Nowe stanowiska gwiazdosza prążkowanego Geastrum striatum i gwiazdosza czarnogłowego Geastrum melanocephalum w Polsce

• Autorzy: Stoklosa N. , Wilbrandt B.

Warianty tytułu

EN

New localities of Geastrum striatum and Geastrum melanocephalum in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedstawiono nowe stanowiska dwóch zagrożonych gatunków grzybów wielkoowocnikowych należących do rzędu Geastrales: gwiazdosza prążkowanego Geastrum striatum DC. i gwiazdosza czarnogłowego Geastrum melanocephalum (Czern.) V.J. Staněk na terenie Bydgoszczy. Obydwa gatunki nie były dotychczas notowane na tym obszarze.

EN

New localities of Geastrum striatum and G. melanocephalum were found in the Botanical Garden of the Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz. According to the Polish Red List of Macromycetes, they belong to the category of endangered species (E). Basidiomes of G. striatum were observed for the first time in 1999. In 2004, seventy basidiomes were recorded near Pseudotsuga menziesii, but in 2009, only five basidiomes were found in this location. Basidiomes of G. melanocephalum were found under the canopy of Fraxinus excelsior in summer 2010. In the consecutive years (2011-2013), the fungus was observed again in the same place, however, the number of basidiomes was smaller. In summer 2010, G. striatum occurred in the vicinity of the G. melanocephalum site. This confirmed the findings of other researches who observed co-occuring of G. striatum and G. melanocephalum.

Słowa kluczowe

PL

grzyby; grzyby wielkoowocnikowe; Basidiomycota; Geastraceae; gwiazdosz prazkowany; gwiazdosz czarnoglowy; Geastrum striatum; Geastrum melanocephalum; gatunki zagrozone; wystepowanie; nowe stanowiska; Polska

• Wydawca: -
• Czasopismo: Chrońmy Przyrodę Ojczystą
• Rocznik: 2015
• Tom: 71
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.122-128,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Stoklosa N.

• Katedra Mikologii i Mikoryzy, Instytut Biologii Środowiska, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Al.Ossolińskich 12, 85-093 Bydgoszcz

autor

Wilbrandt B.

• Instytut Biologii Środowiska, Ogród Botaniczny, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, ul.Chodkiewicza 30, 85-064 Bydgoszcz

Bibliografia

• Dahlberg A., Mueller G.M. 2011. Applying IUCN red-listing criteria for assessing and reporting on the conservation status of fungal species. Fungal Ecology 4: 147-162.
• Dörfelt H. 1985. Die Erdsterne: Geastraceae u. Astraeaceae. Die Neue Brehm-Bücherei, Wittenberg.
• Fiedorowicz G. 2007. Stan poznania grzybów wielkoowocnikowych miasta Olsztyna. W: Kępczyńska E., Kępczyński J. (red.). Botanika w Polsce - sukcesy, problemy, perspektywy, 54 Zjazd Polskiego Towarzystwa Botanicznego, Szczecin, 3-8 września 2007.
• Fiedorowicz G. 2011. Grzyby wielkoowocnikowe Olsztyna - gatunki chronione i zagrożone. W: Ławrynowicz M., Ruszkiewicz-Michalska M., Kałucka I. (red.). Polskie tradycje użytkowania grzybów oraz ich ochrony wkładem do europejskiego dziedzictwa kultury. Streszczenia referatów i posterów, Sekcja Mitologiczna Polskiego Towarzystwa Botanicznego, Katedra Algologii i Mikologii Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź: 43.
• Fiedorowicz G., Juszczyński K., Szłykowicz W. 2009. Grzyby wielkoowocnikowe kampusu akademickiego Kortowo w Olsztynie. W: Dynowska M., Ejdys E. (red.). Ogólnopolskie Sympozjum Mitologiczne: Interdyscyplinarny charakter mikologii. Olsztyn-Krutyń, 10-12 września 2009: 37.
• Figarski Т., Słupek J. 2011. Nowe stanowisko gwiaz-dosza prążkowanego Geastrum striatum na terenie projektowanego użytku ekologicznego „Stawy kolmatacyjne na Borkach" w Radomiu. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 67 (4): 373-376.
• Friedrich S. 2007. Preliminary research results of macromycetes of the Dendrological Garden in Przelewice. W: Popiela A., Porembski S., Wieczorek A. (red.). Is1 International Symposium Flora, Vegetation and Lanscape of Pomerania. Szczecin, 6-8 września 2007: 14.
• Friedrich S. 2011. New locations of threatened and protected Gasteromycetes s.l. in Northwestern Poland. Polish Journal of Environmental Studies 20 (3): 559-564.
• IUCN. 2001. IUCN Red List Categories and Criteria: Version 3. 1. IUCN Species Survival Commission. IUCN, Gland, Switzerland and Cambridge, UK [ http://www.iucnredlist.org/documents/ redlist_cats_crit_en.pdf]; dostęp: 13.06.2014 r.
• IUCN Standards and Petitions Subcommittee. 2010. Guidelines for Using the IUCN Red List Categories and Criteria. Version 8. 1. Prepared by the Standards and Petotoions Subcommittee in March 2010 [http://www.iucnredlist. org/documents/RedListGuidelines.pdf]; dostęp: 13.06.2014 г.
• Jeppson M., Nilsson R.H., Larsson E. 2013. European earthstars in Geastraceae (Geastrales, Phallomycetidae) - a systematic approach using morphology and molecular sequence data. Systematic and Biodiversity 11 (4): 437-465.
• Kasuya Т., Hosaka K, Uno К., Kakishima M. 2012. Phylogenetic placement of Geastrum melano-cephalum and polyphyly of Geastrum triplex. Mycoscience 53: 411-426.
• Kirk P.M., Cannon P.F., Minter D.W., Stalpers J.A. 2008. Ainsworth & Bisbys Dictionary of the Fungi, wyd. 10. CAB International, Wallingford.
• Kujawa A. 2003. Gwiazdosz prążkowany Geastrum striatum DC. w Parku Krajobrazowym im. Gen. D. Chłapowskiego. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 59 (4): 86-89.
• Kujawa A. 2005. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych - nowa forma gromadzenia danych mitologicznych pochodzących od amatorów. Podsumowanie roku 2005. Przegląd Przyrodniczy 16 (3-4): 17-52.
• Kujawa A. 2006. Stan i perspektywy rozwoju amatorskiego ruchu mitologicznego w Polsce. W: Mirek Z., Cieślak E., Paszko В., Paul W., Ronikier M. (red.). Materiały ogólnopolskiej konferencji naukowej „Rzadkie, ginące i reliktowe gatunki roślin i grzybów. Problemy zagrożenia i ochrony różnorodności flory Polski". Kraków, 30-31 maja 2006. Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN: 20-21.
• Kujawa A., Gierczyk B. 2007. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych. Część II. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2006. Przegląd Przyrodniczy 18 (3-4): 3-70.
• Kujawa A., Gierczyk B. 2010. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część III. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2007. Przegląd Przyrodniczy 21 (1): 8-53.
• Kujawa A., Gierczyk B. 201 la. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część IV. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2008. Przegląd Przyrodniczy 22 (1): 17-83.
• Kujawa A., Gierczyk B. 201 lb. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część V. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2009. Przegląd Przyrodniczy 22 (4): 16-68.
• Kujawa A., Gierczyk B. 2012. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część VI. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2010. Przegląd Przyrodniczy 23 (4): 3-59.
• Kujawa A., Gierczyk В., Szczepkowski A., Karasiński D., Wołkowycki M., Wójtowski M. 2012. Ocena obecnego stanu zagrożenia gatunków z rodzaju Geastrum w Polsce. Acta Botanica Silesiaca 8:5-42.
• Lisiewska M. 2004. Zmiany w składzie gatunkowym i ilościowości macromycetes Arboretum Kórnickiego po 25 latach. Badania Fizjograficzne nad Polską Zachodnią (Seria B) 53: 7-27.
• Łyczek M., Domian G. 2010. Grzyby wielkoowocnikowe. W: Domian G., Ziarnek K. (red.). Księga Puszczy Bukowej. Tom I: Środowisko przyrodnicze. Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Szczecinie, Szczecin: 161-169.
• Pawłowski В., Adamska E. 2008. Nowe najliczniejsze w Polsce stanowisko gwiazdy wieloporowatej Myriostoma coliforme (Dicks) Corda w Toruniu. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 64 (2): 70-76.
• Rozporządzenie 2004. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 roku w sprawie gatunków dziko występujących grzybów objętych ochroną. Dz.U. Nr 168, poz. 1765.
• Rozporządzenie 2014. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 roku w sprawie ochrony gatunkowej grzybów. Dz.U. 2014, poz. 1408.
• Rudnicka-Jezierska W. 1991. Flora Polska. Purchawkowate (Lycoperdales), Tęgoskórowe (Sclerodermatales), Pałeczkowate (Tulostomatales), Gniazdnicowate (Nidulariales), Sromotnikowe (Phallales), Osiakowe (Podoxales). W: Skirgiełło A. (red.). Grzyby (Mycota). Tom 23: Podstawczaki (Basidiomycetes). Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, Kraków: 61-85.
• Rutkowski L. 2004. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
• Stasińska M. 2007. Nowe stanowisko gwiazdosza rudawego Geastrum rufescens Pers.: Pers. i włosogwiazda czarnogłowego Trichaster melanoce-phalus Czerń, na Pomorzu Zachodnim. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 63 (2): 87-90.
• Sunhede S. 1989. Geastraceae (Basidiomycotina)-. morphology, ecology and systematics with special emphasis on the North European species. Synopsis Fungorum 1: 1-534
• Szczepkowski A. 2007. Macromycetes in the Dendrological Park of the Warsaw Agricultural University. Acta Mycologica 42 (2): 179-186.
• Ślusarczyk Т. 2009. Rzadkie i zagrożone gatunki grzybów wielkoowocnikowych znalezione na terenie obszaru chronionego „Owczary". Przegląd Przyrodniczy 20 (1-2): 11-33.
• Wojewoda W. 2000. New localities of rare and threatened species of Geastrum (Lycoperdales) in Poland. Acta Mycologica 35 (2): 145-151.
• Wojewoda W. 2002. Grzyby wielkoowocnikowe Arboretum Bolestraszyce. Arboretum Bolestraszyce 9: 15-39.
• Wojewoda W. 2003. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. W: Mirek Z. (red.). Różnorodność biologiczna Polski. Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, Kraków: 262-269, 660.
• Wojewoda W., Ławrynowicz M. 2006. Czerwona lista grzybów wielkoowocnikowych w Polsce. W: Mirek Z., Zarzycki K, Wojewoda W., Szeląg Z. (red.). Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, Kraków: 54-70.