Charakterystyka ilościowa i jakościowa osadów dennych zbiornika wodnego w Wilczej Woli

• Autorzy: Tarnawski M.

Warianty tytułu

EN

The quantitative and qualitative characteristics of bottom deposits in water reservoir at Wilcza Wola

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Określono objętość rumowiska rzecznego zatrzymanego w zbiorniku wodnym w Wilczej Woli na rzece Łęg. Zbiornik o pojemności 3,86 mln m3 oddano do eksploatacji 1989 roku. Pomiary zamulania wykonano po 10, 13 i 14 latach eksploatacji. Obliczony stopień zamulania zbiornika wynosi odpowiednio: 13,08 %, 15,79 % i 16,20 %. W trakcie prac pomiarowych pobrano próby osadów dennych w celu określenia cech fizycznych i chemicznych osadów. Określenie zawartości metali ciężkich może stanowić podstawę oceny jakości osadów i możliwości ich wykorzystania w środowisku przyrodniczym po wydobyciu z dna zbiornika. Porównano zawartości substancji szkodliwych oznaczonych w osadach z wartościami granicznymi dopuszczalnymi według obowiązujących Rozporządzeń Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, wytycznych oraz kryteriów publikowanych w literaturze zachodniej. Osady ze zbiornika w miejscowości Wilcza Wola charakteryzują się niską zawartością metali ciężkich. Zawartość badanych pierwiastków w osadach dennych nie przekroczyła wartości dopuszczalnych podanych w Rozporządzeniu w sprawie standardów jakości gleby [Dz.U. Nr 165, poz. 1359]. Wartości progowe niemieckich wytycznych dotyczące osadów dennych są 2- do 3-krotnie wyższe niż wynikające z badań zawartości metali ciężkich w namułach zbiornika w Wilczej Woli. Graniczne zawartości metali w glebach o różnych stopniach zanieczyszczenia wg IUNG [Kabata-Pendias i in. 1993] wykazały, że wartości Cd i Ni są na poziomie I stopnia zanieczyszczenia. Pierwszy stopień zanieczyszczenia wskazuje na podwyższoną zawartość metali, jednakże materiał glebowy może być wykorzystywany pod wszystkie uprawy polowe, z wyłączeniem upraw roślinnych do produkcji żywności, o szczególnie małej zawartości pierwiastków i substancji szkodliwych. Osady ze zbiornika w miejscowości Wilcza Wola charakteryzują się niską zawartością substancji szkodliwych, a w szczególności metali ciężkich. Wydobyte osady z dna zbiornika nie będą stanowić zagrożenia dla środowiska wodnego, jak i glebowego.

EN

Determined were the volume of river sediment captured in a water reservoir at Wilcza Wola on the Łęg river. The water reservoir with 3.86 mln m3 capacity was put into operation in 1989. Silting measurements were performed after 10, 13 and 14 years of operation. Computed reservoir silting ratio were respectively: 13.08%, 15.79% and 16.20%. Samples of bottom deposits were collected to determine their physical and chemical properties. Determining of heavy metal concentrations may provide a basis for the sediment quality assessment and their potential applications in the environment after extracting from the reservoir bottom. Contents of harmful substances assessed in the sediments were compared with limit values permissible by the decrees of the Minister of Natural Environment Protection, Natural Resources and Forestry guidelines and criteria suggested in the foreign literature of the subject. The sediments from the water reservoir at Wilcza Wola are characterized by a low content of heavy metals. According to the Decree on soil quality standards [Joural of Laws, No.65, item 1359] none of the values established for the studied elements were exceeded. According to German guidelines threshold values of heavy metal concentrations in bottom deposits are between twice and thrice higher than those obtained in the studies on silt deposits from the Wilcza Wola reservoir. Limit values of heavy metal concentrations in variously polluted soils, according to IUNG [Kabata-Pendias 1993], revealed that Cd and Ni values are on the 1st level of pollution. The first level of pollution points to elevated heavy metal concentrations, but the soil material may be used for all field crops, excluding crops for production of food with especially low contents of harmful elements and substances. The deposits from the reservoir at Wilcza Wola are characterized by low content of harmful substances, particularly heavy metals. The sediments extracted from the bottom of the reservoir will not pose any hazard for either water or soil environment.

Słowa kluczowe

PL

zbiorniki wodne; male zbiorniki wodne; zamulanie dna; stopien zamulenia; osady denne; wlasciwosci fizyczne; sklad granulometryczny; zawartosc materii organicznej; ciezar wlasciwy; gestosc objetosciowa; wlasciwosci chemiczne; zawartosc metali ciezkich

• Wydawca: -
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2006
• Numer: 3/1
• Opis fizyczny: s.31-43,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Tarnawski M.

• Katedra Inżynierii Wodnej, Akademia Rolnicza w Krakowie, Al.Mickiewicza 24/28, 30-120 Kraków

Bibliografia

• Batuca G. D., Jordaan M. J. Silting and Desilting of Reservoirs. A.A.Balkema. Netherlands, Rotterdam 2000.
• Bednarczyk T., Michalec B., Tarnawski M. Intensywność zamulania się małych zbiorników wodnych. Zesz. Nauk. AR w Krakowie, Nr 393, Z. 23, ser. Inżynieria Środowiska, Kraków 2002, s. 275–282.
• Bojakowska I., Sokołowska G. Geochemiczne klasy czystości osadów wodnych. Prz. Geol., vol. 46, 1998, nr 1.
• Cyberski J. Badania akumulacji rumowiska w zbiornikach retencyjnych w Polsce. Gospodarka Wodna, XXX, 2. Warszawa 1970, s. 43–46.
• Kabata-Pendias A., Piotrowska M., Witek T. Ocena stopnia zanieczyszczenia gleb i roślin metalami ciężkimi i siarką. IUNG, Puławy 1993.
• Łajczak A. Studium nad zamulaniem wybranych zbiorników zaporowych w dorzeczu Wisły. Monografie Komitetu Gospodarki Wodnej PAN, zeszyt 8, Oficyna Oficyna Wydawnicza PWN, Warszawa 1995.
• Michalec B., Tarnawski M. Analysis of sediment trap efficiency of small water reservoirs. Proceedings of 22st Conference of the Danube Countries, 30 Aug. –2 Sep. 2004. (the abstracts in a volume on pages 108-109 and the full text on CD). Czech Republic, Brno 2004.
• Müller G. Die Schwermetallbelastung der Sedimenten des Neckars und Seiner Nebenflüsse. Chemiker-Zeitung 6, 1981, s. 157.
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 sierpnia 2002 r. [Dz.U. Nr 134, poz. 1140].
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 r. [Dz.U. Nr 165, poz. 1359].
• Tarnawski M. Charakterystyka osadów dennych w niektórych małych zbiornikach wodnych. Rozprawa doktorska. Akademia Rolnicza w Krakowie 2003.