Diversity of lichens in forest communities of the "Pupy" nature reserve in the Puszcza Piska Forest (ne Poland)

• Autorzy: Kubiak D. , Biedunkiewicz A. , Balczun A.

Warianty tytułu

PL

Różnorodność porostów w zbiorowiskach leśnych rezerwatu "Pupy" w Puszczy Piskiej

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The paper presents the results of lichenological research conducted in the “Pupy” Forest Nature Reserve (NE Poland). The aim of the study was to investigate the species composition of lichens and to determine the role and importance of forest plant communities to the diversity of these organisms.Field studies were carried out at seven study sites (plots), each with an area of 0.1 ha. The plots were selected within the most typical and representative forest communities of the reserve. A total of 95lichen species were identified. The studies have shown that natural forest communities, in particularoak-linden-hornbeam forest and wet mixed spruce-oak forest are distinguished by a much higherdiversity of lichens compared to secondary forest stands (pine and spruce monocultures). This isprimarily attributed to the presence of age-differentiated populations of oak trees in these communi-ties. The secondary forest stands do not provide the correct conditions for growth of many stenotopicforest lichens, despite the presence of diaspores of this species in its immediate surroundings.In order to protect the populations of valuable lichen species, associated in a particular way with oaktrees, one should consider treatments aimed at securing the continuity of oak generations in thereserve

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań lichenologicznych przeprowadzonych w leśnym rezerwacie przyrody „Pupy” (NE Polska). Celem pracy było poznanie zasobów gatunków porostów oraz określenie roli i znaczenia poszczególnych zbiorowisk leśnych dla różnorodności tych organizmów. Badania terenowe przeprowadzono na siedmiu powierzchniach badawczych, z których każda miała 0,1 ha. Wyznaczono je w najbardziej reprezentatywnych i typowych dla rezerwatu zbiorowiskach leśnych. Łącznie stwierdzono 95 gatunków porostów. Wykazano, że naturalne zbiorowiska leśne, a w szczególności grąd subkontynentalny oraz bór mieszany wilgotny dębowo-świerkowy, wyróżniają się znacznie wyższą różnorodnością porostów w porównaniu z drzewostanami wtórnymi (monokulturami sosnowymi i świerkowymi). Wynika to głównie z obecności w tych zbiorowiskach populacji zróżnicowanych wiekowo dębów. Wtórne drzewostany nie zapewniają warunków odpowiednich do wzrostu wielu stenotopowym porostomleśnym, pomimo obecności w bezpośrednim ich otoczeniu diaspor tych gatunków. W celu ochrony populacji cennych gatunków porostów, związanych w szczególny sposób z dębami, należy rozważyć zabiegi mające na celu zapewnienie ciągłości pokoleń dębu w rezerwacie

• Wydawca: -
• Czasopismo: Polish Journal of Natural Sciences
• Rocznik: 2017
• Tom: 32
• Numer: 2
• Opis fizyczny: p.297-310,fig.,ref.

Twórcy

autor

Kubiak D.

• Department of Mycology, University of Warmia and Mazury in Olsztyn, M.Oczapowskiego 1A, 10-719 Olsztyn, Poland

autor

Biedunkiewicz A.

• Department of Mycology, University of Warmia and Mazury in Olsztyn, Olsztyn, Poland

autor

Balczun A.

• Department of Mycology, University of Warmia and Mazury in Olsztyn, Olsztyn, Poland

Bibliografia

• BARKMAN J. J. 1969.Phytosociology and ecology of cryptogamic epiphytes. Van Gorcum and Comp.N.V., Assen.
• BRUNIALTI G., RAVERA S., FRATI L. 2013.Mediterranean old-growth forest: the role of forest type in theconservation of epiphytic lichens. Nova Hedwigia, 96(3–4): 367–381.
• Centralny rejestr form ochrony przyrody – rezerwaty przyrody. 2016. http://crfop.gdos.gov.pl/CRFOP/widok/viewrezerwatprzyrody.jsf?fop=PL.ZIPOP.1393.RP.623, access: 25.01.2016.
• CIEŚLIŃSKI S. 2003.Atlas rozmieszczenia porostów (Lichenes) w Polsce północno-wschodniej.Phytocoenosis 15 (N.S.), Suppl. Cartograph. Geobot., 15: 1–430.
• CIEŚLIŃSKI S. 2008.Znaczenie ochrony rezerwatowej dla zachowania bioty porostów (Ascomycotalichenisati) w Puszczy Kozienickiej. Stud. i Mat. CEPL, Rogów 10, 3 (19): 99–109.
• CIEŚLIŃSKI S., CZYŻEWSKA K., FABISZEWSKI J. 2006.Red list of the lichens in Poland. In:Red list of plantsand fungi in Poland. Eds. Z. Mirek, K. Zarzycki, W. Wojewoda, Z. Szeląg. W. Szafer Inst.of Botany, PASc, Kraków, pp. 71–89.
• CIEŚLIŃSKI S., CZYŻEWSKA K., GLANC K. 1995.Lichenes. In:Cryptogamous plants in the forestscommunities of Białowieża National Park. General problems and taxonomic groups analysis(Project CRYPTO). Eds. J. B. Faliński, W. Mułenko. Phytocoenosis 7 (N.S.), Archiv. Geobot., 4:75–86.
• CIEŚLIŃSKI S., TOBOLEWSKI Z. 1988.Porosty (Lichenes) Puszczy Białowieskiej i jej zachodniegoprzedpola. Phytocoenosis 1 (N.S.), Suppl. Cartogr. Geobot., 1: 3–216.
• CZYŻEWSKA K. 2003.Ocena zagrożenia bioty porostów Polski. Monogr. Bot., 91: 241–249.
• CZYŻEWSKA K., CIEŚLIŃSKI S. 2003.Porosty – wskaźniki niżowych lasów puszczańskich w Polsce.Monogr. Bot., 91: 223–239.
• DANIELEWICZ W., PAWLACZYK P. 2006.Rola dębów w strukturze i funkcjonowaniu fitocenoz. In:Dęby.Nasze drzewa leśne 11.Ed. W. Bugała. Bogucki Wyd. Nauk., Poznań, pp. 474–564.
• Eco-climatological studies in the forest ecosystems of Białowieża National Park. 1995. Ed. J.B. Faliński. Phytocoenosis 7 (N.S.), Archiv. Geobot., 5: 1–48.
• ELLIS C.J. 2012.Lichen epiphyte diversity: a species, community and trait-based review. Perspect.Plant Ecol., 14: 131–152
• FAŁTYNOWICZ W. 2006.Porosty w lasach Polski – znaczenie, zagrożenie, ochrona. Stud. i Mat. CEPL,Rogów 8, 4(14): 193–200.
• FAŁTYNOWICZ W., KOSSOWSKA M. 2016.The lichens of Poland. A fourth checklist. Acta Bot. Siles.,Monogr., 8: 3–122.
• FOREST DATA BANK2015. Lasy Państwowe. www.bdl.lasy.gov.pl/, access: 25.01.2016.
• JAROSZEWICZ B. J. 2007.Różnorodność biologiczna lasów Polski. Wszechświat, 108(4–6): 216–221.
• JOHANSSON V., BERGMAN K.-O., LÁTTMAN H., MILBERGP. 2009.Tree and site quality preferences of sixepiphytic lichens growing on oaks in southeastern Sweden. Ann. Bot. Fennici, 46: 496–506.
• KAPUŚCIŃSKI R. 2006.Sposoby rozpoznawania, oceny i monitoringu wartości przyrodniczych lasów naprzykładzie Lasów Państwowych – stan obecny i oczekiwania. Stud. i Mat. CEPL w Rogowie 8,4(14): 11–17.
• KOVACH W.L. 2010.MVSP – A multivariate statistical package for Windows, ver. 3.2. Pentraeth,Wales, U.K, Kovach Computing Services.KRUPAR., KRUPAM. 2009. Puszcza Piska. In:Obszary Natura 2000 w województwie warmińsko--mazurskim. Eds. C. Hołdyński, M. Krupa. Wyd. Mantis, Olsztyn, pp. 97–102.
• KRUSZELNICKI J. 2009.Ostoja Piska. In:Obszary Natura 2000 w województwie warmińsko-mazurskim.Eds. C. Hołdyński, M. Krupa.Wyd. Mantis, Olsztyn, pp. 229–233.
• KUBIAK D. 2011.Distribution and ecology of the lichen Fellhanera gyrophorica in the Pojezierze Olsztyńskie Lakeland and its status in Poland. Acta Soc. Bot. Pol., 80(4): 293–300.
• KUBIAK D. 2013.Porosty jako wskaźniki ciągłości ekologicznej zbiorowisk leśnych. In:Biologicznemetody oceny stanu środowiska,1.Ekosystemy lądowe. Eds. M. Dynowska, H. Ciecierska.Wyd. Mantis, Olsztyn, pp. 125–151.
• KUBIAK D., KUKWA M. 2011.Chromatografia cienkowarstwowa (TLC) w lichenologii. In:Mikologialaboratoryjna. Przygotowanie materiału badawczego i diagnostyka. Eds. M. Dynowska, E. Ejdys.Wyd. UWM, Olsztyn, pp. 176–190.
• KUBIAK D., SUCHARZEWSKA E. 2012.Porosty – wskaźniki niżowych lasów puszczańskich w zespołach leśnych rezerwatu „Las warmiński” (Nadleśnictwo Nowe Ramuki). Sylwan, 156(8): 627–636.
• KUBIAK D., SUCHARZEWSKA E. 2014.Szarek humusowy Trapeliopsis glaucolepidea w lasach Polski.Stud. i Mat. CEPL w Rogowie 16, 41(4): 169–176.
• LIE M.H., ARUP U., GRYTNES J.-A., OHLSON M. 2009.The importance of host tree age, size and growthrate as determinants of epiphytic lichen diversity in boreal spruce forests. Biodiv. Conserv., 18:3579–3596.
• MATUSZKIEWICZ J. M. 2007.Zespoły leśne Polski. PWN, Warszawa.
• MEŽAKA A., BRÜMELIS G., PITERĂNS A. 2008.The distribution of epiphytic bryophyte and lichen speciesin relation to phorophyte characters in Latvian natural old-growth broad leaved forests. FoliaCryptog. Estonica, 44: 89–99.
• MONWID A., KUBIAK D. 2012.Stanowisko Thelotrema lepadinum (Ach.) Ach. (Thelotremataceae, zlichenizowane Ascomycota) w rezerwacie „Pupy” (Puszcza Piska). Parki Nar. Rez. Przyr., 31(2):123–133.
• NASCIMBENE J., MARINI L., NIMIS P.L. 2009.Influence of tree species on epiphytic macrolichens intemperate mixed forests of northern Italy. Can. J. For. Res., 39(4): 785–791.
• Plan ochrony Rezerwatu Przyrody „Pupy”. 2006. In: Rozporządzenie wojewody warmińsko-mazurskiego nr 45 z 8 listopada 2006 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ustanowienia planów ochrony dla rezerwatów przyrody. Zał. 17. Dziennik Urzędowy Województwa Warmińsko-Mazur-skiego nr 190, poz. 2673.
• Program gospodarczo-ochronny leśnego kompleksu promocyjnego „Lasy Mazurskie”. 2013. Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Białymstoku, Regionalna Dyrekcja LasówPaństwowych w Olsztynie, http://www.olsztyn.lasy.gov.pl/documents/688368/25420608/PGO+LKP+Lasy+Mazurskie.pdf, access: 25.10.2015.
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów. Dz.U. 2014, poz. 1408.
• SOKOŁOWSKIA. W. 2006.Lasy północno-wschodniej Polski. Centrum Informacyjne LasówPaństwowych, Warszawa.
• THOR G., JOHANSSON P., JÖNSSON M.T. 2010.Lichen diversity and red-listed lichen species relation ships with tree species and diameter in wooded meadows. Biodiv. Conserv., 19(8): 2307–2328.
• ULICZKA H., ANGELSTAM P. 1999.Occurrence of epiphytic macrolichens in relation to tree species andage in managed boreal forest. Ecography, 22: 396–405.
• ZALEWSKA A., KUBIAK D., SZYMCZYK R., SUCHARZEWSKA E., SZYDŁOWSKA J. 2011.Zasoby gatunkoweporostów w wybranych kompleksach leśnych Warmii i Mazur. In:Lasy XXI wieku – stan, celei zadania. Streszczenia referatów i posterów. Wyd. Mantis, Olsztyn, pp. 39–40.