PL
Badania wykonano w oparciu o doświadczenie polowe założone w 1984 roku, w którym stosowano nawożenie lotnymi popiołami z węgla kamiennego w dawkach od 0 do 800 Mg∙ha-1. Popioły aplikowano na tle dodatków organicznych w postaci obornika, słomy i kory drzewnej. W pierwszych latach badań na poletkach uprawiano tradycyjne rośliny rolnicze. Od 1992 roku pole stanowiło trwały użytek zielony (trawy), nienawożony nawozami mineralnymi. Po dziewiętnastu latach od wprowadzenia popiołów oznaczono pH gleby w H2O i 1 M KCl oraz kwasowość hydrolityczną gleby. pH mierzone w H2O uzależnione było zarówno od dawki popiołu, zastosowanych dodatków organicznych oraz od głębokości pobrania prób glebowych. Zastosowane popioły obniżały tę kwasowość szczególnie w poziomach 0-25 cm oraz 26-50 cm, natomiast w przypadku kwasowości w KCl ich działanie uwidoczniło się we wszystkich poziomach glebowych. Wzrastające dawki popiołów zmniejszały wielkość kwasowości hydrolitycznej - szczególnie w ornej i podornej warstwie gleby. Zastosowane dodatki organiczne nie wpływały znacząco na kwasowość gleby w H2O, jakkolwiek kwasowość w KCl w głębszych jej warstwach wykazywała niewielką tendencję wzrostową pod wpływem wprowadzonej słomy i kory drzewnej.
EN
The study was based on a field experiment established in 1984. Hard coal fly ashes, applied at the rates of 0 to 800 Mg∙ha-1, were combined with organic amendments - manure, straw and tree bark. During first years of the study traditional crops were grown on experimental plots, which in 1992 were turned into permanent grassland not fertilized with mineral fertilizers. After nineteen years since the application of fly ashes soil samples were taken to pH measure in H2O and 1 M KCl, as well as the hydrolytic acidity Hh. Acidity in pH was found to be dependent on both, fly ash rate, organic amendments and depth of soil layer. The long time effect of hard coal fly ashes was different in the series with and without organic amendments. Used in experiment hard coal fly ashes decreased this type of acidity especially in soil layers 0-25 cm and 26-50 cm depth, however the acidity in KCl was affected by fly ash rates in all soil layers. Increased rates of hard coal fly ashes regularly decreased hydrolytic acidity of analyzed soils, especially in ploughing and underploughing layers. Organic amendments used in experiment didn’t change significantly soil acidity, however the acidity measured in 1 M KCl in deeper layers slightly increased under straw and tree bark application.