Spatial variability of low-flows in the upper Warta River catchment

• Autorzy: Kozek M.

Warianty tytułu

PL

Przestrzenna zmienność przepływów niżówkowych w zlewni górnej Warty

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Low-flows are an important component of the river regime. Their identification advances our knowledge about the formation of water resources in drought conditions. The analyses that we have carried out aimed to indicate the spatial structure of these flows. Our study area was the Warta River catchment up to the water-gauge at Sieradz. The input research material consisted of a sequence of daily discharge data for 12 gauging stations located in this catchment, in the period of 1971-2000, made available by IMGW-PIB. At the first stage, periodic flows based on flow time-duration curve and annual minimum flows were determined. Their values have been converted into specific flows, which facilitated the conduct of comparative analyses. On the basis of the obtained results, the spatial variability of low-flows in studied catchment was evaluated. The annual number of days with low-flows was identified for all gauge sections. The dynamics and distribution of low flow appearing in the multiannual period were evaluated. The analyses we have carried out made it possible to identify the factors, which determine the structure of low-flows. Research results have been illustrated with relevant maps and graphs.

PL

Przepływy niżówkowe stanowią ważny element reżimu rzecznego. Ich rozpoznanie poszerza wiedzę o kształtowaniu się zasobów wodnych w warunkach suszy. Przeprowadzone analizy miały na celu ocenę przestrzennej struktury tych przepływów. Obszarem badań była zlewnia Warty po wodowskaz w Sieradzu. Wejściowy materiał badawczy stanowiły serie przepływów dobowych z okresu 1971–2000 dla 12 wodowskazów zlokalizowanych w tej zlewni, udostępnione przez IMGW-PIB. W pierwszym etapie wyznaczono przepływy okresowe na bazie krzywej czasów trwania wraz z wyższymi oraz roczne przepływy minimalne. Ich wartości zostały przeliczone na odpływy jednostkowe, dzięki czemu możliwe były analizy porównawcze. Na podstawie uzyskanych wyników dokonano oceny przestrzennej zmienności przepływów niżówkowych w badanej zlewni. Dla wszystkich przekrojów zidentyfikowano roczną liczbę dni z przepływem niżówkowym. Ocenie poddano także dynamikę i rozkłady minimów przepływu, pojawiających się w okresie wieloletnim. Przeprowadzone analizy pozwoliły na wyodrębnienie czynników decydujących o strukturze przepływów niżówkowych. Wyniki badań zostały zilustrowane na stosownych mapach i wykresach.

Słowa kluczowe

EN

Warta River; catchment; low flow; spatial variability

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Scientiarum Polonorum. Formatio Circumiectus
• Rocznik: 2018
• Tom: 17
• Numer: 3
• Opis fizyczny: p.67-76,fig.,ref.

Twórcy

autor

Kozek M.

• Department of Hydrology and Water Management, Faculty of Geographical Sciences, University of Lodz, Narutowicza 88, 90-139 Lodz

Bibliografia

• Bartczak A., Glazik R., Tyszkowski S. (2014). Czasowe i przestrzenne zróżnicowanie odpływu jednostkowego w zlewni rzeki Zgłowiączki (wschodnia część Kujaw). Nauka Przyroda Technologie, 8, 3, 1–16
• Bartnik A., Jokiel P. (2005). Niektóre problem zmian i zmienności rocznego hydrogramu przepływu rzecznego na podstawie Pilicy w Przedborzu. Wiadomości IMGW, 28, 2, s. 5–31.
• Brykała D. (2009). Przestrzenne i czasowe zróżnicowanie odpływu rzecznego w dorzeczu Skry Lewej. Prace Geograficzne, 221, 155 s.
• Byczkowski A. (1999). Hydrologia. t. I, Warszawa: Wyd. SGGW.
• Dębski K. (1970). Hydrologia. Warszawa: Arkady.
• Dynowska I. (1994). Reżim odpływu rzecznego, plansza 32.3 Odpływ rzeczny. W: Atlas Rzeczpospolitej Polskiej. IGiPZ PAN, Główny Geodeta Kraju, Warszawa: PPWK im. E. Romera S.A.
• Fajer M. (2003). Budowle wodne jako element krajobrazu w dorzeczu Liswarty W: Woda w przestrzeni przyrodniczej i kulturowej. (red.) Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG, 2, Sosnowiec, s. 78–86
• Fajer M. (2007). Zmiany krajobrazu doliny Liswarty w ostatnim tysiącleciu uwarunkowane gospodarczą działalnością człowieka. [w:] Doliny rzeczne – przygoda – krajobraz – człowiek. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 7, Sosnowiec, s. 219–227.
• Franczak P., Hudyka M., Buczek K., Górnik M. (2015). Zróżnicowanie przestrzenne i zmienność odpływu w zlewniach fliszowych na obszarze Masywu Babiej Góry. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, 70, 1, 95–116.
• Jaguś A., Rzętała M. (2000). Procesy brzegowe w obrębie zbiornika Poraj. Geographia Studia et Dissertationes, 23, s. 59–90.
• Jokiel P. (1987). Proces wysychania zlewni i jego fizjograficzne uwarunkowania. Acta Geogr. Lodz., 56.
• Jokiel P. (1994). Zasoby, odnawialność i odpływ wód podziemnych strefy aktywnej wymiany w Polsce. Acta Geogr. Lodz., 66–67.
• Jokiel P. (2004). Zasoby wodne środkowej Polski na progu XXI wieku. Łódź: Wyd. UŁ.
• Kaznowska E. (2006). Charakterystyka susz hydrologicznych na przykładzie wybranych rzek północno – wschodniej części Polski. Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich, 4, Kraków: Wyd. PAN s. 51–59
• Kaznowska E., Hejduk A., Hejduk L. (2015). Charakterystyka występowania wezbrań i niżówek w małej zlewni Niziny Mazowieckiej. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie, 15, 3, s. 45–59.
• Michalczyk Z. (2017). 7.1. Odpływ średni, zmienność w czasie i zróżnicowanie przestrzenne. W: Jokiel P., Marszelewski Z., Pociask-Karteczka J. (red.), Hydrologia Polski. Warszawa: Wyd. Nauk PWN.
• Mikulski Z. (1963) Zarys hydrografii Polski, Warszawa: Wyd. Nauk. PWN.
• Motyka J., Czop M., Jończyk W., Stachowicz Z., Jończyk I., Martyniak R. (2007). Wpływ głębokiej eksploatacji węgla brunatnego na zmiany środowiska wodnego w rejonie kopalni „Bełchatów”. Górnictwo i geoinżynieria, 2, s. 477– 48.
• Ozga-Zielińska M., Brzeziński J. (1997). Hydrologia stosowana. Warszawa: Wyd. Nauk. PWN.
• Paczyński B., Sadurski A. (red.) (2007). Hydrogeologia regionalna Polski. t. 1, Wody słodkie, Warszawa: PIG.
• Pociask-Karteczka J., Baścik M., Nieckarz Z. (2010). Zróżnicowanie przestrzenne i zmienność odpływu ze zlewni tatrzańskich. W: A. Kotarba (red.) Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego a Człowiek. Nauka o Zarzadzanie obszarem Tatr i ich otoczeniem. t. I Nauki o Ziemi, Tatrzański Park Narodowy, Pol. Tow. Przyjaciół Nauk o Ziemi, Oddz. Krak., Zakopane, 123–130.
• Richling A. (red.) (2006). Geografia fizyczna Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.
• Szewczyk R. (2007). Roboty remontowe na zbiorniku „wodnym” Poraj w latach 2000–2006. Nauka Przyroda Technologie, 1, 2, Poznań, 1–8.
• Strzebońska-Ratomska B. (1994). Metodyka oceny intensywności i zasięgu suszy hydrologicznej. cz. I: Susza hydrologiczna na Podkarpaciu w latach 1961–1990, Wiad. IMGW, 4, 15–42.
• Tokarczyk T. (2008). Wskaźniki oceny suszy stosowane w Polsce i na świeci. Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich, 7, Kraków: Wyd. PAN, 167–182.
• Tomalski P., Tomaszewski E. (2015). Metody, formuły i wzory obliczeniowe zastosowane w pracy. W: Jokiel P. (red.) Metody statystyczne w analizach hydrologicznych środkowej Polski. Łódź: Wyd. UŁ, 215–271.
• Tomaszewski E. (2012). Wieloletnia i sezonowa dynamika niżówek w rzekach środkowej Polski. Łódź: Wyd. UŁ.
• Tomaszewski E., (2017). 7.3.2.Niżówki i susze. W: Jokiel P., Marszelewski Z., Pociask-Karteczka J. (red.), Hydrologia Polski , PWN.
• Wachowiak G., Galiniak G., Jończyk W., Martyniak R. (2011). Ocena zmian odpływu w zlewni rzeki Widawki w roku hydrologicznym 2010 pod wpływem oddziaływania inwestycji górniczo-energetycznej w rejonie Bełchatowa. Górnictwo i Geoinżynieria, 3, 381–39
• Yule G., Kendall M. G. (1966). Wstęp do teorii statystyki. Warszawa: Wyd. Nauk. PWN.

Identyfikatory

DOI

10.15576/ASP.FC/2018.17.3.67