Dynamika rozpadu drzewostanów świerkowych w Beskidzie Śląskim

• Autorzy: Dmyterko E. , Bruchwald A.

Warianty tytułu

EN

Decline of Norway spruce stands in the Beskid Slaski Mts.

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The dynamics of decline of Norway spruce forests in the Beskid Śląski Mts. (S Poland) in a 2007−2016 period was analysed based on data from the State Forests Information System. For that purpose we used modified growth model and wind damage risk model. The harvested timber volume (salvage cuts) exceeded the allowable harvest modeled with the stand growth model by 270% in years 2007−2010 (earlier period) and by 89% in the 2011−2016 (later period) period. The highest volume exceed (503 and 307% for earlier and later period respectively) was recorded for the Wisła Forest District. For the deadwood, the harvested volume exceeded the modeled one by 45% (162 in earlier, and 59% in later period). In the Węgierska Górka Forest District the harvested volume amounted to 287% of the modeled one (438 in earlier, and 70% in later period). The largest amount of wind−broken and wind−fallen trees was found in Wisła. Their volume amounted to 48% of the modeled volume (59 in earlier, and 40% in later period). The highest exceed occurred in Węgierska Górka (89 and 70% in the later period respectively). The species composition in the analysed region changed significantly as the share of spruce decreased and share of beech and fir increased (tab. 1). Changes in the aeral fraction of stands in age classes in the Bielsko and Ustroń forest districts were insignificant (tab. 2). For Węgierska Górka, share of stands in age class <20 years increased from 11 to 40%, while the older stands fraction decreased. Major changes occurred in Węgierska Górka and Wisła as far as structure of the stands in the risk damage factor classes is concerned. Fraction for the risk factor classes I and II increased, while for class VI decreased (tab. 3, fig. 4). The highest dynamics of the wind threat measure was recorded especially in Węgierska Górka, where its value decreased from 42 in 2009 to 19 in 2016 (fig. 5). The biggest changes are likely to occur in Wisła in the next years due to the very high fraction of spruce. A significant damage caused by wind may also be expected in Ustroń, where the threat measure is high.

Słowa kluczowe

PL

lesnictwo; Beskid Slaski; drzewostany swierkowe; zamieranie drzew; swierk pospolity; Picea abies; rozpad drzewostanow; System Informatyczny Lasow Panstwowych; model wzrostu drzewostanu; rozmiar uzytkowania rebnego; zagrozenia lasu; szkody od wiatru; modele ryzyka uszkodzenia; Nadlesnictwo Wisla; Nadlesnictwo Wegierska Gorka; Nadlesnictwo Ustron; Nadlesnictwo Bielsko

• Wydawca: -
• Czasopismo: Sylwan
• Rocznik: 2018
• Tom: 162
• Numer: 03
• Opis fizyczny: s.89-199,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Dmyterko E.

• Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi, Instytut Badawczy Leśnictwa, Sękocin Stary, ul.Braci Leśnej 3, 05-090 Raszyn

autor

Bruchwald A.

• Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi, Instytut Badawczy Leśnictwa, Sękocin Stary, ul.Braci Leśnej 3, 05-090 Raszyn

Bibliografia

• Barszcz J., Kozak J., Wężyk P., Widacki W. 1995. Health Condition of Forest in the Silesian Beskid, Polish Carpathians. W: Beckel L. [red.]. Satelite Remote Sensing Forest Atlas of Europe. 194-195.
• Barszcz J., Kozak J., Widacki W. 1994. The Forest Degradation in the Silesian Beskid Mts., Poland. W: 8th Annual Symposium on Geographic Information Systems in Forestry, Environmental and Natural Resources Management. Vancouver, Canada, Symposium Proceedings. T. 2. 895-900.
• Bernadzki E. 1983. Zamieranie jodły w granicach naturalnego zasięgu. W: Białobok S. [red.]. Jodła pospolita Abies alba Mill. PWN. Warszawa – Poznań. 483-501.
• Boratyński A., Konca B., Zientarski J. 1998. Rozmiary prognozy zamierania świerczyn górskich w Polsce. W: Bora-tyński A., Bugała W. [red.]. Biologia świerka pospolitego. PAN, Instytut Dendrologii. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań. 508-528.
• Bruchwald A. 1986. Simulation growth model MDI-1 for Scots pine. Ann. Warsaw Agricult. Univ. SGGW-AR, For. and Wood Technol. 34: 47-52.
• Bruchwald A. 2001. Möglichkeiten der Anwendung von Wuchsmodellen in der Praxis der Forsteinrichtung. Beiträge für Fortwirtschaft und Landschaftsökologie 3: 118-122.
• Bruchwald A., Dmyterko E. 2010a. Lasy Beskidu Śląskiego i Żywieckiego – zagrożenia, nadzieja. Instytut Badawczy Leśnictwa, Sękocin Stary.
• Bruchwald A., Dmyterko E. 2010b. Metoda określania ryzyka uszkodzenia drzewostanu. Leś. Pr. Bad. 2: 165-173.
• Bruchwald A., Dmyterko E. 2013. Model ryzyka uszkodzenia drzewostanu przez wiatr z uwzględnieniem cech rzeźby terenu. W: Okła K. [red.]. Geomatyka Lasów Państwowych – poradnik praktyczny. CILP, Warszawa. 261-281.
• Capecki Z., Głaz J., Gorzelak A., Hawryś Z., Król A., Łopusiewicz R., Sierota A., Rykowski K., Szukiel E., Trampler T., Walendzik R., Tyszka J., Zwoliński A. 1991. Stan lasów w Sudetach (przyczyny, przebieg i konsekwencje zamierania lasów oraz zadania dla gospodarki leśnej). Instytut Badawczy Leśnictwa, Warszawa.
• Capecki Z., Grodzki W., Zwoliński A. 1989. Gradacja wskaźnicy modrzewianeczki Zeiraphera griseana Hb. (Lepidoptera, Tortricidae) w Polsce w latach 1977-1983. Prace Inst. Bad. Leśn. 689: 95-152.
• Durło G. B. 2007. Klimatyczny bilans wodny okresów wegetacyjnych w Beskidach Zachodnich. Acta Agrophysica 19 (3): 553-562.
• Ermich K. 1955. Zależność przyrostu drzew w Tatrach od wahań klimatycznych. Acta Soc. Bot. Poloniae 24: 245-273.
• Feliksik E. 1972. Studia dendroklimatologiczne nad świerkiem (Picea excela L.). Acta Agrar. et Silv. Ser. Silvestris 12: 39-70.
• Feliksik E., Wilczyński S. 2003. Termiczne uwarunkowania przyrostu tkanki drzewnej świerka pospolitego (Picea abies (L.) Karst.) w reglu dolnym Beskidu Żywieckiego. Acta Agrar. Silv. Ser. Silv. 41: 15-24.
• Grodzki W. 2005. Wpływ osłabienia świerka przez zanieczyszczenia przemysłowe w Sudetach Zachodnich na zagroże-nie ze strony szkodników wtórnych. Prace Inst. Bad. Leśn. B 25 (1): 145-162.
• Grodzki W. 2009. Przestrzenne uwarunkowania rozwoju obecnej gradacji kornika drukarza Ips typographus (L.) w Bes-kidzie Śląskim i Żywieckim. W: Starzyk J. [red.]. Problem zamierania drzewostanów świerkowych w Beskidzie Śląskim i Żywieckim. Oficyna Wydawniczo-Drukarska „Secesja”. Kraków. 73-82.
• Kondracki J. 2002. Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa.
• Lech P., Żółciak A. 2006. Uwarunkowania występowania opieńkowej zgnilizny korzeni w lasach Beskidu Żywieckiego. Leś. Pr. Bad. 2: 33-49.
• Manion P. D. 1981. Tree disease concept. Prentice Hall Inc. New Jersey.
• Mańka M. 1998. Ważniejsze choroby infekcyjne. W: Boratyński A., Bugała W. [red.]. Biologia świerka pospolitego. PAN, Instytut Dendrologii. Bogucki Wydawnictwo Naukowe. Poznań. 427-455.
• Rother M., Roloff A. 1998. Wasserhaushaltsuntersuchungen an Einzelbäumen der Fichte (Picea abies (L.) Karst.) unter dem Einfluß von Wassermangel. W: Untersuchung von Waldökosystemen im Erzgebirge als Grundlage für einen ökologisch begründeten Waldumbau. Forstwissenchaftliche Beiträge Tharandt 4.
• Szabla K. 2009. Aktualny stan drzewostanów świerkowych w Beskidach i ich geneza. W: Starzyk J. [red.]. Problem zamierania drzewostanów świerkowych w Beskidzie Śląskim i Żywieckim. Oficyna Wydawniczo-Drukarska „Secesja”, Kraków. 13-43.
• Szabla K. 2017. Proces rozpadu drzewostanów świerkowych w Beskidzie Śląskim i Żywieckim w następstwie gradacji owadów kambiofagicznych i grzybów patogenicznych oraz sposób zagospodarowania tych drzewostanów w latach 203-2015. Postępy Techniki w Leśnictwie 137: 23-31.
• Trampler T., Kliczkowska A., Dmyterko E., Sierpińska A. 1990. Regionalizacja przyrodniczo-leśna na podstawach ekologiczno-fizjograficznych. PWRiL, Warszawa.
• Wilczyński S., Feliksik E. 2005. Disturbances In variation of the annual ring width of Norway spruce in Polish Western Beskids Mountains. Jour. For. Sci. 51: 539-547.
• Zachara T. 2006. Problem szkód w lasach powodowanych przez śnieg i wiatr oraz sposoby przeciwdziałania im. Sylwan 150 (10): 56-64.
• Zajączkowski J. 1991. Odporność lasu na szkodliwe działanie wiatru i śniegu. Wydawnictwo „Świat”, Warszawa.
• Zielony R., Kliczkowska A. 2012. Regionalizacja przyrodniczo-leśna Polski 2010. CILP, Warszawa.
• Zwoliński J. 2003. Ocena zagrożenia lasów świerkowych w Beskidzie Śląskim przez zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego. Prace Inst Bad. Leśn. A 1 (951): 53-68.
• Żółciak A., Lech P., Małecka M., Sierota Z. 2009. Opieńkowa zgnilizna korzeni a stan zdrowotny drzewostanów świerkowych w Beskidach. W: Starzyk J. [red.]. Problem zamierania drzewostanów świerkowych w Beskidzie Śląskim i Żywieckim. Oficyna Wydawniczo-Drukarska „Secesja”. Kraków. 61-72.