dla gruntów piaszczysto-pylastych. Z kolei badania próbek gruntów piasku i pyłu w stanie niepełnego nasycenia wykazały, że wraz ze zmniejszaniem wilgotności następuje wyraźny zwiększenie ich wytrzymałości na ścinanie, przy czym przyrost ten został spowodowany zwiększeniem spójności pozornej gruntów, a zmiany wartości kąta tarcia wewnętrznego były praktycznie pomijalne. Porównawcze badania metodą bezpośredniego ścinania oraz trójosiowego ściskania dały w przypadku pyłu bardzo zbliżone wartości parametrów charakteryzujących jego wytrzymałość na ścinanie. Kilkukrotne serie ścięć łupków ilastych spowodowały ok. 24−36% redukcję jego wytrzymałości maksymalnej, a uzyskany bezpośrednio z badań resztkowy kąt tarcia wewnętrznego wyniósł 18°.
EN
Shear strength parameters of slope cover soils from Sypka Mts (Wiśnieckie Foothills), where in May and June of 2010 were activated massmovements, are presented in the paper. Mainly loamy gravels (colluviums material) and silty sands (slipping surface soil) were the main soils of slope cover, but were also locally observed silt and shales. Shear strength tests were carried out in direct shear apparatus of dimensions of the box 60 × 60 mm and some tests of silt were done in traxial apparatus. Tests were carried out for saturated as well as unsaturated soil samples. Shear strength test results of saturated soils revealed that loamy gravels and silty sands had great values of angle of internal friction and varied values of cohesion, where smaller ones were obtained for silty sands. In turn, test results of unsaturated sand and silt revealed that decrease of moisture content caused significant increase of shear strength of soils, but the increase was mainly effect of changes of apparent cohesion. Comparison of direct shear and traxial test results of silt gave very similar values of angle of internal friction and cohesion. The multiple shearing of shale caused decrease of the initial shear strength by 24−36% and value of residual angle of internal friction calculated directly on test results was equal to 18°.