Przepławki ryglowe jako element przywrócenia ciągłości korytarza ekologicznego rzek silnie zmienionych

• Autorzy: Wyrebek M.

Warianty tytułu

EN

Rock fishladder as element of ecological corridor restoration for strongly degradeted rivers

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W ostatnich dziesięcioleciach w wyniku regulacji rzek i przegradzania dolin rzecznych nastąpiły niekorzystne zmiany w hydromorfologii koryt rzecznych [Bartnik, 2006]. Zwiększenie retencji wodnej i wykorzystanie hydroenergetyczne rzek, które pociąga za sobą budowę nowych obiektów hydrotechnicznych wymaga nowego spojrzenia na ciągłość korytarza rzecznego. Zgodnie z RDW „silnie zmieniona część wód oznacza część wód powierzchniowych, których charakter został znacznie zmieniony na skutek fizycznego oddziaływania człowieka […]” [Dyrektywa 2000/60/WE]. W silnie zmienionych częściach wód należy dążyć do osiągnięcia dobrego potencjału ekologicznego wód. Nastąpić to może poprzez budowę lub przebudowę budowli wodnych w sposób umożliwiający odpowiednie warunki migracji i życia dla ryb i innych organizmów wodnych. Celem pracy jest wyznaczenie dopuszczalnych wymiarów konstrukcji przepławki ryglowej spełniające kryteria biologiczne ryb w zlewni rzeki Skawy. W tym celu zostały przeprowadzone pomiary laboratoryjne na fizycznym modelu przepławki ryglowej. Na podstawie badań modelowych przepławki ryglowej określono warunki stabilności biologicznej: przepływu, prędkości wody, napełnienia i dyssypacji objętościowej.

EN

In the recent decades, due to improper management of river ecosystems adverse effects occurred in riverbeds hydromorphology. Increased water retention and use of hydroelectric rivers, which entails the construction of new hydro power plants requires a new look at the continuity of the river corridor. According to the RDW "heavily modified water body means a body of surface water, the nature of which has been significantly altered as a result of physical alterations by human [...]"[Dyrektywa 2000/60/WE]. The heavily modified water bodies should aim to achieve good ecological potential of waters. It is to be achieved through the construction or reconstruction of water structures to ensure efficient migration and living conditions for fish and other aquatic organisms. The aim of this study is to determine the construction limits of rock fishladders that meet the biological criteria of fish in the Skawa river. Laboratory measurements were carried out on the physical model of rock fishladder. The results of laboratory measurement were used to calculate hydraulic condition within fishladder to determine biological stability of fishes: discharge, velocity of water, water depth and energy dissipation.

Słowa kluczowe

PL

rzeki uregulowane; rzeka Skawa; przeplawki dla ryb; przeplawki ryglowe; stabilnosc biologiczna; obliczenia hydrauliczne; ryby; migracje zwierzat

• Wydawca: -
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2013
• Numer: 3/I
• Opis fizyczny: s.61-71,fot.,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Wyrebek M.

• Katedra Inżynierii Wodnej i Geotechniki, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Al.Mickiewicza 24/28, 30-059 Kraków

Bibliografia

• Bartnik W. (2006). Charakterystyka hydromorfologiczna rzek i potoków górskich, Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi PAN w Krakowie, s. 143-174.
• Bartnik W., Epler P., Jelonek M., Klaczak A., Książek L., Mikołajczyk T., Nowak M., Popek W., Sławińska A., Sobieszczuk P., Szczerbik P., Wyrębek M. (2011). Gospodarka rybacka w aspekcie udrażniania cieków dorzecza Małej i Górnej Wisły, Monografia pod redakcjąPiotra Eplera i Leszka Książka, Komisja Techniczna Infrastruktury Wsi PAN w Krakowie.
• Mokwa M. (2010). Obliczenia hydrauliczne przepławek dla ryb”, Acta Scientiarum Polonorum, Wydawnictwo Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie, s. 43-58.
• Wiśniewolski W. (2011). Ogólne wytyczne projektowania przepławek dla ryb, Zrównoważone korzystanie z zasobów rybackich na tle ich stanu w 2010 roku, Olsztyn, s. 153-175.
• Mokwa M., Malczewska B. (2008). Współczesne tendencje w budowaniu przejść dla ryb, Monografia pod redakcją Mariana Mokwy i Wiesława Wiśniewolskiego, Wrocław, s. 82-90.
• Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej.