Dziuple w ekosystemach leśnych: formowanie, rozmieszczenie, znaczenie ekologiczne i wskazania ochronne

• Autorzy: Zawadzka D.

Warianty tytułu

EN

Cavities in forest ecosystems: formation, distribution, ecological importance and recommendation for protection

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Cavities are important, natural components of forest ecosystems, conditioning the high level of biodiversity. They are formed either as a result of a natural process of wood decay caused by fungi or as excavations made by woodpeckers Picidae. Distribution and density of cavity trees are regionally diversified and dependent on species composition and age of the stands as well as the management way. In the global scale, decay cavities are much more numerous than those created by woodpeckers. Natural cavities dominated in deciduous forests, whilst woodpeckers−made ones – in coniferous stands. The density of cavities increases along the age gradient due to the growing size of trees and their worse health condition. Cavities in natural forests are more numerous than in commercial, managed ones. This is caused by the removal during the thinning of trees reduced in health, attacked by insects, fungi or mechanically damaged, which are potential places for the creation of cavities. The other reason is a too low age of the final cutting. Moreover, in the managed forest, cavity trees are often removed during sanitary cuttings, although leaving them is recommended. In European forests, the density of cavities is from less than 1 to almost 100 per ha. Natural cavities dominated in most of the studied plots. In Poland, their density varied from less than 1 to 16 per ha. Cavities are habitats and breeding sites of many specialized species of animals from invertebrates to mammals, fungi, and plants. In Poland, cavities are used by about 40 bird species, about 20 mammal species, as well as several hundred species of insects. According to the Polish forestry regulations, trees with cavities should be left to natural destruction, but there are no detail recommendations how to search for such trees and what is their required density. The recommendation to leave cavity trees will not contribute to the increase in their number in managed forests, unless one provides wider availability of adequately large trees with a reduced condition. In Polish forests, actions should be taken to increase the number of potential trees, in which cavities may be formed. They should be designed at the stage of tending for young stands. The minimal density of cavities in managed forests should be in the range of 1−3 per ha in coniferous and mixed forests up to 100 years old and above 3−4 per ha in stands older than 100 years, while in deciduous forests these values should equal to 2−5 per ha and 4−6 per ha in younger and older stands respectively.

Słowa kluczowe

PL

lesnictwo; lasy; ekosystemy lesne; dziuple; wystepowanie; znaczenie ekologiczne; drzewa dziuplaste; zalecenia ochronne

• Wydawca: -
• Czasopismo: Sylwan
• Rocznik: 2018
• Tom: 162
• Numer: 06
• Opis fizyczny: s.509-520,fot.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Zawadzka D.

• Instytut Nauk Leśnych, Uniwersytet Łódzki, Filia w Tomaszowie Mazowieckim, ul.Konstytucji 3 Maja 65/67, 97-200 Tomaszów Mazowiecki

Bibliografia

• Bernadzki E. 1993. Zwiększenie różnorodności biologicznej przez zabiegi hodowlano-leśne. Sylwan 137 (3): 29-36.
• Bunnell F. L. 2013. Sustaining Cavity-using Species: Patterns of Cavity Use and Implications to Forest Management. Forestry. http://dx.doi.org/10.1155/2013/457698
• Byk A. 2001. Próba waloryzacji drzewostanów starszych klas wieku w Puszczy Białowieskiej na podstawie struktury zgrupowań chrząszczy (Coleoptera) związanych z rozkładającym się drewnem pni martwych drzew stojących i dziupli. W: Szujecki A. [red.]. Próba szacunkowej waloryzacji lasów Puszczy Białowieskiej metodą zooindykacyjną. Wydawnictwo SGGW, Warszawa. 333-367.
• Camprodon J., Salvanya J., Soler-Zurita J. 2008. The abundance and suitability of tree cavities and their impact on hole-nesting bird populations in beech forest of NE Iberian Peninsula. Acta Ornithologica 43 (1): 17-31.
• Carlson A., Sandström U., Olsson K. 1998. Availability and use of natural tree holes by cavity nesting birds in a Swedish deciduous forest. Ardea 86 (1): 109-118.
• Čikovič D., Barišič S., Tutiš V., Kralj J. 2014. Nest site and nest-hole characteristics used by great spotted woodpeckers Dendrocopos major L. in Croatia. Polish Journal of Ecology 62: 349-360.
• Cockle K. L., Martin K., Wesołowski T. 2011. Woodpeckers, decay, and the future of cavity-nesting vertebrate communities worldwide. Frontiers in Ecology and the Environment 9: 377-382.
• Czeszczewik D., Zub K., Stanski T., Sahel M., Kapusta A., Walankiewicz W. 2014. Effect of forest management on bird assemblages in the Białowieża Forest, Poland. iForest 8: 377-385.
• DeGraaf R. M., Shigo A. L. 1985. Managing Cavity Trees for Wildlife in the Northeast, USDA Forest Service, Northeastern Forest Experiment Station.
• Domingo Gomez E. 2014. Effects of tree retention on cavity-nesting birds in northern Sweden. Faculty of Forest Science. Swedish University of Agricultural Sciences.
• Fiedorowicz K. 2009. Charakterystyka dziupli dzięcioła czarnego Dryocopus martius i ich wykorzystanie przez inne zwierzęta. Praca magisterska. Katedra Ochrony Lasu i Ekologii SGGW, Warszawa.
• Gorman G. 2004. Woodpeckers of Europe. D&N Publishing Lambourn Woodlands, Hungerford, Berkshire.
• Gorman G. 2011. The black woodpecker. Lynx Edition, Barcelona.
• Gutowski J. M., Bobiec A., Pawlaczyk P., Zub K. 2004. Drugie życie drzewa. WWF Polska, Warszawa – Hajnówka.
• Haber A. 1961. Atlas ptaków leśnych. PWRiL, Warszawa.
• Instrukcja ochrony lasu. 2012. CILP, Warszawa.
• Jeleń J. 2010. Zagęszczenie oraz charakterystyka miejsc lęgowych dzięcioła czarnego Dryocopus martius i siniaka Columba oenas w Parku Mużakowskim (woj. lubuskie). Przegląd Przyrodniczy 21 (1): 65-75.
• Johnsson K., Nilsson S. G., Tjernberg M. 1993. Characteristics and utilization of old Black Woodpecker holes by hole nesting species. Ibis 135: 410-416.
• Karpińska O. 2015. Liczebność, preferencje siedliskowe oraz znaczenie dzięcioła czarnego Dryocopus martius w Lasach Sobiborskich. Praca magisterska. Samodzielny Zakład Zoologii Leśnej i Łowiectwa SGGW, Warszawa.
• Kenefic L. S., Nyland R. D. 2007. Cavity trees, snags and selection cuttings: A Northern Hardwood case study. North J. Appl. For. 24 (3): 192-196.
• Kosiński Z., Bilińska E., Dereziński J., Jeleń J., Kempa M. 2010. Dzięcioł czarny Dryocopus martius i buk Fagus sylvatica gatunkami zwornikowymi dla siniaka Columba oenas w Zachodniej Polsce. Ornis Polonica 51: 1-13.
• Kosiński Z., Kempa M. 2007. Density distribution and nest-sites selection of woodpeckers Picidae in managed forest of western Poland. Polish Journal of Ecology 55: 519-533.
• Lewis S. E. 1995. Roost fidelity for bats: A review. Journal of Mammalogy 76 (2): 481-496.
• Lonsdale D., Pautasso M., Holdenreider O. 2008. Wood-decaying fungi in the forest: conservation needs and management options. European Journal of Forest Researches 127: 1-22.
• Lőhmus A. 2016. Habitat indicators for cavity-nesters: the polypore Phellinus pini in pine forests. Ecological Indicators 66: 275-280.
• Martin K., Eadie J. M. 1999. Nest web: A community wide approach to the management and conservation of cavity nesting birds. Forest Ecology and Management 115: 243-257.
• Mikusiński G., Gromadzki M., Chylarecki P. 2001. Woodpeckers as indicators of forest bird diversity. Conservation Biology 15: 208-217.
• Nilsson S. G., Baranowski R. 1997. Habitat predictability and the occurrence of wood beetles in old-grown beech forests. Ecography 20 (5): 491-498.
• Piętka J. 2013. Czynna ochrona zagrożonych grzybów nadrzewnych w lasach. SGGW, Warszawa.
• Ranius T., Niklasson M., Berg N. 2009. Development of tree hollows in pendulate oak Quercus robur. Forest Ecology and Management 257: 303-310.
• Referowska-Chodak E. 2010. Ochrona różnorodności biologicznej w systemach certyfikacji FSC i PEFC a gospodarka leśna w Polsce. Leś. Pr. Bad. 71 (4): 429-439.
• Remm J., Lőhmus A. 2011. Tree cavities in forests – The broad distribution pattern of a keystone structure for biodiversity. Forest Ecology and Management 262: 579-585.
• Remm J., Lőhmus A., Remm K. 2006. Tree cavities in riverine forests: What determines their occurrence and use by hole-nesting passerines? Forest Ecology and Management 221: 267-277.
• Remm J., Lőhmus A., Rosenvald R. 2008. Density and diversity of hole-nesting passerines: dependence on the characteristics of cavities. Acta Ornithologica 43 (1): 83-91.
• Robles H., Ciudad C., Matthysen E. 2011. Tree-cavity occurrence, cavity occupation and reproductive performance of secondary cavity-nesting birds in oak forests: The role of traditional management practices. Forest Ecology and Management 261: 1428-1435.
• Ross J. 1984. Habitat management guidelines for cavity-nesting birds in Ontario. Ontario Ministry of Natural Resources, Ontario.
• Rowiński P. 2013. Czynniki decydujące o sukcesie lęgowym dziuplaków wtórnych w lasach pierwotnych Białowieskiego Parku Narodowego – studium porównawcze. SGGW, Warszawa.
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 18 grudnia 2017 r. sprawie wymagań dobrej praktyki w zakresie gospodarki leśnej. 2017. Dz. U. poz. 2408.
• Ruczyński I., Nicholls B., MacLeod C. D., Racey P. A. 2010. Selection of roosting habitats by Nyctalus noctula and Nyctalus leisleri in Białowieża Forest – an adaptive response to forest management? Forest Ecology and Management 259: 1633-1641.
• Rykowski K., Matuszewski G., Lenart E. 1999. Ocena wpływu praktyki leśnej na różnorodność biologiczną w lasach w Europie Środkowej. IBL, Warszawa.
• Sławski M. 2011. Analiza zależności struktury lasu od wieku na przykładzie drzewostanów sosnowych. Sylwan 155 (1): 10-20.
• Sławski M. 2014. Zmiany struktury lasów w szeregu rozwojowym drzewostanów sosnowych zagospodarowanych sposo-bem zrębowym. SGGW, Warszawa.
• Walankiewicz W., Czeszczewik D., Mitrus C., Bida E. 2002. Znaczenie martwych drzew dla zespołu dzięciołów w lasach liściastych Puszczy Białowieskiej. Notatki Ornitologiczne 43 (2): 61-72.
• Walankiewicz W., Czeszczewik D., Stański T., Sahel M., Ruczyński I. 2014. Tree Cavity Resources in Spruce-Pine Managed and Protected Stands of the Białowieża Forest, Poland. Natural Areas Journal 34 (4): 423-428.
• Wesołowski T. 1989. Nest-sites of hole nesters in a primaeval temperate forest (Białowieża National Park, Poland). Acta Ornithologica 25: 321-351.
• Wesołowski T. 2011. ‘Lifespan’ of woodpecker-made holes in a primeval temperate forest: a thirty year study. Forest Ecology and Management 262: 1846-1852.
• Wesołowski T. 2012. ‘Lifespan’ of non-excavated holes in a primeval temperate forest: a 30 year study. Biological Conservation 153: 118-126.
• Wysocki D. 1997. Ugrupowania ptaków lęgowych buczyn pomorskich pod Szczecinem. Notatki Ornitologiczne 38 (4): 273-289.
• Zahner V., Sikora L., Pasinelli G. 2012. Heart rot as a key factor for cavity tree selection in the black woodpecker. Forest Ecology and Management 271: 98-103.
• Zasady hodowli lasu. 2012. CILP, Warszawa.
• Zawadzka D. 2017. Fauna Polski. Ptaki. OW Multico, Warszawa.
• Zawadzka D., Drozdowski S., Zawadzki G., Zawadzki J. 2016. The availability of cavity trees along an age gradient in fresh pine forest. Silva Fennica 50 (3), id 1441.13p. http:// dx.doi.org/10.14214/sf.1441
• Zawadzka D., Zawadzki G. 2017. Charakterystyka drzew gniazdowych dzięcioła czarnego w Puszczy Augustowskiej. Sylwan 161 (12): 1002-1009.
• Zawadzka D., Zawadzki J. 2006. Ptaki jako gatunki wskaźnikowe różnorodności biologicznej i stopnia naturalności lasów. Studia i Materiały CEPL 14: 249-262.