Poczucie własnej uogólnionej skuteczności a wybory żywieniowe młodych kobiet rekreacyjnie uprawiających fitness

Warianty tytułu

EN

Sense of generalized self-efficacy versus dietary choices of young women engaged in fitness for recreational purposes

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wstęp. Poprawie potencjału zdrowotnego człowieka sprzyjają rekreacyjna aktywność fizyczna i racjonalny sposób żywienia, które są warunkowane różnymi czynnikami, w tym cechami osobowości jednostki. Cel pracy. Celem badań była analiza zależności między poczuciem własnej uogólnionej skuteczności a częstością konsumpcji wybranych produktów spożywczych w grupie młodych kobiet rekreacyjnie uprawiających fitness. Materiał i metody. Badania przeprowadzono w grupie 200 młodych kobiet (25–35 lat), regularnie podejmujących rekreacyjną aktywność fizyczną w małopolskich klubach fitness. Zastosowano autorski kwestionariusz częstości spożywania produktów i Skalę Własnej Uogólnionej Skuteczności (GSES) Schwarzera i wsp. Analizę wyników przeprowadzono z zastosowaniem testu U Manna-Whitneya i współczynników korelacji rangowych Spearmana w pakiecie statystycznym PQStat ver. 1.6. Wyniki. Analiza statystyczna wykazała, że wraz ze wzrostem poczucia skuteczności kobiet wrastała częstość spożywania pieczywa razowego (p<0,01), ryżu i makaronu razowego (p<0,001), nasion strączkowych (p<0,05), mlecznych przetworów fermentowanych (p<0,05), ryb (p<0,01), owoców morza (p<0,05), mięsa (p<0,05) i soków warzywnych (p<0,05). Porównanie średniej częstości konsumpcji produktów spożywczych w zależności od poziomu skuteczności dowiodło, że kobiety o wysokim jej nasileniu istotnie częściej spożywały pieczywo razowe (p<0,05), ryż i makaron razowy (p<0,001), sery twarogowe o obniżonej zawartości tłuszczu (p<0,01), owoce morza (p<0,05), oliwę z oliwek (p<0,05), soki warzywne (p<0,05), napoje słodkie (p<0,05) i wodę mineralną (p<0,05), a istotnie rzadziej pieczywo jasne (p<0,05) niż kobiety o niższej samoskuteczności. Wnioski. Wykazano predykcyjną rolę poczucia własnej uogólnionej skuteczności w odniesieniu do jakościowych aspektów sposobu żywienia młodych aktywnych fizycznie kobiet, ze wskazaniem na bardziej racjonalne wybory żywieniowe kobiet o wyższym jej nasileniu.

EN

Introduction. Recreational physical activity and rational diet are conducive to the improvement of human health, and are determined by various factors, including the personality traits of an individual. Objective. The aim of the study was to analyze the relationships between the sense of generalized self-efficacy and the frequency of consumption of selected food products in a group of young women who engage in fitness for recreational purposes. Materials and method. The study involved 200 young women (aged 25–35) who regularly undertake recreational physical activity in fitness clubs in the Małopolskie Voivodeship, conducted using a questionnaire designed by the author to measure the frequency of products consumption, and the General Self-Efficacy Scale (GSES) by Schwarzer et al. The results were analyzed with the use of U Mann-Whitney test and Spearman’s rank correlation coefficients in statistical package PQStat ver. 1.6. Results. Statistical analysis showed that an increase in the sense of generalized self-efficacy of the studied women was accompanied by an increase in the frequency of consumption of whole meal bread (p<0.01), whole-grain rice and pasta (p<0.001), legumes (p<0.05), fermented milk products (p<0.05), fish (p<0.01), seafood (p<0.05), meat (p<0.05) and vegetable juices (p<0.05). Comparison of the mean frequency of consumption of certain foodstuffs with the self-efficacy level showed that women with high self-efficacy significantly more often consumed whole meal bread (p<0.05), whole-grain rice and pasta (p<0.001), light curd cheese (p<0.01), seafood (p<0.05), olive oil (p<0.05), vegetable juices (p<0.05), sweet drinks (p<0.05) and mineral water (p<0.05), and they significantly less often ate white bread (p<0.05) than women with lower self-efficacy. Conclusions. The study proved the predictive role of the sense of general self-efficacy with regard to quality aspects of diet of young, physically active women, indicating more rational dietary choices of women with higher levels of self-efficacy.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu
• Rocznik: 2016
• Tom: 22(51)
• Numer: 3
• Opis fizyczny: s.227–231,tab.,bibliogr.

Twórcy

Bibliografia

• 1. Willet W, Skerrett P. Eat, drink and be healthy: The Harvard Medical School Guide to Healthy Eating. Free Press/Simon&Schuster Inc, 2005.
• 2. Walter P, Infanger E, Muhlemann P. Food pyramid of the Swiss Society for Nutrition. Ann Nutr Metab. 2007; 51(Suppl. 2): 15–20.
• 3. Całyniuk B, Grochowska-Niedworok E, Białek A, i wsp. Piramidy żywienia – wczoraj i dziś. Probl Hig Epidemiol. 2011; 91(1): 20–24.
• 4. Pyrzyńska E. Zalecenia żywieniowe i formy ich upowszechniania. Zesz Nauk. UEK 2014; 3 (927): 75–86.
• 5. Piramida Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej IŻŻ w Warszawie (www.izz.waw.pl).
• 6. Kłosiewicz-Latoszek L. Zalecenia żywieniowe w prewencji chorób przewlekłych. Probl Hig Epidemiol. 2009; 90(4): 447–450.
• 7. Bronkowska M. Ocena sposobu żywienia z elementami stylu życia kobiet o małej aktywności fizycznej. Spożycie wybranych składników pokarmowych. Rocz Panstw Zakl Hig. 2007; 58(1): 177–183.
• 8. Bronkowska M, Karcz I. Ocena zawartości witamin w racjach pokarmowych kobiet o niskiej aktywności fizycznej. Rocz Panstw Zakl Hig. 2007; 58(3): 533–540.
• 9. Bronkowska M, Karcz I. Ocena zawartości wybranych mikro- i makroelementów w całodziennych racjach pokarmowych kobiet o niskiej aktywności fizycznej. Rocz Panstw Zakl Hig. 2007; 58(4): 609–615.
• 10. Gacek M. Ocena sposobu żywienia i stanu odżywienia kobiet w wieku 19–25 lat o zróżnicowanej aktywności fizycznej. Rocz Panstw Zakl Hig. 2007; 58(4): 649–656.
• 11. Aerenhouts D, Hebbelinck M, Poortmans JR, et al. Nutritional habits of Flemish adolescent sprint athletes. Int J Sport Nutr Exerc Metab. 2008; 18(5): 509–523.
• 12. Soric M, Misigoj-Durakovic M, Pedisic Z. Dietary intake and body composition of prepubescent female aesthetic athletes. Int J Sport Nutr Exerc Metab. 2008; 18(3): 343–354.
• 13. Gacek M. Ocena poziomu spożycia składników odżywczych w grupie młodych kobiet uprawiających fitness. Rocz Panstw Zakl Hig. 2009; 60(4): 375–379.
• 14. Gacek M, Frączek B, Morawska M. Self-efficacy as a predictor of dietary choices in a group of young women practicing fitness on a recreational basis. Med Sport. 2015; 31(2): 61–68.
• 15. Grochowska E, Jarzyna R. Aktywność fizyczna w profilaktyce i leczeniu chorób cywilizacyjnych – kluczowa rola kinazy białkowej aktywowanej przez AMP (AMPK). Postepy Hig Med Dosw 2014: 68: 1114–1128.
• 16. Wernhart S, Dinic M, Pressler A, et al. Prevention of cardiovascular diseases through sport and physical activity: A question of intensity? Herz 2015; 40(3): 361–368.
• 17. Remick AK, Polivy J, Pliner P. Internal and external moderators of the effect of variety on food intake. Psychol Bull. 2009; 135(3): 434–451.
• 18. Juczyński Z. Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Warszawa, PTP, 2009.
• 19. Gacek M, Frączek B. Nutritional evaluation of junior football players depending on the global level of self- efficacy of the athletes. Med Sportiva 2013; 17(2): 72–75.
• 20. Gacek M. Selected individual differences as predictors of milk product consumption in a group of perimenopausal women in the light of health hazards. Prz Menopauzalny 2013; 17(4): 300–306.
• 21. Gacek M. Selected individual differences as determining factors of cereal product, fruit and vegetable consumption among perimenopausal women, in light of health hazards. Prz Menopauzalny 2013; 17(5): 385–391.
• 22. Gacek M. Soy and legume seeds as sources of isoflavones: selected individual determinants of their consumption in a group of perimenopausal women. Prz Menopauzalny 2014; 18(1): 27–31.
• 23. Gacek M. Individual differences as predictors of dietary patterns among menopausal women with arterial hypertension. Prz Menopauzalny 2014; 18(2): 101–108.
• 24. Zalewska-Puchała J, Majda A, Gałuszka A, et al. Health behaviour of students versus a sense of self-efficacy. Adv Med Sci. 2007; 52(Suppl 1): 73–77.
• 25. Łuszczyńska A, Tryburcy M, Schwarzer R. Improving fruit and vegetable consumption: a self-efficacy intervention compared with a combined self-efficacy and planning intervention. Health Educ Res. 2007; 22(5): 630–638.
• 26. Samolińska W, Kiczorowska B. Ocena sposobu żywienia kobiet uczestniczących w zajęciach fitness na tle aktualnych zaleceń żywieniowych. Probl Hig Epidemiol. 2014; 95(2): 339–345.
• 27. Górnicka M, Gorzelańczyk J, Frąckiewicz J. Spożycie witamin C, E wśród kobiet uprawiających fitness. W: Wolska-Adamczyk A. (red.). Współczesne kierunki działań prozdrowotnych. Warszawa, Wyd. WSIiZ, 2015:169–186.
• 28. Martin L, Lambeth A, Scott D. Nutritional practices of national female soccer players: Analysis and recommendations. J Sports Sci Med. 2006; 5(1): 130–137.
• 29. Frączek B, Gacek M. Frequency of consumption of food products by a group of Polish athletes in relationship to the qualitative recommendations included in the Swiss food pyramid. Med Sportiva 2013; 17(1): 13–17.

Identyfikatory

DOI

10.5604/20834543.1220527