Przepływ nienaruszalny jako obszar potencjalnego konfliktu pomiędzy rolą wody podziemnej w zaopatrzeniu ludności a jej funkcją środowiskową

• Autorzy: Zurek A.

Warianty tytułu

EN

Environmental flow as an area of potential conflict between the role of groundwater in the supply and its environmental function

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule zwrócono uwagę na możliwy konflikt przy realizacji dwóch podstawowych wg Dyrektyw UE celów ochrony wód podziemnych: zaopatrzenia ludności w dobrej jakości wodę pitną i spełnienia funkcji środowiskowej w stosunku do ekosystemów zależnych od wód podziemnych. Przedstawiono polskie propozycje dotyczące definicji i metodyk wyznaczania przepływu nienaruszalnego, którego funkcją jest między innymi zagwarantowanie dobrej jakości ekologicznej wód powierzchniowych. Propozycje hydrologów zmierzają generalnie do zwiększenia jego wielkości nawet do poziomu, który odpowiada średniemu odpływowi podziemnemu. Oznacza to w praktyce wielkość przepływu nienaruszalnego na poziomie zasobów odnawialnych wód podziemnych i redukuje do zera wielkość zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych. W artykule przedstawiona jest propozycja oceny wielkości przepływu nienaruszalnego, która zabezpieczałaby przed nadmiernym sczerpaniem zasobów wód podziemnych i obniżeniem zwierciadła wód gruntowych do poziomu zagrażającego ekosystemom lądowym związanym z wodami podziemnymi.

EN

In the article the possible conflict between the two basic functions of groundwater imposed by EU directives: drinking water supply and environmental role, is indicated. Environmental Water Requirements to maintain good ecological status of Groundwater Dependent Ecosystems mean the same as environmental flow in the case of rivers. The Polish proposals of the environmental flow definitions and methodologies for its value identification are presented. These proposals are intended to increase the environmental flow rate to the value which corresponds to groundwater outflow. This means in practice that the renewable resources of groundwater are reduced to zero. The idea of groundwater environmental flow is proposed. The main aims of groundwater environmental flow are protecting the groundwater resources against the overexploitation and the groundwater table against permanent dropping in the areas of Groundwater Dependent Terrestrial Ecosystems.

Słowa kluczowe

PL

gospodarka wodna; przeplyw wody; przeplyw nienaruszalny; wody podziemne; zasoby wodne; ekosystemy zalezne od wod; dyrektywy unijne

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Scientiarum Polonorum. Formatio Circumiectus
• Rocznik: 2014
• Tom: 13
• Numer: 4
• Opis fizyczny: s.301-314,rys.,bibliogr.

Twórcy

autor

Zurek A.

• Katedra Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, al.Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

Bibliografia

• Act Government, 2009. Environmental Flows. Factsheet. Departament of the Environment, Climate Changes, Energy and Water Canberra (Australia).
• Arthington A.H., Bunn S.E., Poff N. L., Naiman R. J., 2006. The challenge of providing environmental flow rules to sustain river ecosystems. Ecological Applications 16(4), 1311–1318.
• Bertrand G., Goldscheider N., Gobat J.-M., Hunkeler D., 2012. Review: From multi-scale conceptualization to a classification system for inland groundwater-dependent ecosystems. Hydrogeol. J. 20, 5–25.
• Boulton A.J., 2005. Chances and challenges in the conservation of groundwaters and their dependent ecosystems. Aquatic Conservation – Marine and Freshwater Ecosystems 15(4), 319–323.
• Bunn S.E., Arthington A.H., 2002. Basic principles and ecological consequences of altered flow regimes for aquatic biodiversity. Environm. Manag. 30, 492–507.
• Colvin C., Le Maitre D., Hughes S., 2002. Assessing terrestrial groundwater dependent ecosystems in South Africa. Report 1090-2/2/03. Water Research Commission Pretoria.
• DWP, 2006. Dyrektywa 2006/118/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. w sprawie ochrony wód podziemnych przed zanieczyszczeniem i pogorszeniem ich stanu. Dz.Urz. Unii Europejskiej L. 372, T. 49, 27 grudnia 2006.
• Dyson M., Bergkamp G.J.J., Scanlon J. (red.), 2003. Flow: The Essentials of Environmental Flows. International Union for Conservation of Nature and Natural Resources (IUCN) Gland (Switzerland) – Cambridge (UK).
• Eamus D., 2009. Identifying groundwater dependent ecosystems. A guide for land and water managers. Land & Water Sydney (Australia).
• EC, 2012. Common Implementation Strategy for the Water Framework Directive. Technical Report on Groundwater Dependent Ecosystems. Technical Report 6.
• GENESIS, 2012. Deliverable 4.3: New indicators for assessing GDE vulnerability, www.thegensisproject. eu.
• Grela J., Stochliński T., 2004. Obliczanie przepływu hydrobiologicznego według metodyki IFIM. Czas. Techn. 15-Ś, 39–57.
• Grela J., Stochliński T., 2005a. O metodach wyznaczania wielkości przepływu nienaruszalnego (1). Aura 6, 15–17.
• Grela J., Stochliński T., 2005b. O metodach wyznaczania wielkości przepływu nienaruszalnego (2). Doświadczenia zagraniczne. Aura 7, 30–31.
• Grela J., Stochliński T., 2005c. Zastosowanie metody IFIM do wyznaczenia przepływu nienaruszalnego dla przekroju zbiornika Krempna. Aura 8, 18–20.
• Grela J., Stochliński T., 2005d. Doświadczenia w zastosowaniu metody IFIM do obliczenia wielkości przepływu hydrobiologicznego na obszarze Karpat. Gosp. Wodna 2, 52–57.
• Gręplowska Z., Stochliński T., 2004. Przepływ nienaruszalny. Cz. 1. Podstawy. Czas. Techn. 15-Ś, 59–96.
• Kløve B., Ala-aho P., Bertrand G., Boukalova Z., Ertürk A., Goldscheider N., Ilmonen J., Karakaya N., Kupfersberger H., Kværner J., Lundberg A., Mileusnić M., Moszczynska A., Muotka T., Preda E., Rossi P., Siergieiev D., Šimek J., Wachniew P., Widerlund A., 2011. Groundwater dependent ecosystems. Cz. I. Hydroecology, threats and status of ecosystems. Environ. Sci. Policy 14, 770–781.
• Kostrzewa H., 1977. Weryfikacja kryteriów i wielkości przepływów nienaruszalnych dla rzek Polski. Mat. Bad. IMGW. Seria: Gospodarka Wodna i Ochrona Wód. Warszawa, ss. 208.
• Kostrzewa H., 1980. Przepływy nienaruszalne – stan i kierunki badań. Gosp. Wodna 1, 12–15.
• Krzanowski S., Wałęga A., 2007. Zastosowanie sztucznych sieci neuronowych do predykcji szeregów czasowych stanów wody i przepływów w rzece. Acta Sci. Pol., Formatio Circumiectus 6(4), 59–73.
• KZGW, 2014. Encyklopedia RDW – Ramowej Dyrektywy Wodnej, http://www.rdw.org.pl/encyklopedia-rdw/p.html.
• Nachlik E. (red.), 2004. Identyfikacja i ocena oddziaływań antropogenicznych na zasoby wodne dla wskazania części wód zagrożonych nieosiągnięciem celów środowiskowych. Monografia 318, Seria: Inżynieria Środowiska. Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej Kraków.
• Nachlik E. (red.), 2006. Identyfikacja i ocena oddziaływań antropogenicznych na zasoby wodne rzeki Raby wraz z oszacowaniem ryzyka nieosiągnięcia celów środowiskowych. Monografia 340, Seria: Inżynieria Środowiska. Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej Kraków.
• Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 10 stycznia 2012 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy – Prawo wodne. Dz.U. z 2012 r., poz. 145.
• RDW, 2000. Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej. Dz.Urz. Wspólnot Europejskich L 327, T. 43, 22 grudnia 2000.
• Richter B., Thomas G.A., 2008. Dam Good Operations. International Water Power and Dam Construction July 2008, s. 14–17.
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu i trybu opracowywania planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy oraz warunków korzystania z wód regionu wodnego. Dz.U. z 2004 r. Nr 126, poz. 1318.
• Sophocleous M., 2007. The Science and Practice of Environmental Flows and the Role of Hydrogeologists. Ground Water 45(4), 393–401.
• Stochliński T. i in., 2007. Opracowanie metodycznych podstaw oraz narzędzi gospodarowania zasobami wodnymi w zlewni z uwzględnieniem ich jakości. Proj. Badawczy KBN nr T12B 035 27. IMGW Oddz. w Krakowie – AGH Kraków.
• Szpindor A., Piotrowski J., 1986. Gospodarka wodna. PWN Warszawa.
• Więzik U., 2002. Metoda określenia przepływu nienaruszalnego w rzekach i potokach górskich. Zesz. Nauk. Inżynieria Włókiennicza i Ochrona Środowiska, Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej, Ser. 3, Konferencje 7, 214–221.
• Winter T.C., Harvey J.W., Franke O.L., Alley W.M., 1998. Ground Water and Surface Water. A Single Resource. U.S. Geological Survey Circular 1139. Denver (Colorado), ss. 79.
• Witczak S., 2006. Ochrona jakości wód podziemnych w świetle dyrektyw UE. [W:] Problemy wykorzystania wód podziemnych w gospodarce komunalnej. XVI Symp. Nauk.-Techn. Problemy związane z wprowadzaniem ramowej dyrektywy wodnej. PZITS Częstochowa, 61–71.
• Witczak S., Kania J., Żurek A., Duliński M., Różański K., Wachniew P., 2013. Gospodarowanie wodami podziemnymi w Polsce a kierunki zmian w dyrektywach UE w świetle realizacji europejskiego projektu GENESIS. Gosp. Wodna 3, 96–102.
• Witczak S., Prażak J., Żurek A., 2002. Wody podziemne i powierzchniowe jako niepodzielny zasób środowiska wodnego. [W:] Gospodarowanie zasobami wód podziemnych. XIV Konf. Problemy wykorzystywania wód podziemnych w gospodarce komunalnej. Częstochowa, 19–28.
• Witczak S., Żurek A., 2008. Problemy związane z uwzględnieniem przepływu nienaruszalnego przy ocenie dyspozycyjnych zasobów wodnych. [W:] Problemy wykorzystania wód podziemnych w gospodarce komunalnej. XVII Symp. Nauk.-Techn. Zrównoważone gospodarowanie zasobami wód podziemnych na terenach przekształconych antropogenicznie. PZITS Częstochowa, 38–48.
• Witowski K., Filipkowski A., Gromiec M., 2001. Obliczanie przepływu nienaruszalnego. Poradnik IMGW. Zakład Gospodarki Wodnej Warszawa.
• Wyżga B., Amirowicz A., Radecki Pawlik, Zawiejska J., 2009. Hydromorphological conditions, potential fish habitats and the fish community in a mountain river subjected to variable human impacts, the Czarny Dunajec. Polish Carpath. River Res. Applic. 25(5), 517–536.

Identyfikatory

DOI

10.15576/ASP.FC/2014.13.4.301