Stanowisko chomika europejskiego Cricetus cricetus na terenie Krakowa

• Autorzy: Matysek M. , Hedrzak M. , Kuc M. , Osmolska A.

Warianty tytułu

EN

The occurrence site of the common hamster Cricetus cricetus in Krakow

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zasięg występowania chomika europejskiego Cricetus cricetus w ostatnim czterdziestoleciu na terenie Polski znacznie się skurczył, co wynika m.in. z postępującej zabudowy terenów rolniczych, intensyfikacji gospodarki rolnej, izolacji przestrzennej poszczególnych kolonii, presji drapieżników i wzmożonej ingerencji człowieka. W artykule opisano nowe stanowisko chomika oraz wskazano na zagrożenia wynikające z jego lokalizacji. W sierpniu 2010 roku, na wzniesieniu Osławska, między Olszanicą a Mydlnikami, w granicach administracyjnych miasta Krakowa, obserwowano jednego chomika oraz odnotowano obecność 4 nor (na pow. 12 ha) i ślady bytowania. Rok później wykryto tu 17 nor chomików na obszarze 32 ha. Opisane stanowisko, położone na polu uprawnym i nieużytku rolnym, jest jednym z najdalej wysuniętych na południe stanowisk tego gryzonia w Polsce

EN

As evidenced by the research on the population of common hamster Cricetus cricetus, the species range in Poland decreases. The likely causes of this process are: urbanization of agriculture areas, intensification of farming practice, spatial isolation, pressure of predators and intensification of anthropopressure. An unknown site of the common hamster and threats resulting from its location are described in this paper. In August 2010, one individual of this species was observed in the city of Kraków. Moreover, burrows (4/12 ha in 2010 and 17/32 ha in 2011), traces of feeding and scat were found. The site is located on Osławska hill, between Olszanica and Mydlniki, in the fields and partly on wastelands. It is one of the southernmost sites of the species range in Poland.

Słowa kluczowe

PL

chomik europejski; Cricetus cricetus; gatunki ginace; wystepowanie; stanowiska; Krakow; Polska Poludniowa

• Wydawca: -
• Czasopismo: Chrońmy Przyrodę Ojczystą
• Rocznik: 2013
• Tom: 69
• Numer: 5
• Opis fizyczny: s.430-436,rys.,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Matysek M.

• Instytut Ochrony Przyrody, Polska Akademia Nauk, ul.Mickiewicza 33, 31-120 Kraków

autor

Hedrzak M.

• Wydział Hodowli i Biologii Zwietząt, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, al.29 Listopada 46, 31-425 Kraków

autor

Kuc M.

• Katedra Szczegółowej Hodowli Lasu, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, al.29 Listopada 46, 31-425 Kraków

autor

Osmolska A.

• Wydział Hodowli i Biologii Zwietząt, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, al.29 Listopada 46, 31-425 Kraków

Bibliografia

• Andrzejewski R., Kowalski K. 1992. Strategia ochrony ssaków Polsce. W: Olaczek R., Tomiałojć L. (red.). Czynna ochrona zwierząt. PWN, Warszawa: 67-78.
• Banaszek A., Jadwiszczak K.A., Ratkiewicz M„ Ziomek J. 2009. Low genetic diversity and significant structuring of the common hamster populations Cricetus cricetus in Poland revealed by the mtDNA control region sequence variation. Acta Theriol. 54: 289-296.
• Banaszek A., Jadwiszczak K.A., Ratkiewicz M., Ziomek J., Neumann K. 2010. Population structure, colonization processes and barriers for dispersal in Polish common hamsters (Cricetus cricetus). J. Zool. Syst. Evol. Res. 48: 151-158.
• Banaszek A., Jadwiszczak K., A., Ziomek J. 2011. Genetic variability and differentiation in the Polish common hamster (Cricetus cricetus L.): Genetic consequences of agricultural habitat fragmentation. Mammalian Biology. Doi: 10.1016/ j.mambio.2010.10.014.
• Banaszek A., Ziomek J. 2010. The common hamster (Cricetus cricetus L.) population in the city of Lublin. Ann. UMCS 65 (1): 59-66.
• Bekenov A.B. 1998. Ecology of the Common hamster (Cricetus cricetus L.) in Kazakhstan. W: Stubbe M., Stubbe A. (red.). Ökologie und Schutz des Feldhamsters. Halle/Saale: 81-86.
• Bober-Sowa B. 2005. Rola wybranych gatunków ssaków drapieżnych w ekosystemach Gorczańskiego i Ojcowskiego Parku Narodowego. Instytut Nauk o Środowisku UJ, Kraków (praca magisterska).
• Głowaciński Z. (red.) 2001. Polska czerwona księga zwierząt. Kręgowce. PWPIL, Warszawa: 1-452.
• Górecki A. 1977. Energy flow through the common hamster population. Acta Theriol. 22: 35-66.
• Grulich I. 1986. The reproduction of Cricetus cricetus (Rodentia) in Czehoslovakia. Acta Sc. Nat., Brno, 20: 1-56.
• Kayser A., Stubbe M. 2003. Untersuchungen zum Einfluss unterschiedlicher Bewirtschaftung auf den Feldhamster Cricetus cricetus (L.) einer Leit - und Charakterart der Magdeburger Börde. Tiere im Konflikt 7. Martin - Luther Universita- te, Halle-Wittenberg.
• Kayser A„ Weinhold U., Stubbe M. 2003. Mortality factors of the common hamster Cricetus cricetus at two sites in Germany. Acta Theriol. 48 (1): 47-57.
• Kreekels R. 1999. Beschermingsplan hamster 2000- 2004. Rapport Directie Natuurbeheer nr 41, Ministry of Agriculture, Nature management and Fisheries.
• Kuiters A.T., La Haye M.J.J., Müskens G.J.D.M., van Kats R.J.M. 2007. Survival analysis to predict the predation risk in reintroduced populations of common hamster (Cricetus cricetus) in the Netherlands. 15th Meeting of International Hamster Workgroup, Kerkrade, the Netherlands.
• Lenders A. 1986. The occurrence of the common hamster Cricetus cricetus in relation to soil texture and soil type. Lutra 28: 71-94.
• Markowski J., Hajduk J. 1995. Ssaki Polski Środkowej - stopień poznania. W: Streszczenia referatów XVI Zjazdu Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Wyd. UL, Łódź: 118.
• Nechay G. 2000. Status of hamsters: Cricetus cricetus, Cricetus migratorius, Mesocriicetus Newtoni and other hamster species in Europe. Nature and Environment series 106. Council of Europe Publishing, Strasbourg: 1-73.
• Nowak A. 2011. Inwentaryzacja drapieżników na wybranych stanowiskach chomika europejskiego na terenie województwa małopolskiego. Uniwersytet Rolniczy w Krakowie (praca magisterska).
• Pietruski K. 1853. Historia naturalna zwierząt ssących dzikich galicyjskich itd. Lwów.
• Pucek Z. (red.) 1984. Klucz do oznaczania ssaków Polski. PWN, Warszawa.
• Reichholf J., Steinbach G. 2001. Ssaki. Leksykon przyrodniczy. Świat Książki, Warszawa: 63.
• Siutz C., Millesi E. 2005. Social interactions in European hamsters (Cricetus cricetus). 13th Meeting of the International Hamsterworkgroup, Illmitz/ Vienna, Austria.
• Skowrońska-Ochmann K., Ziomek J., Banaszek A. 2011. Localities of the common hamster Cricetus cricetus (L. 1758) in Silesian Voivodeship in south Poland. Fragm. Faunist. 54 (1): 87-94.
• Spitzenberger F. 1998. Verbraitung und Status des Hamsters (Cricetus cricetus) in Austria. W: Stubbe M., Stubbe A. (red.). Ökologie und Schutz des Feldhamsters. Halle/Saale: 111-118.
• Surdacki S. 1956. Suseł perełkowy (Citellus suslicus Gurld) na Lubelszczyźnie. Ann. UMCS, Lublin C, 9: 307-347.
• Surdacki S. 1963. Północna granica zasięgu chomika europejskiego Cricetus cricetus (Linnaeus, 1758) we wschodniej Polsce. Acta Theriol. 11: 309-310.
• Surdacki S. 1971. Obszar występowania chomika europejskiego Cricetus cricetus (Linnaeus, 1758) w Polsce. Ann. UMCS, Lublin B, 26: 266-285.
• Surdacki S. 1973. Północna i południowa granica zasięgu oraz obszar występowania chomika europejskiego Cricetus cricetus (Linnaeus, 1758) w Polsce. Przegl. Zool. 17: 86-88.
• Tauscher B. Millesi E. 2005. Developmental patterns of juvenile European hamsters (Cricetus cricetus). 13th Meeting of the International Hamster- workgroup, Illmitz/Vienna, Austria.
• Zawadzki A. 1840. Fauna der galizisch - bukowinischen Wierbelthiere. Stuttgart.
• Ziomek J. 2011. Chomik europejski Cricetus cricetus (L.) w moizaikowym krajobrazie rolniczym południowej Polski. Wydz. Biol. UAM w Poznaniu, Biologica Silesiae, Wrocław.
• Ziomek J., Banaszek A. 2007. The common hamster, Cricetus cricetus in Poland: status and current range. Folia Zool. 56: 235-242.
• Ziomek J., Banaszek A. 2008. Chomik europejski. Monografie Przyrodnicze. Wyd. Klub Przyrodników Lubuskich, Świebodzin.
• Ziomek J., Banaszek A. 2009. Czy chomik europejski Cricetus cricetus powinien znaleźć się w „Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt”? Chrońmy Przyr. Ojcz. 65 (5): 341-346.