Wpływ antropopresji na dynamikę wzrostu warstwy akrotelmowej na torfowisku wysokim Baligówka w Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej

• Autorzy: Malec M. , Klatka S. , Ryczek M.

Warianty tytułu

EN

Influence of anthropopressure on dynamics of akrotelm layer development on the raised peat-bog Baligowka in the Orawsko-Nowotarska Valley

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem niniejszego opracowania było określenie dynamiki wzrostu warstwy akrotelmowej na torfowisku Baligówka w Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej. Teren ten był w przeszłości i jest obecnie silnie odwodniony w związku z eksploatacją torfu. Zanotowano tu także częste pożary. Badania przeprowadzone metodą dendrologiczną według Korczagina [1960] i Piczugina [1967] wykazały, że mimo silnej antropopresji przyrost zarówno całej warstwy organicznej, jak i wydzielonej warstwy torfu charakteryzuje się średnią roczną dynamiką wzrostu. Porównanie wyników otrzymanych na tym obiekcie z innymi uzyskanymi w tym regionie pokazuje silny wpływ warunków hydrologicznych na dynamikę wzrostu warstwy akrotelmowej. Torfowisko wysokie Baligówka jest silnie przesuszonym obiektem i podobnie jak Bór za Lasem odznacza się najsłabszym przyrostem warstwy organicznej wynoszącym 3,78 mm na rok.

EN

The aim of this work was determination of dynamics of akrotelm layer on the peat-bog Baligówka in the Orwsko-Nowotarska Valley. This object both in the past and at present undergoes strong pressure as a result drainage, exploitation and fires. Investigations were carried out by use of the dendrological method according to Korczagin [1960] and Piczugin [1967] showed that in spite of strong anthropopressure, development of all the organic layer as well as peat is characterized by mean yearly dynamics of growth. Comparison of results obtained on this object with the ones investigated in this region shows strong influence of hydrological conditions on dynamics of akrotelm layer development. The raised peat-bog Baligówka is highly dried object and similarly as the peat-bog Bór za Lasem is characterized by the lowest growth of the akrotelm layer, amounting 3,78 mm in year.

Słowa kluczowe

PL

torfowiska wysokie; akrotelm; torf; tempo przyrostu; torfowisko Baligowka; antropopresja

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Scientiarum Polonorum. Formatio Circumiectus
• Rocznik: 2015
• Tom: 14
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.149-160,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Malec M.

• Katedra Rekultywacji Gleb i Ochrony Torfowiska, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, al.Mickiewicza 24/28, 30-059 Kraków

autor

Klatka S.

• Katedra Rekultywacji Gleb i Ochrony Torfowiska, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, al.Mickiewicza 24/28, 30-059 Kraków

autor

Ryczek M.

• Katedra Rekultywacji Gleb i Ochrony Torfowiska, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, al.Mickiewicza 24/28, 30-059 Kraków

Bibliografia

• Boroń, K., Mietelski, J., Lipka, K., Gaca, P., Jasińska, M. (2001). Radionuclides in raised bogs on example of “Bór za Lasem” in Orawsko-Nowotarska Valley in Tatra Mountains Foothill, Poland. J Environ Monit, 3(3), 324–329
• Bruchwald, A. (1999). Dendrometria. Wyd. 3. Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
• Ilnicki, P. (2002). Torfowiska i torf. Wydawnictwo AR, Poznań.
• Ingram, H.A.P. (1978). Soil layers in mires: functions and terminology. J. Soil Science, 29, 224–227.
• Korczagin, A.A. (1960). Oprjedjeljenije wozrasta i dlitjelnosti żizni mchow i pjeczjenocznikow. [W:] Poliewaja gieobotanika. Red. E.M. Ławrienko, A.A. Korczagin. Akademia Nauk ZSSR, Inst. Bot., Moskwa.
• Kucharzyk, S., Szary, A. (2012). Degradacja i ochrona torfowisk wysokich w Bieszczadzkim Parku Narodowym. Rocz. Bieszcz., 20, 83–97.
• Lipka, K., Kosiński, K. (1993). Torfowiska w okolicy Czarnego Dunajca na tle sieci hydrograficznej. [W:] Melioracje terenów górskich a ochrona środowiska. Sesja Naukowa z okazji 100-lecia uniwersyteckich studiów rolniczych w Polsce, Kraków 25.06.1990. Wydawnictwo AR, Kraków, 197–207.
• Lipka, K., Szewczyk, G., Malec, M. (2010). The growth dynamics of the acrotelm layer of the raised bog „Bór za Lasem” in the Orawsko-Nowotarska Basin. EJPAU, 13(3), #06.
• Łajczak, A. (2006). Torfowiska Kotliny Orawsko-Nowotarskiej. Rozwój, antropogeniczna degradacja, renaturyzacja i wybrane problemy ochrony. Instytut Botaniki PAN, Kraków.
• Łajczak, A. (2010). Operat ochrony ekosystemów torfowiskowych i bagiennych (rzeźba). Maszynopis. Krameko, Kraków.
• Malec, M. (2006). Dynamika wzrostu torfowisk wysokich w Bieszczadach Zachodnich. Praca doktorska. Maszynopis. AR Kraków.
• Malec, M. (2007). Dynamika wzrostu wybranych torfowisk wysokich w Bieszczadach Zachodnich. Parki Nar. Rez. Przyr., 26(3), 49–64.
• Malec, M. (2011). Stan aktualny i antropogeniczne przekształcenia ekosystemu torfowiska Puścizna Długopole w Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej. Ochr. Środ. Zas. Natur., 49, 548–558.
• Malec, M. (2012). Aktualny stan szaty roślinnej na torfowisku Baligówka. Maszynopis. Katedra Rekultywacji Gleb i Ochrony Torfowisk UR, Kraków.
• Piczugin, A. (1967). Torfjanyje mestorażdienja [Peat deposit]. Wysszaja Szkoła, Moscow.
• Podbielkowski, Z., Tomaszewicz, H. (1979). Zarys hydrobotaniki. PWN, Warszawa.
• Rojek, A. (2014). Wykorzystanie metody dendrologicznej do oceny przyrostu warstwy akrotelmowej na torfowisku wysokim Przymiarki w Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej. Praca magisterska. Maszynopis. UR, Kraków.
• Tobolski, K. (2000). Przewodnik do oznaczania torfów i osadów jeziornych. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Van der Schaff, S. (1998). Selfregulation of acrotelm transmissivity and discharge in two Irisch Midland raised bogs. Proc. Of the Inter. Peat symposium: Peatlands restoration and reclamation – technigues and regulatory considerations, Duluth (Minnesota, USA), 161–169.
• Zając, E. (2003). Proces samoregenarcji terenów poeksploatacyjnych na torfowiskach w Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej. Praca doktorska. Maszynopis. AR Kraków.
• Zielski, A., Krąpiec, M. (2004). Dendrochronologia. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Identyfikatory

DOI

10.15576/ASP.FC/2015.14.1.149