Propozycje w zakresie organizacji procesów racjonalnej przebudowy struktur gruntowych terenów wiejskich Polski

• Autorzy: Lech-Turaj B. , Szlapa A.

Warianty tytułu

EN

Proposals for oragnization of rational reconstruction of land structures in the rural areas in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Tereny wiejskie mają ogromne znaczenie zarówno dla środowiska przyrodniczego jak i życia gospodarczego Polski. Coraz większego znaczenia nabierają ich funkcje pozarolnicze, takie jak: mieszkalnictwo, gospodarka wodna, regeneracja sił i zdrowia ludności, ochrona walorów środowiska przyrodniczego, leśnictwo itd. Konieczność przebudowy struktur agrarnych, uregulowania procesów związanych z obiegiem wody i erozją wodną oraz potrzeba ochrony zasobów wodnych i biocenoz naturalnych będzie wymagała uformowania na tych obszarach nowego modelu użytkowania oraz wprowadzenia gruntownych zmian w kierunkach rolniczego gospodarowania. Akcesja Polski do Unii Europejskiej w 2004 roku stworzyła możliwość podjęcia długofalowych, niezwykle kosztownych, ale niezbędnych, działań realizujących najważniejsze cele ogólnospołeczne, takich jak ochrona przeciwpowodziowa i regulacja stosunków wodnych, ochrona zasobów i walorów środowiska przyrodniczego i jego częściowa renaturyzacja, kształtowanie pożądanych walorów klimatycznych i krajobrazowych terenów wiejskich, poszerzenie funkcji rolniczej gospodarstw rolnych (obok działalności produkcyjnej) o działalność ekologiczną (ochronną i konserwatorską) oraz pielęgnowanie cech kulturowych i etnograficznych obszarów wiejskich. Działania te, ze względów organizacyjnych i ich prospołeczny charakter, powinno się prowadzić w ramach rządowych programów operacyjnych programowanych i realizowanych na obszarach kilku województw o zbliżonych cechach struktur agrarnych i środowiska przyrodniczego Finansowane powinny być głównie ze środków funduszy unijnych i środków budżetowych. Niezwykle ważnym zadaniem dla rządu powinno stać się opracowanie takich programów dla regionów położonych w dorzeczu górnej oraz środkowej i dolnej Wisły. Szczególnie pilne, ze względu na ogromne zagrożenie powodziowe znacznych obszarów, wyjątkowe walory przyrodnicze i kulturowe oraz ogromne znaczenie regionu dla właściwego funkcjonowania zarówno środowiska przyrodniczego jak i życia gospodarczego Polski jest opracowanie i realizacja tego typu programu dla trzech województw położonych w dorzeczu górnej Wisły (śląskiego, małopolskiego i podkarpackiego) posiadających w swoich granicach większość obszarów górskich i wyżynnych kraju, w tym cały obszar polskich Karpat. Przy realizacji tych zadań powinno znaleźć zastosowanie, pod warunkiem wprowadzenia istotnych zmian w przepisach i procedurach stanowiących ramy prawne jego stosowania, scalenie gruntów jako efektywne i niezbędne narzędzie do kompleksowej przebudowy rozłogów gospodarstw rolnych i struktur przestrzennych obszarów wiejskich.

EN

Rural areas are of great importance both for the natural environment and for economic life in Poland. Increasingly greater importance is assigned to their non-agricultural functions, such as: residential function, water management, regeneration of people’s strength and health, conservation of the natural environment, forestry, etc. The necessity for reconstruction of farming structures, regulation of processes related to the circulation of water and water erosion, and the need to protect water resources and natural biocenoses, will require formulation of a new usage model in those areas, and introduction of thorough changes in the area of agricultural management. Poland’s accession to the European Union in 2004 has allowed for taking long-term, very costly but necessary actions implementing the most important general social objectives, such as flood prevention and regulation of water relations, protection of the resources and valours of the natural environment and its partial renaturalization, shaping of the required climatic and landscape advantages of the rural areas, extension of the agricultural function of farms (apart from manufacturing activities) with ecological activities (related to conservation and protection), as well as conservation of cultural and ethnographic properties of the rural areas. Due to organizational reasons and their pro-social nature, such activities should be run within governmental operating programmes designed and implemented on the territories of several regions with similar features related to farming structures and the natural environment. Financing should mainly come from the EU funds and the budgets. For the government, it should be an important task to develop such programmes for regions in the upper and lower Vistula River basin. Due to significant risk of flooding on large areas, special natural and cultural valours, and great importance of the region for proper functioning of both the natural environment and economic life of Poland, it is particularly urgent to develop and implement such a programme for three regions located in the upper Vistula River basin (Śląskie, Małopolskie and Podkarpackie Voivodeships) which house most mountainous and plateau areas, including the entire area of the Polish Carpathians. When implementing such tasks, on condition of significant changes in legislations and procedures forming their legal framework, land integration should take place as an effective and necessary tool for complex rebuilding of the distribution of agricultural farms and spatial structures in the rural areas.

Słowa kluczowe

PL

Polska; struktura agrarna; obszary wiejskie; grunty rolne; struktura przestrzenna; scalanie gruntow

• Wydawca: -
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2008
• Numer: 03
• Opis fizyczny: s.191-203,bibliogr.

Twórcy

autor

Lech-Turaj B.

• Katedra Geodezyjnego Urządzania Terenów Wiejskich, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, ul.Balicka 253A, 30-198 Kraków

autor

Szlapa A.

Bibliografia

• Banat J., Lech-Turaj B., Szłapa A. Warunki prowadzenia działalności urządzenioworolnej na obszarach wiejskich Karpat. X Ogólnopolskie Seminarium Geograficzno-Rolnicze nt."Rolnictwo na obszarach wielofunkcyjnych". Kielce 1993, s. 17–19.
• Banat J., Szłapa A. Potrzeby w zakresie wykonywania zabiegów urządzenioworolnych na obszarach woj. nowosądeckiego. ZN AR w Krakowie, Sesja Naukowa, 39, Kraków 1993.
• Hunek T. Kwestia ekonomiczna, społeczna i polityczna . Rzeczpospolita II, 26 marca 1999.
• Krajowy Plan StrategicznyRozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Warszawa 2007.
• Lech-Turaj B., Szłapa A. Rola planów rozwoju rolnictwa, urządzania i ochrony rolniczej przestrzeni produkcyjnej w polityce przestrzennej. ZN AR w Krakowie, 264,Geodezja Z.13, Kraków 1992, s. 213–221.
• Lech-Turaj B., Szłapa A. Organizacja systemu planów przestrzennych w nowych warunkach ustrojowych. Gospodarka Narodowa, 2. Warszawa 1993, s. 27–30.
• Lech-Turaj B., Szłapa A. Integracja z Unią Europejską szansą modernizacji polskiego rolnictwa i wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich. Zesz. Nauk. AR w Krakowie nr 353, ser.Sesja Naukowa z. 68, Bielsko-Biała 1999, s. 257–266.
• Lech-Turaj B., Szłapa A. Unia Europejska a możliwości modernizacji rolnictwa w Polsce. Zakład Doradz. Roln. AR w Krakowie, 320, Kraków 2000, s. 79–80.
• Lech-Turaj B., Szłapa A. Kierunki rozwoju rolnictwa województwa małopolskiego w kontekście integracji z Unią Europejską. „Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich”, 2007, nr 2, Polska Akademia Nauk Odział w Krakowie, Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi, Kraków 2007.
• Małopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007–2013. Zarząd Województwa Małopolskiego, Kraków 2007.
• Narodowa Strategia Rozwoju Regionalnego. Ministerstwo Gospodarki i Pracy, Departament Polityki Regionalnej, Warszawa 2005.
• Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007–2013. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2007
• Ochrona środowiska. GUS, Warszawa 1992.
• Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego. Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Departament Środowiska i Rozwoju Wsi, Kraków 2003.
• Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Podkarpackiego. Zarząd Województwa Podkarpackiego, Rzeszów 2002.
• Polska wieś – raport o stanie wsi. FDPA, Warszawa 2002.
• Polska żywność podbija zagraniczne rynki. Onet .pl. Biznes – 13.12.2006.
• Program dla Odry – 2006. WWW.programodra.pl/ramka.htm
• Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko. Narodowa Strategia Spójności, Ministerstw Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2006. PSR, 2002.
• Regionalny Program Operacyjny Województwa Podkarpackiego na lata 2007–2013. Zarząd Województwa Podkarpackiego, Rzeszów 2007.
• Szłapa A., Lech-Turaj B. Kierunki przekształceń rolnictwa i szanse rozwoju polskiej wsi w kontekście integracji z Unią Europejską, Zesz. Nauk. AR w Krakowie nr 437 Geodezja z. 23; 2007 s.317–327
• Strategia Rozwoju Obszarów Wiejskich i Rolnictwa na lata 2007–2013 (z elementami prognozy do roku 2020. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Warszawa 2005.
• Wójcicki Z. Technologiczna i ekologiczna modernizacja rolnictwa i obszarów wiejskich. „Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich”, 2007, nr 1, Polska Akademia Nauk Odział w Krakowie, Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi, Kraków 2007, s. 5–18.