PL
Wyniki badań oparto na analizie 321 ankiet przeprowadzonych w rejonie gmin: Mircze, Tyszowce i Werbkowice w woj. lubelskim w latach 2000-2003. W badaniach wyliczono koszty produkcji 1 kg nasion fasoli dla przeciętnego gospodarstwa w poszczególnych latach badań. Określono także nadwyżkę bezpośrednią. Wyliczenia przeprowadzono zgodnie ze standardami obowiązującymi w Unii Europejskiej. Ceny środków ochrony roślin i nawozów mineralnych pochodzą z przedsiębiorstwa FAST-CHEM w Mirczu (woj. lubelskie), w którym zaopatruje się większość objętych ankietą rolników. Ceny usług podano za IERiGŻ. Nadwyżka bezpośrednia uprawy fasoli na suche nasiona wyniosła średnio za cztery lata 1628,53 zł/ha i wahała się od 744,30 zł/ha (w 2001 roku) do 2312,30 zł/ha (w 2000 roku). Ponad trzykrotne różnice w wartości nadwyżki bezpośredniej były spowodowane dwoma czynnikami: niestabilnym plonowaniem fasoli oraz bardzo zmiennymi cenami skupu fasoli na rynku. Na jej wielkość nie miały większego wpływu zmiany cen środków produkcji i usług. Koszt jednostkowy produkcji 1 kg nasion fasoli wyniósł średnio za cztery lata 1,36 zł i wahał się od 1,19 zł (w 2001 roku) do 1,75 zł (w 2003 roku). Producenci fasoli otrzymają w tym roku tylko podstawową płatność obszarową (równowartość 44,5 euro/ha), gdyż Rada Ministrów nie umieściła jej w wykazie gatunków objętych płatnościami uzupełniającymi [Dz. U. Nr 65 z 2004 r., poz. 596]. Trudno oczekiwać by w takiej sytuacji, przy wzrastających kosztach produkcji, nastąpiło zwiększenie wartości nadwyżki bezpośredniej.
EN
The research results are based on analysis of 321 questionnaires carried out in region of communes: Mircze, Tyszowce and Werbkowice in Lublin Province in time 2000-2003. Every year in leaded investigations costs of 1 kg seeds production in average farm have been calculated. Gross margin has been calculated as well. These calculations stay in accordance with EU standards. Prices of pesticides and mineral fertilizers were taken from FAST-CHEM shop in Mircze (Lublin Province), which is based deliverer of agro-chemicals for most of questionnaire farmers. Prices of services were taken from IERIGŻ (Institute of Agricultural and Food Economy). Gross margin of bean cultivation for dry seeds carried out 1628, 53 zloty per 1 hectare average and oscillated from 744, 30 zloty per l hectare in 2001 to 2312, 30 zloty per I hectare in 2000. This over threefold difference in gross margin value was caused by two factors: unstable bean yielding and significant market bean price variation. Despite of changes of means of production prices and service prices had no significant influence on investigated direct surplus value. Cost per piece of 1 kg seed bean production carried out 1, 36 zloty average for investigated period and varied from 1,19 zloty in 2001 to 1,75 zloty per 1 hectare in 2003. Bean producers will receive in this year only basic area payment (as equivalent of 44, 5 euro per 1 hectare), because government did not place it on the list of species with additional payments. Though in such situation and at permanent increasing production costs it seems that there is no chance for increase of direct surplus value.