PL
U dzieci chorych na celiakię w wieku od 3,1 do 17,8 roku życia oceniano w surowicy stężenie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Niedobór 25OHD3 stwierdzono wśród dzieci nie przestrzegających diety, zamieszkałych w dużych miastach, oraz w wieku powyżej 10 roku życia. Stężenie witaminy A u przestrzegających i nie stosujących dietę bezglutenową było podobne i znajdowało się w dolnych granicach wartości prawidłowych. Nie stwierdzono niedoboru witaminy E. Analiza procentowej realizacji normy na witaminy A, E, 25OHD3, białko, wapń, fosfor w diecie nie wykazała niedoborów ww. składników. Wśród objawów późno rozpoznanej (10% chorych) lub nie leczonej celiakii dominują: upośledzenie rozwoju fizycznego — głównie długości ciała, opóźnienie wieku kostnego połączone z nieprawidłowym uwapnieniem kości, niekiedy zniekształcenia kostne, zmiany skórne i na śluzówkach jamy ustnej, nadpobudliwość, nieprawidłowy zapis EEG, opóźnienie pokwitania i zaburzenia miesiączkowania. Za część z tych objawów może być odpowiedzialny niedobór witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (1, 2, 8, 11, 12, 13, 15). Celem pracy była ocena gospodarki wapniowio-fosforanowej oraz stężenie witamin 25OHD3, A i E w surowicy u dzieci chorych na celiakię w wieku przedszkołnym i szkolnym.
EN
In children with coeliac disease aged from 3.1 to 17.8 years the levels of fat-soluble vitamins were determined in serum. Deficiency of 25-OHD3 was demonstrated in children not observing the recommended diet, living in cities, and aged over 10 years. Vitamin A concentration was similar in those on gluten-free diet or not observing this diet, and it was at the lower normal range. Deficiency of vitamin E was not found. The analysis of the realization of the requirements, in percent, for vitamins A, E and 25-OHD3, protein, calcium and phosphorus in diet failed to demonstrate deficiency of these components. The manifestations of late diagnosed (10% of cases) or non-treated coeliac disease include, in particular, retarded somatic development, mainly height, delay of skeletal maturation associated with abnormal calcification of bones, sometimes skeletal deformities, skin and oral mucosal changes, irritability, abnormalities in EEG tracings, delayed menarche and menstruation disturbances. Some of these manifestations may be caused by deficiency of vitamins soluble in fats (1, 2, 8, 11, 12, 13, 15). The purpose of this study was evaluation of calcium-phosphate metabolism and serum levels of vitamins 25-OHD3, A and E in children with coeliac disease at preschool and school age.