Ocena bezpieczeństwa żywnościowego Polski na tle produkcji rolniczej w latach 2010–2015

• Autorzy: Klikocka H. , Klikocki O. , Szostak B.

Warianty tytułu

EN

Food safety assessment on the polish background of agricultural production in the period 2010–2015

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem artykułu jest zdefiniowanie bezpieczeństwa żywnościowego, sposobu jego pomiaru oraz analiza stanu produkcji rolniczej i samowystarczalności żywnościowej w Polsce. Nasz kraj w chwili obecnej pod względem powierzchni użytków rolnych zajmuje 59. miejsce w Świecie i 5. w Unii Europejskiej. Pod względem udziału ludności pracującej w rolnictwie Polska jest na pierwszym miejscu w Unii Europejskiej. Saldo handlu zagranicznego artykułami rolno-spożywczymi w latach 2010–2014 było ujemne, co oznacza przewagę importu nad eksportem, mimo istniejącej sporej nadwyżki w produkcji m.in. mleka, mięsa drobiowego, wołowiny, warzyw i owoców (szczególnie jabłek). Niedostateczna była produkcja wieprzowiny, którą Polska importowała w celu zbilansowania na nią popytu. Jednak w latach 2010–2015 Polska była w większości samowystarczalna żywnościowo, o czym świadczy wielkość produkcji i zużycia wybranych produktów rolnych. Ekonomiczna dostępność żywności, określona na podstawie udziału wydatków na żywność i napoje bezalkoholowe w ogólnych wydatkach konsumpcyjnych, pozostawała na stabilnym poziomie. Są jednak w Polsce grupy osób, które odczuwają deprywację materialną odnośnie niemożliwości zapewnienia co drugi dzień posiłku z mięsem czerwonym, drobiowym lub ryb. Deprywacja tej potrzeby w gospodarstwach domowych w Polsce dotykała w badanych latach od 12,7% do 15,5% rodzin.

EN

The paper discusses the issues of food security: how it is defined and measured. It also analyzes the status of agricultural production and food self-sufficiency in Poland. In terms of the agricultural area Poland currently ranks 59th in the world, and 5th in the European Union. In terms of farming population, Poland is the first country in the European Union. The balance of foreign trade in agri-food products in the years 2010–2014 was negative, which means that the imports outweighed the exports, even though there was a considerable surplus of products such as milk, poultry meat, beef, vegetables and fruit (especially apples). Poland’s production of pork is insufficient and has to be supplemented by imports in order to meet the demand for the commodity. None-the-less, between 2010–2015 Poland ranked the highest in terms of food self-sufficiency, as evidenced by the production vis-a-vis consumption data on selected agricultural products. In Poland, economic availability of food remained stable, based on the contribution of food and non-alcoholic drinks to the total volume of consumer spending. This notwithstanding, there is, however, a group of people who cannot afford a meal with red meat, poultry or fish, not even on an every-second-day basis. That food deprivation affected from 15.5 to 12.7% of the households in Poland.

Słowa kluczowe

PL

bezpieczenstwo zywnosciowe; bezpieczenstwo zywnosci; produkcja rolna; rolnictwo swiatowe; Unia Europejska; Polska; powierzchnia zasiewow; poglowie zwierzat; zywnosc; produkty rolne; ekonomika zywnosci; samowystarczalnosc zywnosciowa; lata 2010-2015

• Wydawca: -
• Czasopismo: Polish Journal of Agronomy
• Rocznik: 2016
• Numer: 27
• Opis fizyczny: s.9-20,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Klikocka H.

• Katedra Ekonomii i Agrobiznesu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Lublin

autor

Klikocki O.

• Wydział Bezpieczeństwa Narodowego, Akademia Sztuki Wojennej w Warszawie, Warszawa

autor

Szostak B.

• Instytut Żywienia Zwierząt i Bromatologii, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Lublin

Bibliografia

• Babiak J., 2011. Możliwości produkcyjne rolnictwa a sytuacja żywnościowa świata. Polityki Europejskie, Finanse i Marketing, 5(54): 5-16.
• Baranowska-Skimina A., 2012. Bezpieczeństwo żywności na świecie: Indeks 2012. www.egospodarka.pl.
• Biała Księga o bezpieczeństwie żywności z 12 stycznia 2000 r., COM (1999), 719, def.
• Chądrzyński M., 2012. Wspólna Polityka Rolna w perspektywie budżetowej Unii Europejskiej na lata 2014-2020 – wybrane aspekty. Roczniki Naukowe SERiA, 14(2): 21-26.
• Costato L., 2010. Poteri delegati e poteri di esecuzione della Commissione U.E.: dalla PAC al TFUE. Rivista di dritto alimentare, 4(1): 1-13.
• D’Adezzio M., 2011. Bezpieczeństwo i koordynacja wymogów żywnościowych z wymogami energetycznymi: nowe problemy prawa rolnego. Przegląd Prawa Rolnego, 2(9): 13-33.
• Dziennik Urzędowy UE C., 2007. Traktat z Lizbony zmieniający Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską. Dz. Urz. UE C 2007, nr 306, poz. 1.
• Dziennik Ustaw., 2010. Ustawa z dnia 8 stycznia 2010 r. o zmianie ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia oraz niektórych innych ustaw. Dz.U. 2010.21.105.
• Dziennik Ustaw., 2015. Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o Bezpieczeństwie żywności i żywienia - Dział II (Dz.U. 2015, poz. 35)
• EU-SILC., 2010-2015. Population and social conditions, Income, Social Inclusion and Living conditions, Material deprivation (ilc_mdes03), Eurostat, 2010-2015: 48.
• FAO Rome., 1996. Declaration on World Food Security and World Food Summit Plan of Action, 1996, World Food Summit 13-17 November 1996, FAO, Rome.
• FAO. Rome, 2002. Food security, Policy Brief.
• FAO Rome, 2003. Trade Reforms and Food Security. Conceptualizing the linkages.
• Grębowiec M., 2012. Wpływ integracji Polski z Unią Europejską na zmiany w podejściu do zapewnienia jakości produktów żywnościowych. Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Problemy Rolnictwa Światowego, 12(27): 63-74.
• Gulbicka B., Kwasek A., Obiedzińska A., 2015. Z badań nad rolnictwem społecznie zrównoważonym (33). Analiza bezpieczeństwa żywnościowego Polski. IERGIŻ, Warszawa 2015.
• GUS, 2013a. Produkcja i handel zagraniczny produktami rolnymi w 2014 roku. Informacje i opracowania statystyczne. Warszawa.
• GUS, 2013b. Roczne wskaźniki makroekonomiczne cen towarów i usług konsumpcyjnych od 1950 roku. Warunki życia ludności. Warszawa.
• GUS, 2013c. Wskaźniki makroekonomiczne. Warszawa.
• GUS, 2013d. Rocznik Demograficzny 2015. Warszawa.
• GUS, 2013e. Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej. Dział XVI. Rolnictwo.
• GUS, 2013f. Rocznik Statystyczny Rolnictwa: Dział II. Gospodarka żywnościowa. Handel zagraniczny. Warszawa.
• GUS, 2013g. Rocznik Statystyczny Rolnictwa: Dział III. Przegląd międzynarodowy. Warszawa.
• GUS, 2015a. Produkcja i handel zagraniczny produktami rolnymi w 2014 roku. Informacje i opracowania statystyczne. Warszawa.
• GUS, 2015b. Roczne wskaźniki makroekonomiczne cen towarów i usług konsumpcyjnych od 1950 roku. Warunki życia ludności. Warszawa.
• GUS, 2015c. Wskaźniki makroekonomiczne. Warszawa.
• GUS, 2015d. Rocznik Demograficzny 2015. Warszawa.
• GUS, 2015e. Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej. Dział XVI. Rolnictwo.
• GUS, 2015f. Rocznik Statystyczny Rolnictwa: Dział II. Gospodarka żywnościowa. Handel zagraniczny. Warszawa.
• GUS, 2015g. Rocznik Statystyczny Rolnictwa: Dział III. Przegląd międzynarodowy. Warszawa.
• GUS, 2015h. Ubóstwo ekonomiczne w Polsce w 2014 r. (na podstawie badania budżetów gospodarstw domowych). Warszawa.
• Hałasiewicz A., 2011. Rozwój obszarów wiejskich w kontekście zróżnicowań przestrzennych w Polsce i budowania spójności terytorialnej kraju, Ekspertyza, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego 2011.
• http://foodsecurityindex.eiu.com/Global Food Security Index (stan na 10.08.2016).
• http://www.irinnews.org/Theme/FOO/Food-Security
• http://www.unesco.pl/fileadmin/user_upload/pdf/Powszechna_Deklaracja_Praw_Czlowieka.pdf (dalej jako: Deklaracja).
• Kwasek M., 2012. Wzorce konsumpcji żywności w Polsce. Studia i Monografie 153. IERGiŻ, Warszawa.
• Kraciuk J., 2016. Bezpieczeństwo żywnościowe w procesie globalizacji sektora rolnego. Journal of Modern Science, 1(28): 251-262.
• Leśkiewicz K., 2012. Bezpieczeństwo żywnościowe i bezpieczeństwo żywności – aspekty prawne. Przegląd prawa rolnego, 1(10): 179-198.
• Małysz J., 2009. Ekonomiczna interpretacja bezpieczeństwa żywnościowego. ss. 79-85. W: Bezpieczeństwo żywności w erze globalizacji; red. S. Kowalczyk, Warszawa.
• Michna W., 1988. Bezpieczeństwo żywnościowe. ss. 63-64. W: Encyklopedia agrobiznesu, Fundacja Innowacja, Warszawa.
• Mikuła A., 2012. Bezpieczeństwo żywnościowe Polski. Roczniki Ekonomii Rolnictwa i Obszarów Wiejskich, 99(4): 38-48.
• Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, 2008. Sektorowa strategia bezpieczeństwa w działach administracji rządowej rolnictwo, rozwój wsi, rynki rolne, rybołówstwo. Warszawa.
• Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, 2015. Wspólna Polityka Rolna na lata 2014-2020. http//www.minrol.gov.pl (dostęp 13.10.2015).
• Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE nr 1169/2011 z 25 października 2011 r.
• Siwiak K. (red.), 2016. Sytuacja gospodarstw domowych w 2014 r. w świetle wyników badania budżetów gospodarstw domowych. Notatka informacyjna. GUS 2015.
• Skrzypczyńska J., 2011. Międzynarodowe aspekty reform Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej. Przegląd Prawa Rolnego, 1(8): 89-108.
• Sobiecki R., 2007. Globalizacja a funkcje polskiego rolnictwa. SGH Warszawa.