Nouvelles observations sur les Rhabdopleurides (Pterobranches) Ordoviciens

• Autorzy: Kozlowski R.

Warianty tytułu

PL

Nowe obserwacje nad ordowickimi Rhabdopleurida (Pterobranchia)

RU

Novye nabljudenija nad ordovukskimi Rhabdopleurida (Pterobranchia)

• Języki publikacji: FR

Abstrakty

FR

Le genre Eorhabdopleura est établi pour l'espèce E. urbaneki n. sp. de l'Ordovicien inférieur de Pologne. Sont étudiés, en outre, des matériaux nouveaux se rapportant aux genres ordoviciens Rhabdopleuroides Kozł., 1961 et Rhabdopleurites Kozł., 1967. Quelques remarques sont consacrées à l'histoire géologique et à l'écologie des Ptérobranches rhabdopleuroïdes.

PL

Notatka jest poświęcona trzem rodzajom ordowickich pióroskrzelnych rzędu Rhabdopleurida. Każdy z tych rodzajów reprezentowany jest, jak dotychczas przez jeden gatunek. Dwa z nich - Rhabdopleuroides Kozł. i Rhabdopleurites Kozł. -opisane zostały w poprzednich publikacjach autora (Kozłowski, 1961, 1967) na podstawie okazów wypreparowanych z głazów narzutowych. Trzeci - Eorhabdopleura n. gen. wypreparowany został z rdzenia wiertniczego, pochodzącego z wiercenia w Podborowisku (woj. białostockie) wieku dolno-ordowickiego (arenig). Gatunek Eorhabdopleura urbaneki n.sp. reprezentowany jest przez rurkę zoidalną z częścią jej odcinka płożącego się. Obie te części tubarium mają budowę tak zbliżoną do tych samych części współczesnego rodzaju Rhabdopleura Allman, że nie jest wykluczona kongeneryczność obu form. Biorąc jednak pod uwagę nieznajomość innych części kolonii u Eorhabdopleura oraz jej wiek geologiczny, autor uważa, że ostrożniej jest zaliczyć tę formę ordowicką do odrębnego rodzaju. W razie jednak, gdyby znalezienie w przyszłości pełniejszych materiałów wykazało, że inne części szkieletowe Eorhabdopleura n. gen., w szczególności rurka syfonalna i septa miały taką samą budowę, jak u współczesnego rodzaju, Rhabdopleura Allman, należałoby uznać proponowany rodzaj za synonim tego ostatniego. Dla rodzaju Rhabdopleurites Kozł., opisanego poprzednio na podstawie fragmentów wydobytych z jednego głazu narzutowego, znaleziono obecnie materiały dopełniające, wypreparowane z dwu nowych głazów. W materiałach tych, prócz fragmentów rurek zoidalnych, znaleziono stolony oraz jeden okaz odpowiadający, być może, początkowi kolonii. Opierając się na tych materiałach, autor przypuszcza, że kolonia Rhabdopleurites nie była inkrustująca, lecz dendroidalna. Znajomość rodzaju Rhabdopleuroides Kozł., którego szczątki były wydobyte poprzednio z głazu narzutowego, dopełniona została dzięki znalezieniu wyjątkowo dużego fragmentu kolonii (PL II, Fig. 1 A) w próbce rdzenia z wiercenia w Mielniku nad Bugiem wieku środkowo-ordowickiego. W ustępie końcowym swej pracy autor stwierdza, że dzięki odkryciu przed laty dwudziestu pierwszych kopalnych przedstawicieli Rhabdopleurida w eocenie Anglii i w danie Polski, został niejako otwarty nowy rozdział w paleontologii bezkręgowców. Dalsze odkrycia tych zwierząt w ordowiku, a ostatnio również w jurze Polski dowiodły, że Rhabdopleurida stanowią starodawny szczep zróżnicowany już w ordowiku. Zasadnicze rysy budowy kolonii (tubarium) tych zwierząt nie uległy poważniejszym modyfikacjom jeżeli nie od ordowiku, to przynajmniej od jury. Prawdopodobnie zatem i budowa anatomiczna zoidów budujących takie tubarium była u tych kopalnych rabdopleuridów zbliżona do zoidów form współczesnych. Warunki geologiczne, w jakich znalezione zostały rabdopleuridy kopalne, zarówno paleozoiczne jak i późniejsze, wskazują, że wymagania ekologiczne tych zwierząt nie podlegały zapewne radykalniejszym zmianom w ciągu ich długiej historii. Kosmopolityzm dzisiejszych Rhabdopleurida wiąże się zapewne z jednej strony z bardzo długą egzystencją tego szczepu, a z drugiej - z jego konserwatyzmem morfologicznym i ekologicznym.

RU

Работа посвящена трем родам ордовикских Rhabdopleurida. Каждый из этих родов представлен до сих пор одним видом. Два из них - Rhabdopleuroides Kozł. и Rhabdopleurites Kozł. - были описаны автором в предыдущих работах (Kozłowski, 1961, 1967) на основании образцов извлеченных химическим путем из ледниковых валунов. Третий - Eorhabdopleura n. gen. - извлечен из керна буровой скважины, пробуренной в Подборовиске (Белостокское воеводство), раннеордовикского возраста (арениг). Вид Eorhabdopleura urbaneki n. sp. представлен зооидной трубкой с фрагментом стелющейся трубки. Строение этих двух частей так похоже на строение современного рода Rhabdopleura Allman, что не исключена синонимичность Eorhabdopleura n. gen. с последним родом. Принимая во внимание то, что нам еще неизвестны другие части колонии Eorhabdopleura и имея также в виду геологический возраст этой формы, автор считает, что пока правильнее отнести этот ордовикский вид к особому роду. Если в будущем будут найдены более полные материалы, которые покажут, что другие части колонии Eorhabdopleura, особенно столонная трубка, диафрагмы и септы построены так, как у рода Rhabdopleura Allman, тогда придется признать, что предложенное название является синонимом Rhabdopleura. Для рода Rhabdopleurites Kozł., описанного автором раньше (Kozłowski, 1967), за последнее время были найдены дополнительные материалы, извлеченные из двух новых валунов. В этих материалах, кроме фрагментов зооидных трубок, найдены столоны и один экземпляр, представляющий вероятно начало колонии (Табл. И, фиг. 3). Основываясь на этих материалах автор предполагает, что колония Rhabdopleurites была не инкрустирующего типа, как у рода Rhabdopleuroides, а кустообразного. Познание рода Rhabdopleuroides Kozł., остатки которого были выделены раньше из одного валуна, теперь дополнилось благодаря находке довольно большого фрагмента колонии (Табл. II, фиг. 1А) в керне скважины, пробуренной в Мельнике. В заключительной части статьи автор указывает, что двадцать лет тому назад было положено начало новому разделу в палеонтологии беспозвоночных, благодаря находкам ископаемых представителей Rhabdopleurida в эоцене Англии и в датском ярусе Польши. Позднейшие находки этих животных в ордовике, а за последнее время также в юре Польши, доказали что Rhabdopleurida составляют древний тип птеробранхий дифференцированный уже в ордовике. Основные черты строения их колонии (тубариум) не подвергались серьезным изменениям, если не с ордовика, то, по крайней мере, с юры. Следовательно можно предположить, что анатомическое строение зооидов, выделяющих такой туба-риум, было у ископаемых рабдоплевритов близкое к строению зооидов их современных представителей. Геологические условия, в которых были найдены как палеозойские, так и более поздние рабдоплевриты, указывают на то, что экология этих животных не подвергалась каким-либо существенным изменениям на протяжении их долгой истории. Их космополитизм связан вероятно с одной стороны с долгим существованием, а с другой стороны - с морфологическим и экологическим консерватизмом.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Palaeontologica Polonica
• Rocznik: 1970
• Tom: 15
• Numer: 1
• Opis fizyczny: p.3-14,fig.,ref.

Twórcy

autor

Kozlowski R.

• Palaeozoological Institute, Polish Academy of Sciences, Zwirki i Wigury 93, Warsaw, Poland

Bibliografia

• KOZŁOWSKI, R. 1949. Découverte du Ptérobranche Rhabdopleura à l’état fossile dans le Crétacé supérieur de Pologne. - C.R. Acad. Sci. Paris, 228, 1505-1507, Paris.
• - 1956. Sur Rhabdopleura du Danien de Pologne (Rhabdopleura z danu Polski).- Acta Palaeont. Pol., 1, 1, 3-21, Warszawa.
• - 1961. Découverte d’un Rhabdopleuridé (Ptérobranchia) ordovicien (Odkrycie ordowickiego przedstawiciela Rhabdopleurida (Ptérobranchia). - Ibidem, 6, 1, 3-16.
• - 1967. Sur certains fossiles ordoviciens à test organique (Niektóre skamieniałości ordowickie o szkielecie organicznym). - Ibidem, 12, 2, 99-132.
• KULICKI, C. 1969. The discovery of Rhabdopleura (Pterobranchia) in the Jurassic of Poland (Odkrycie Rhabdopleura (Pterobranchia) w jurze Polski). - Ibidem, 14, 4, 537-551
• SCHEPOTIEFF, A. 1906-1907. Anatomische und histologische Untersuchungen über Rhabdopleura normanii Allman und Cephalodiscus dodecalophus M’Int. I Teil: Rhabdopleura normanii Allman. - Zool. Jb. Anat. etc., 23, 3, 463-534; 24, 2, 193-238, Jena.
• THOMAS, H. D. & DAVIS, A. G. 1949. A fossil species of the pterobranch Rhabdopleura.- Abstr. Proc. Geol. Soc., 1450, 79, London.
• - 1949. The pterobranch Rhabdopleura in the English Eocene. - Bull. Brit. Mus. (Nat. Hist.), Geol, 1, 1, 1-19, London.