PL
Artykuł jest próbą szukania odpowiedzi na pytania o to, czy do znanych już problemów współczesnego rolnictwa celowe jest dodawanie jeszcze jednego, a mianowicie różnorodności biologicznej, oraz na ile jest to problem rzeczywisty, dotyczący nas już obecnie czy raczej teoretyczny, sygnalizowany przez środowiska naukowe? Zwrócono uwagę, że z ok. 350 tysięcy znanych gatunków roślin wyższych, ok. 80 tysięcy może być w różnej formie wykorzystywane jako pożywienie dla ludzi bądź zwierząt. Jednak z tej liczby tylko ok. 150 gatunków jest w uprawie z bezpośrednim wykorzystaniem na te cele, a 30 z tych gatunków pokrywa aż w 95% kaloryczne i białkowe potrzeby człowieka. Blisko połowę roślinnych produktów żywnościowych dostarczają tylko 4 gatunki roślin: ryż (Oryza sativa), kukurydza (Zea mays), pszenica (Triticum ssp.) i ziemniak (Solanum tuberosum). Omówiono uwarunkowania historyczne, polityczne i socjoekonomiczne ograniczenia liczby gatunków odgrywających istotną rolę w wyżywieniu świata. Podstawowe rośliny uprawne podzielono na grupy według ich znaczenia ekonomicznego i społecznego wskazując te, które mają szanse zyskania na znaczeniu w przyszłości. Wskazano na 3 aspekty potrzeby zachowania różnorodności biologicznej w uprawach rolniczych: bezpieczeństwo żywnościowe świata, wzrost dochodu rolników i strategiczne interesy poszczególnych państw. W konkluzji wyrażono opinię, że wyłącznie prorynkowa orientacja intensywnego rolnictwa prowadzi do erozji różnorodności biologicznej z pól uprawnych.
EN
This article is an attempt to answer the question whether to the already known problems of the present-day agriculture one should add one more, namely biodiversity, and to what extend it is a real problem or rather a theoretical one pointed out by scientists. It was pointed out that out of ca. 350 thousand known higher plant species about 80 thousand could be used for human or animals consumption. But out of that number only ca. 150 species are grown for direct use for those purposes and 30 of them covered up to 95 per cent of human calories and protein demand. Close to half of plant food products is covered by 4 species only: rice (Oryza sativa), maize (Zea mays), wheat (Triticum ssp.) and potato (Solanum tuberosum). The reduction in the number of species which play an essential role in world nutrition conditioned by historical, political and socio-economical circumstances was discussed. Based on economical and social importance the main cultivated plants were divided into groups and those having chances to be more important in the future were mentioned. The following 3 aspects of the necessity to maintain biodiversity in agriculture crops were indicated: world food security, increasing farmers income and the strategic interests of nations. In conclusion the opinion that purely marked orientated intensive agriculture leads to erosion of biodiversity from the cultivable land was expressed.