Ocena cech morfologicznych, użytkowych i składu chemicznego obiektów owsa zgromadzonych w Krajowym Centrum Roślinnych Zasobów Genowych w Radzikowie

• Autorzy: Kordulasinska I. , Bulinska-Radomska Z.

Warianty tytułu

EN

Estimation of morphological, agronomic traits and chemical composition of oat accessions in the National Centre for Plant Genetic Resources in Radzików

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W badaniach prowadzonych w latach 2009–2011 w Radzikowie wykonana została ocena cech morfologicznych, użytkowych i chemicznych 123 obiektów owsa A. sativa L., A. byzantina C. Koch., A. strigosa Schreb., A. abyssinica Hochst., A. fatua L., A. barbata Pott. Przedmiotem badań były stare odmiany, populacje miejscowe, linie hodowlane oraz dzikie gatunki owsa. Celem badań było poznanie zmienności obiektów pod względem cech morfologicznych, użytkowych i jakościowych oraz wybór form najbardziej pożądanych w hodowli. Rośliny oceniano pod względem: wschodów, liczby roślin na dwóch metrach długości rzędu, pokroju roślin, daty wiechowania, wysokości roślin, długości wiechy, typu wiechy, występujących chorób, wylegania, daty dojrzałości. Po zbiorach określono plon z poletka, masę tysiąca ziaren, ciężar objętościowy ziarna oraz barwę łuski. W ostatnim roku doświadczenia wykonano badania jakościowe ziarna. Dla 100 obiektów oznaczono zawartość: suchej masy, białka, tłuszczu, skrobi, popiołu, błonnika i β-glukanów. Trzyletnie wyniki obserwacji oraz wyniki badań składu chemicznego poddano analizie statystycznej w pakiecie statystycznym SAS®. Wykonano analizę wariancji, a następnie zastosowano metodę składowych głównych. Badane obiekty wykazały się dużym zróżnicowaniem pod względem analizowanych cech. Wybrano 15 obiektów wyróżniających się wysokim plonowaniem, odpornością na porażenie chorobami powodowanymi przez grzyby i odpornością na wyleganie. Na podstawie składu chemicznego wskazano obiekty szczególnie przydatne do celów spożywczych i paszowych.

EN

Oat accessions were estimated for morphological and agronomic traits and for chemical constituents in field experiments carried out at Radzików in the years 2009–2011. Old cultivars, local landraces, breeding lines and wild species were investigated. The aim of the study was to complete the oat accessions records. Data were recorded for the following traits: emergence, number of plants in 2 m, growth habit, days to heading, height of plant, length of panicle, shape of panicle, fungal diseases, lodging, date of maturity, yield, thousand grain weight, test weight, lemma color. Content of dry matter, protein, fat, starch, ash, fiber and β-glucan were assessed on grain harvested in 2010. ANOVA and PCA were used for statistical analysis. Obtained results showed that the oat accessions greatly differed for the traits studied. Fifteen were singled out as useful for breeding programs because of their high yields, resistance to fungal diseases and low lodging. The chemical analysis showed accessions with the best potential to be utilized by food and animal feed industries.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Polish Journal of Agronomy
• Rocznik: 2014
• Numer: 16
• Opis fizyczny: s.3-12,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Kordulasinska I.

• Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin - Państwowy Instytut Badawczy, Krajowe Centrum Roślinnych Zasobów Genowych, Radzików, 05-870 Błonie

autor

Bulinska-Radomska Z.

• Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin - Państwowy Instytut Badawczy, Krajowe Centrum Roślinnych Zasobów Genowych, Radzików, 05-870 Błonie

Bibliografia

• AOAC 991.43 - Total soluble and insoluble dietary fiber in foods. Enzymatic - gravimetric method.
• AOAC 995.16 - Beta- D- glucan in barley and oats, streamlined enzymatic method.
• Bartnikowska E., 2003. Przetwory z ziarna owsa jako źródło ważnych substancji prozdrowotnych w żywieniu człowieka. Biul. IHAR, 229: 235-245.
• Bartnikowska E., Lange E., Rakowska M. 2000. Ziarno owsa – niedocenione źródło składników odżywczych i biologicznie czynnych. Cz. II. Biul. IHAR, 215: 223-237.
• Biel W., 2006. Ocena jakości ziarna różnych form owsa na podstawie składu chemicznego. Biul. IHAR, 239: 205-211.
• Bartnik M., Rothkaehl J., 1997. Owies - zboże warte zainteresowania. Przem. Spoż., 6: 17-19.
• Budzyński W., Wróbel E., Dubis B., 1999. Reakcja owsa nagiego na czynniki agrotechniczne. Żyw. Nauka Technol. Jakość, 1(18): 97-103.
• Gambuś H., 2003. Zastosowanie produktów przemiału owsa nieoplewionego do wypieku chleba. Biul. IHAR, 229: 283-290.
• Gąsiorowski H., 1995. Owies. Chemia i technologia. PWRiL, Poznań.
• Gąsiorowski H., 1999. Współczesny pogląd na walory fizjologiczno-żywieniowe owsa. Żywność 1 (18), Supl.: 193-195.
• Gibiński M., 2006. Właściwości skrobi z wybranych polskich odmian owsa. Biul. IHAR, 239: 213-223.
• Góral S.,1998. Znaczenie zasobów genowych roślin użytkowych dla ochrony różnorodności biologicznej. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 463: 21-30.
• ICC- Standard No 104/1- Determination of ash in cereals and cereal products.
• Klima K., Pisulewska E., 2004. Reakcja owsa oplewionego i nieoplewionego na warunki opadowo-termiczne w terenach górskich. Acta Agrophys., 3(2): 271-280.
• Korniak T., Kuszewska K., 1999. Owies szorstki (Avena strigosa Schreb.) - zapomniana roślina uprawna. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 468: 95-102.
• Kozieradzka I., Fabijańska M., 2003. Owies nagi w żywieniu trzody chlewnej i drobiu. Cz. II. Owies nagi w żywieniu kurcząt brojlerów. Biul. IHAR, 229: 329-339.
• Maciejewicz-Ryś J., Sokół K., 1999. Wartość pokarmowa ziarna owsa oplewionego (Avena sativa L.) i nagoziarnistego (Avena sativa var. nuda). Żyw. Nauka Technol. Jakość, Supl. 6, 1(18): 273-278.
• Mazurek J., 1993. Biologia i agrotechnika owsa. IUNG, Puławy.
• Noworolnik K., 2011. Wpływ terminu siewu i terminu zbioru na plonowanie i zawartość białka w ziarnie owsa. Polish J. Agron., 6: 34-37.
• Nowosielska D., Podyma W., 1998. Ekspedycje Centrum roślinnych Zasobów Genowych. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 463: 145-154.
• Piątkowska E., Witkowicz R., Pisulewska E., 2010. Podstawowy skład chemiczny wybranych odmian owsa siewnego. Żyw. Nauka. Technol. Jakość, 3(70): 88-99.
• Piech M., Maciorowski R., Petkov K., 2003. Plon ziarna i składników pokarmowych owsa nieoplewionego i oplewionego uprawianego przy dwóch poziomach nawożenia azotem. Biul. IHAR, 229: 103-113.
• PN-EN ISO 20483: 2007 - Ziarno zbóż i nasiona roślin strączkowych. Oznaczanie zawartości azotu i przeliczanie na zawartość białka. Metoda Kjeldahla.
• PN- EN ISO 10520: 2002 - Skrobia naturalna. Oznaczanie zawartości skrobi. Metoda polarymetryczna Ewersa.
• PN- EN ISO 11085: 2010 - Ziarno zbóż, przetwory wyprodukowane na bazie zbóż i pasze. Oznaczanie zawartości tłuszczu surowego i tłuszczu całkowitego metodą ekstrakcji Randalla.
• Ralcewicz M., Knapowski T., 2006. Ocena oddziaływania wybranych czynników agrotechnicznych na wielkość plonu ziarna i skład aminokwasowy białka owsa. Biul. IHAR, 239: 193-204.
• Rzedzicki Z., 2006. Charakterystyka składu chemicznego wybranych przetworów owsianych. Biul. IHAR, 239: 269-280.
• Skowera B., Kołodziej J., 2003. Wpływ czynników termiczno-opadowych na plonowanie owsa w kotlinie Orawsko-Nowotarskiej. Biul. IHAR, 229: 185-192.
• Sułek A., 2010. Porównanie produkcyjności i architektury łanu owsa brunatnoplewkowej odmiany „Gniady” w zależności od doboru kompleksu glebowego. Żyw. Nauka Technol. Jakość, 3(70): 205-215.
• Walens M., 2003. Wpływ nawożenia azotowego i gęstości siewu na wysokość i jakość plonu ziarna odmian owsa oplewionego i nagoziarnistego. Biul. IHAR, 229: 115-124.