Sezonowość i cykliczność cen oraz ich relacji w łańcuchu marketingowym wieprzowiny

• Autorzy: Hamulczuk M. , Stanko S.

Warianty tytułu

EN

Seasonality and cyclical nature of prices and their relationships in pork marketing chain

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W opracowaniu przedstawiono wahania sezonowe i cykliczne cen żywca wieprzowego oraz cen detalicznych 16 produktów żywnościowych wytwarzanych z wieprzowiny. Podstawą do określenia prawidłowości zmian cen były miesięczne dane z lat 1997-2014. Do wyodrębnienia wahań sezonowych i cyklicznych zastosowano metodę X-12-ARIMA oraz filtry Hodricka-Prescotta. Badania potwierdzają występowanie wahań sezonowych i cyklicznych w łańcuchu marketingowym wieprzowiny w Polsce. Wahania sezonowe cen na rynku sprzedaży detalicznej są opóźnione w stosunku do wahań na rynku żywca o 1-2 miesiące, podczas gdy opóźnienie w przypadku wahań cyklicznych wynosi 1-6 miesięcy. Analizy wykonane zgodnie z modelem addytywnym wskazują, że wahania cen rolnych w znacznym stopniu są przenoszone na zmiany cen detalicznych. Z kolei zastosowania modelu multiplikatywnego wskazują, że zmienność cen detalicznych jest niższa niż zmienność cen rolnych.

EN

The study presents the seasonal and cyclical fluctuations in the pork prices and retail prices of 16 pork-based food products. The fluctuations in the prices were determined on the basis of monthly data for 1997-2014. To extract the seasonal and cyclical fluctuations the study used the X-12-ARIMA method and Hodrick-Prescott filter. The research confirms the presence of seasonal and cyclical fluctuations in the pork marketing chain in Poland. Seasonal fluctuations of prices on the retail market are delayed to fluctuations in the farm market by 1-2 months, whereas corresponding lags in cyclical fluctuations are 1-6 months. The analyses carried out with the use of additive models indicate that fluctuations in agricultural prices are largely transmitted to retail prices. On the other hand, the use of multiplicative model suggests that the variability of the retail price is lower than the variability of agricultural prices.

Słowa kluczowe

PL

ceny detaliczne; relacje cen; surowce rolnicze; lancuch marketingowy; wahania sezonowe; mieso wieprzowe

• Wydawca: -
• Czasopismo: Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich
• Rocznik: 2015
• Tom: 102
• Numer: 3
• Opis fizyczny: s.7-19,rys.,tab.,wykr.,bibliogr.

Twórcy

autor

Hamulczuk M.

• Zakład Zastosowań Matematyki w Ekonomice Rolnictwa, Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej - Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa

autor

Stanko S.

• Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, ul.Nowoursynowska 166, 02-787 Warszawa

Bibliografia

• Baker Derek, 2003: The Danish food marketing chain: developments and Policy choice, Fodevateokonomisk Instytut, Report, nr 154.
• Cramer Gail L., Jensen Clarence W., 1991: Agricultural Economics and Agribusiness, John Wiley & Sons, Inc. Fifth Edition, New York Chichester Brisbane Toronto Singapore.
• Elitzak Howard, 1999: Food Cost Review, 1950-97, USDA, Economic Research Service, Agriculture Economic Report, no. 780, June 1999.
• Ezekiel Mordecai, 1938: The Cobweb Theorem, „The Quarterly Journal of Economics”, vol. 52, no. 2, s. 255-280.
• Figiel Szczepan, 2002: Cenowa efektywność rynku towarowego na przykładzie zbóż w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn, s. 180.
• Figiel Szczepan, Rembisz Włodzimierz, 2009: Przesłanki wzrostu produkcji w sektorze rolno-spożywczym – ujęcie analityczne i empiryczne, IERiGŻ-PIB, nr 169, Warszawa, s. 119.
• Gardner Bruce L. 1975: The Farm-Retail Price Speed in a Competitive Food Industry, „American Journal of Agricultural Economics”, vol. 57, no. 3, s. 399-409.
• Hamulczuk Mariusz, Hertel Katarzyna, Klimkowski Cezary, Stańko Stanisław, 2014: Wybrane problemy prognozowania detalicznych cen żywności, IERiGŻ-PIB, nr 114, Warszawa.
• Heijman Willem, Krzyżanowska Zofia, Gędek Stanisław, Kowalski Zbigniew, 1997: Ekonomika rolnictwa, Zarys teorii, Fundacja Rozwój SGGW, Warszawa, s. 363.
• Hodrick Robert J., Prescott Edward C., 1997: Postwar US business cycles: an empirical investigation, „Journal of Money, Credit, and Banking”, nr 29(1), s. 1-16.
• Kuosmanen Timo, Niemi Jyrki, 2009: What explains the widening gap between the retail and producer prices of food, „Agricultural and Food Science”, vol. 18, s. 317-331.
• Lisiak Dariusz, Grześkowiak Eugenia, Borys Andrzej, Borzuta Karol, Strzelecki Jerzy, Magda Fabian, Lisiak Beata, Powałowski Krzysztof, 2011: Wpływ mięsności tusz wieprzowych na wydajność mięsa i tłuszczu, „Nauka Przyroda Technologia”, t. 5, z. 6, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Poznań, s. 1-13.
• Małkowski Jan, Zawadzka Danuta, 1995: Wahania produkcji trzody chlewnej w Polsce i w innych krajach, Komunikaty, Raporty, Ekspertyzy, z. 389, IERiGŻ-PIB, Warszawa.
• Metodyka szacowania fizycznych rozmiarów produkcji zwierzęcej, 2008: GUS, Warszawa.
• Reed Albert J., Elitzak Howard, Wohlgenant Michael H., 2002: Retail Farm Price Margin and Consumer Product Diversity, USDA, Economic Research Service, Technical Bulletin Number 1899.
• Rembisz Włodzimierz, 2007: Mikroekonomiczne podstawy wzrostu dochodów producentów rolnych, VIZJA PRESS&IT, Warszawa.
• Ritson Christopher, 1977: Agricultural Economics. Principles and Policy, Collins, 8 Grafton Street, London W1.
• Schmidt Stefan, Mandecki Stefan, 1933: Produkcja trzody chlewnej w świetle badań koniunkturalnych, Towarzystwo Ekonomiczne, Kraków.
• Schnepf Randy, 2009: Farm – to Food Price Dynamics, Congressional Research Service, 7-5700, May 29.
• Tomek William G., Robinson Kenneth L. 2001: Kreowanie cen artykułów rolnych, PWN, Warszawa, s. 158-177.
• Urban Roman, 2002: Wartość dodana i marże w przetwórstwie głównych produktów rolnych, IERiGŻ, Warszawa, Projekt badawczy nr 5 HO2C 070 21.
• USDA, ERS: Meat Price Spreads. History – Pork, [online], www.ers.usda.gov/data-products/price-spreads-from-farm-to-comsumer.aspx.
• Wohlgenant Michael K., 2001: Marketing Margins: Empirical Analysis, [w] Handbook of Agricultural Economics, vol. I, B. Gardner, G. Rausser (red.), Elsevier Science B.V.
• Wohlgenant Michael K., Haidacher Ricard C., 1989: Retail to Farm Linkage for a Complete Demand System of Food Commodities, USDA, Economic Research Service, Technical Bulletin Number 1775, December.
• X-12-ARIMA References Manual, version 0,3, US. Bureau of the Census 2011, http://www.census.gov./ts/x12a/v03/x12adocV03.pdf.
• Zawadzka Danuta, 2013: Cykl świński a funkcjonowanie rynku żywca wieprzowego, Praca doktorska, IERiGŻ-PIB, Warszawa.